Τον χρόνο που απομένει ώς τις 20 Αυγούστου και την επίσημη έξοδο από το τρίτο μνημόνιο επιχειρεί να αξιοποιήσει στο έπακρο η κυβέρνηση προκειμένου να κλείσει, όσο αυτό είναι δυνατόν, τις εκκρεμότητες που σχετίζονται με την αντιμετώπιση των συνεπειών της τραγωδίας που προκάλεσαν οι πυρκαγιές στην Ανατολική Αττική στις 23 Ιουλίου και να περάσει στην ατζέντα της επόμενης μέρας, δηλαδή της μεταμνημονιακής περιόδου.

Εκκρεμότητες που έχουν να κάνουν πιο συγκεκριμένα είτε με ζητήματα άμεσης ανακούφισης των πληγέντων και αποκατάστασης της περιοχής είτε με τις πρωθυπουργικές δεσμεύσεις για άμεση ανάληψη δράσης ώστε να μην επαναληφθούν ανάλογες τραγωδίες στο μέλλον.

Σήμερα, στο πλαίσιο των άμεσων πρωτοβουλιών της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση των διαχρονικών παθογενειών που συνέτειναν στην πρόκληση της τραγωδίας στο Μάτι, αναμένονται οι ανακοινώσεις σχετικά με τη νέα, αναβαθμισμένη δομή της Πολιτικής Προστασίας. Τις ανακοινώσεις θα κάνει ο ίδιος ο πρωθυπουργός με τον υπουργό Εσωτερικών Πάνο Σκουρλέτη στο υπουργείο Εσωτερικών.

Η ευθύνη του ανασχεδιασμού με τη βοήθεια εμπειρογνωμόνων έχει ανατεθεί στον υπουργό Επικρατείας Χριστόφορο Βερναρδάκη. Σύμφωνα με τον τελευταίο και τα όσα είπε σε συνέντευξή του στην κυριακάτικη «Αυγή», τη νέα δομή θα διέπουν οι εξής τρεις αρχές: «α) Πρέπει να υπάρχει ένας και ενιαίος φορέας που θα έχει την ευθύνη του συντονισμού όλων των εμπλεκόμενων φορέων, όχι μόνο στη φάση της ανταπόκρισης αλλά και στα στάδια της ενσωμάτωσης των ερευνητικών δεδομένων, καθώς και στις φάσεις πρόληψης, προετοιμασίας και αποκατάστασης. β) Πρέπει να διαμορφωθεί ένα ενιαίο μοντέλο διαχείρισης εκτάκτων αναγκών που να απαντά με τρόπο ενιαίο, αλλά και εξειδικευμένο, στις έκτακτες ανάγκες, ανεξάρτητα από το είδος, το μέγεθος, την πολυπλοκότητα, την αιτία και την τοποθεσία. γ) Πρέπει να υποστηριχτεί από σύγχρονες τεχνολογίες και υποδομές πληροφορικής και επικοινωνιών».

Από την περασμένη Παρασκευή η κυβέρνηση επιχείρησε γρήγορα να κλείσει το κεφάλαιο των άμεσων πολιτικών και επιχειρησιακών ευθυνών ώστε να περάσει σε αυτό που ο Δημήτρης Τζανακόπουλος είχε αποκαλέσει «τη μοναδική έμπρακτη συγγνώμη» της πολιτείας, δηλαδή τις πρωτοβουλίες στο επίπεδο της αντιμετώπισης του υπερδεκαετούς καθεστώτος αυθαίρετης δόμησης και του ανασχεδιασμού της δομής της Πολιτικής Προστασίας. Μετά την παραίτηση του αναπληρωτή υπουργού Πολιτικής Προστασίας Νίκου Τόσκα την Παρασκευή, ύστερα από συνάντηση με τον πρωθυπουργό στο Μαξίμου, ακολούθησαν την Κυριακή οι αντικαταστάσεις των αρχηγών της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας, ύστερα από συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ υπό τον πρωθυπουργό, ενώ τη Δευτέρα ήρθε και η αναμενόμενη παραίτηση του γ.γ. Πολιτικής Προστασίας Γιάννη Καπάκη και η αντικατάστασή του από τον μέχρι πρότινος διευθυντή του Κέντρου Μελετών Ασφάλειας Γιάννη Ταφύλλη.

Ακολούθησε την Τρίτη η ευρεία σύσκεψη στο Λαύριο για τα θέματα των αυθαιρέτων και την προστασία του περιβάλλοντος με τον πρωθυπουργό να ανακοινώνει τις κατεδαφίσεις 3.200 αυθαιρέτων στην Αττική το «αμέσως επόμενο διάστημα». Πρόκειται για κτίσματα και κατασκευές που έχουν ήδη τελεσίδικα πρωτόκολλα κατεδάφισης και βρίσκονται σε αιγιαλούς, αναδασωτέες δασικές εκτάσεις, εθνικούς δρυμούς και ρέματα. Την ευθύνη των κατεδαφίσεων έχει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής. Στόχος της κυβέρνησης είναι να προχωρήσουν όσο πιο γρήγορα γίνεται οι πρώτες κατεδαφίσεις προκειμένου να πείσει για την αποφασιστικότητά της και τη ρήξη με το παρελθόν, όπου οι εξαγγελίες έμεναν κενό γράμμα.

