Dirk Kurbjuweit

Ο Φόβος

Μετάφραση: Κατερίνα Λάμψα και Παυλίνα Δηράνη

Εκδόσεις: Ποταμός

Σελ.: 300

Το μυθιστόρημα αυτό είναι γραμμένο από τον αρχισυντάκτη του Spiegel Ντιρκ Κουρμπγιουβάιτ σε μορφή ενός σύγχρονου θρίλερ, με τις ανάλογες αυξομειώσεις της έντασης, τις αναπάντεχες ανατροπές, την απρόβλεπτη πορεία της εξέλιξης των γεγονότων και τις πολυεπίπεδες προεκτάσεις τους. Το συγκεκριμένο, ωστόσο, μυθιστόρημα θίγει, μεταξύ άλλων, ένα ιδιαίτερα σύνθετο και δυσεπίλυτο πολιτικό ζήτημα, απέναντι στο οποίο καλούνται να σταθούν με ευθύνη και μεγάλη σοβαρότητα οι δυτικές κοινωνίες και σχετίζεται με την ανεξέλεγκτη χρήση των δικαιωμάτων, που έχει σαν αποτέλεσμα την αδυναμία λειτουργίας του κράτους δικαίου.

Η οικογένεια ενός απόλυτα νομοταγούς και επιτυχημένου βερολινέζου αρχιτέκτονα βρίσκεται αντιμέτωπη με μιαν ιδιόμορφη απειλή από έναν γείτονα. Η διαμάχη τους θα λάβει νομική διάσταση και η δραματοποίηση αυτής της εξέλιξης θα φτάσει στα άκρα.

Προσπαθώντας να αντιδράσει αποτελεσματικά απέναντι στην ολοένα και κλιμακούμενη απειλή που αρχίζει να δημιουργεί σοβαρές ρωγμές στην προσωπική και οικογενειακή του ζωή, ο αρχιτέκτονας έρχεται αντιμέτωπος με τις δυνατότητές του και τα όρια της συνείδησής του.

Παρατηρεί και βιώνει, σταδιακά και κλιμακούμενα, σχεδόν διαστροφικά, το κράτος δικαίου και τις βασικές αξίες του δυτικού κόσμου των οποίων είναι ένθερμος υποστηριχτής να στρέφονται εναντίον του. Νιώθει απροστάτευτος από τον νόμο και μέσα του παλεύει με την αποστροφή του απέναντι σε κάθε ενδεχόμενο αυτοδικίας που προκύπτει σαν λύση… Ο συγγραφέας βασανίζει τον ήρωά του αρχιτέκτονα με την οπλοφοβία που τον διακατείχε στη παιδική του ηλικία εξ’ αιτίας του ότι ο πατέρας του, από μια παραξενιά του, οπλοφορούσε και συνέλλεγε όπλα. Ταυτόχρονα, κριτικάρει διακριτικά – κατά τη γνώμη μου, εξαιρετικά – τις προκατασκευασμένες αναγωγές στην παιδική ηλικία. Ισχύουν ως βιωματικό άλλοθι οι εντυπώσεις που μας δημιουργούνται σ’ αυτήν την ηλικία ή εισπράττονται διαφορετικά και ερμηνεύονται ανάλογα με την επιθυμητή εικόνα που θέλουμε να σχηματίσουμε για τον εαυτό μας;

Απέναντι στην προδομένη εμπιστοσύνη του στο κράτος δικαίου, ανοίγεται ο δρόμος της αυτοδικίας και η εσωτερική σύγκρουση του αρχιτέκτονα με το παρελθόν του. Καλείται να ξεκαθαρίσει μια υπόθεση που μοιάζει να τον υπερβαίνει, καθώς πρέπει να αντιμετωπίσει μια απειλή που τινάζει τη ζωή του και τον κόσμο του στον αέρα. Πώς θα αντιδράσει απέναντι σε κάποιον που τον απειλεί, στον νόμο που όχι μόνο δεν τον προστατεύει αλλά τον υπονομεύει απέναντι στον θύτη του και τι ρόλο παίζει η παιδική του ηλικία στην οποία προσφεύγει ουσιαστικά, όχι μόνο για να λύσει την υπόθεσή του αλλά και για να αναθεωρήσει την πρόσληψη της;

Αντιπαραβάλλοντας τη σύγχρονη αντίληψη του κράτους δικαίου στην ενστικτώδη αντίδραση της αυτοδικίας, ο συγγραφέας βρίσκει την ευκαιρία να θίξει διακριτικά τον σύγχρονο « δικαιωματισμό», ο οποίος στην ουσία λειτουργεί τελικά ως συνήγορος της ανομίας. Ο ήρωάς μας βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα ουδέτερο νομικό καθεστώς, που στην πραγματικότητα προστατεύει τον θύτη και αφήνει στο έλεος των περιστάσεων το θύμα.

Η σύγχρονη αντίληψη περί του κράτους δικαίου μοιάζει να έχει αντιστρέψει τη λειτουργία του συστήματος, έτσι που ο υποδειγματικός πολίτης – που είναι το ζητούμενο μιας κοινωνίας – να μένει νομικά και ουσιαστικά έκθετος και απροστάτευτος απέναντι στην ανομία, τη δολιότητα, την υποβολή. Το κράτος δικαίου, το οποίο υπερασπίζεται ένθερμα ο ήρωας του μυθιστορήματος, είναι παντελώς ανίκανο να αντιμετωπίσει μια απλή καθημερινή υπόθεση. Μια υπόθεση η οποία, μέσα από μια σειρά άπειρων διασπάσεων του δικαίου, καταλήγει στο αδιέξοδο, στην ουσιαστική αδυναμία επίλυσης της.

Πρόκειται για ένα πραγματικά συναρπαστικό μυθιστόρημα, που περιγράφει έναν σύγχρονο παραλογισμό με τον οποίο βρίσκονται αντιμέτωπες οι κοινωνίες μας και μοιάζει σαν να μας καλεί να επαναπροσδιορίσουμε τα όρια των δικαιωμάτων και τον τρόπο λειτουργίας των κοινωνιών.

«Ο Φόβος» είναι ένα μυθιστόρημα απόλυτα σύγχρονο και εκφράζει το αδιέξοδο των σύγχρονων κοινωνιών και ατόμων και την αδυναμία τους να αυτοπροσδιοριστούν μέσα σε ένα σύστημα που έχει εξαντλήσει τα όριά του…