Το μέτωπο με την αντιπολίτευση

Σχεδόν δυόμισι εβδομάδες συμπληρώνονται από το απόγευμα της 23ης Ιουλίου, διάστημα κατά το οποίο πολλή συζήτηση έγινε για τις πολιτικές και υπηρεσιακές ευθύνες. Η κυβέρνηση εμφανίστηκε να προσπαθεί να διαχειριστεί το κομμάτι αυτό περισσότερο επικοινωνιακά, με μέριμνα πάντα να επιμερίσει την πολιτική ευθύνη και να μετατοπίσει τη συζήτηση στις αιτίες που σχετίζονται με τις στρεβλώσεις δεκαετιών – και για τις οποίες τη μεγαλύτερη ευθύνη φέρουν οι προηγούμενες κυβερνήσεις – και λιγότερο στις σημερινές ευθύνες διαχείρισης από το ξέσπασμα της φωτιάς και μετά.

Η προσπάθεια να αποδοθεί το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης στα αυθαίρετα (προηγούμενες κυβερνήσεις), την κλιματική αλλαγή και τη σφοδρότητα των καιρικών φαινομένων, που αποτυπώθηκε στη συνέντευξη Τύπου της 26ης Ιουλίου, αντιμετωπίστηκε με έντονη κριτική έως και οργή, οδηγώντας σε μικρή στροφή με την ανάληψη της ευθύνης από τον πρωθυπουργό την επομένη.

Παρά τη ρητορική του πρωθυπουργού ότι ανάληψη της ευθύνης σημαίνει πρωτίστως πολιτική βούληση για ανάληψη δράσης, με την απόδοση ευθυνών να έρχεται σε δεύτερη μοίρα και χρόνο, εν τούτοις η συνεχιζόμενη κριτική για το θέμα των ευθυνών έδειξε τον δρόμο κι έτσι, μέσα σε τέσσερις μέρες «έπεσαν κεφάλια», ώστε να εκτονωθεί η κατάσταση, να ξεπεραστεί αυτό το στάδιο και να δοθεί χώρος για τα επόμενα βήματα.

Ωστόσο για το Μαξίμου το ζητούμενο είναι να μη δοθεί η εντύπωση ότι ενεργεί υπό το βάρος τη κριτικής της αξιωματικής αντιπολίτευσης και κυρίως να μη δοθεί η εντύπωση ότι η κυβέρνηση αποδέχεται την ευθύνη για τα πάντα, όπως θέλει η Πειραιώς, βλέποντας ευθύνες που αγγίζουν τον ίδιο τον πρωθυπουργό.

Έτσι, μετά την αλυσίδα «καρατομήσεων» που προηγήθηκε, από το Λαύριο ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε με περισσότερο «αέρα» στέλνοντας το μήνυμα ότι «κάναμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να κλείσουμε τις πληγές», ενώ παραδέχτηκε πιθανά λάθη και παραλείψεις την «ώρα του κακού». Επιπλέον, από τη μία θέλησε να μεταδώσει το μήνυμα ότι το πένθος είναι ακόμη εδώ και ότι η σκέψη της κυβέρνησης βρίσκεται ακόμη στα θύματα και τις οικογένειές τους, από την άλλη ότι δεν υπάρχει ανοχή στην κριτική από εκείνους που φέρουν ευθύνη για ένα καθεστώς δεκαετιών και ποτέ δεν την ανέλαβαν.

Με άλλα λόγια απέναντι στην προερχόμενη από Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ κριτική αντέτεινε ότι η κυβέρνηση όχι μόνο ανέλαβε τις ευθύνες που της αναλογούν, αλλά ότι αυτό το έπραξε παρά το ότι δεν ήταν μέχρι σήμερα αυτονόητο για τα πολιτικά ήθη, καθώς εκείνοι που σήμερα εγκαλούν την κυβέρνηση, στο παρελθόν έμειναν στα λόγια υπό τον φόβο του πολιτικού κόστους, αν δεν διαιώνισαν κιόλας το καθεστώς αυθαιρεσιών για μικροπολιτικούς λόγους. Δεν παρέλειψε δε να επιτεθεί στον Κυριάκο Μητσοτάκη, χωρίς να τον κατονομάσει, αλλά στηλιτεύοντας την απουσία αυτοκριτικής «από όσους αυτόν τον τόπο τον κυβέρνησαν όχι για δύο και τρία και πέντε χρόνια, για τέσσερις και πλέον δεκαετίες, οι ίδιοι και οι οικογένειές τους. Από όσους δημιούργησαν και εξέθρεψαν αυτές τις παθογένειες» και υπήρξαν «πρωτομάστορες του ρουσφετιού», της συναλλαγής και των αυθαιρέτων.