Κορωνοϊό, οικονομική κρίση, αντιδράσεις για τα περιοριστικά μέτρα και έναν παλαιό γνώριμο έχει να αντιμετωπίσει ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε από τις πρώτες μέρες του νέου έτους.

Το κυβερνητικό σχήμα – Πέντε Αστέρια και Δημοκρατικό Κόμμα με πρωθυπουργό κοινής αποδοχής τον Κόντε – στη γειτονική χώρα εισέρχεται σε βαθιά κρίση μερικούς μήνες μετά τη συμβιβαστική λύση σχηματισμού κυβέρνησης ανάγκης για απαλλαγή από τον πρώην εταίρο Ματέο Σαλβίνι και με την πανδημία να την έχει χτυπήσει βάναυσα, όπως και το σύνολο της Γηραιάς Ηπείρου.

Τα πυρά στον Κόντε έρχονται από τον πρώην πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι, επικεφαλής του μικρού κόμματος Ζωντανή Ιταλία, που στηρίζει το κυβερνητικό σχήμα στο ιταλικό Κοινοβούλιο. Η Italia Viva έχει 30 βουλευτές (σε σύνολο 630) και τρία μέλη στο Υπουργικό Συμβούλιο, και ο Ρέντσι προσπαθεί να αποδείξει στον πρωθυπουργό ότι χωρίς αυτόν δεν υπάρχει κυβέρνηση, προχωρώντας σε μία επίδειξη δύναμης, σύμφωνα με αναλυτές. Όπερ και εγένετο. Ο Ρέντσι… τα βρόντηξε αποσύροντας τους υπουργούς του και θέτει πλέον την κυβέρνητική συνοχή εν αμφιβόλω.

Ο Ρέντσι έχει αμφισβητήσει τις μέχρι τώρα εξαγγελίες για την αξιοποίηση των κονδυλίων του ευρωπαϊκού ταμείου ανάκαμψης. Ζητά να χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση τα 37 δισεκατομμύρια ευρώ (από το σύνολο των 209 δισ.) του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας για τη δημόσια Υγεία και επιμένει ότι ο Κόντε δεν πρέπει να ασχολείται απευθείας με τον έλεγχο των μυστικών υπηρεσιών.

Προτιμά την αντιπολίτευση

Δεν έπιασε τον Ρέντσι ο πόνος για τη δημόσια Υγεία και την ανάκαμψη της οικονομίας. Τα ποσοστά του μικρού κόμματος του οποίου ηγείται είναι καθηλωμένα στο 3% και πιστεύει πως αίροντας την υποστήριξή του στην κυβέρνηση θα έχει ως αντιπολίτευση περισσότερες πιθανότητες απόκτησης υποστηρικτών. Εξάλλου, με την πανδημία στο αποκορύφωμά της, τόσο στην Ιταλία όσο και στις άλλες χώρες της Δύσης, οι καταστάσεις είναι τόσο ρευστές, ώστε μπορεί να οδηγήσουν σε πτώσεις κυβερνήσεων και αλλαγές ηγεσιών.

Σύμφωνα με πολλούς παρατηρητές, στην πραγματικότητα ο Ματέο Ρέντσι είχε ήδη αποφασίσει να εγκαταλείψει το συγκεκριμένο κυβερνητικό σχήμα εδώ και καιρό, αναζητούσε μια αφορμή για οριστική ρήξη και τη βρήκε. 

Ο Κόντε, με μία τελευταία διαμεσολάβηση, προσπάθησε να ρίξει τους τόνους της αντιπαράθεσης επιτρέποντας στην κυβέρνηση να συνεχίσει την πορεία της. Τελικά, η επισημοποίηση της κυβερνητικής κρίσης, με συζήτηση και σχετική ψηφοφορία εμπιστοσύνης στο Κοινοβούλιο, ήρθε.

Πλέον, ο Κόντε θα υποχρεωθεί σε αναζήτηση στήριξης από γερουσιαστές και βουλευτές από τον κεντροαριστερό χώρο και σε ανασχηματισμό για να κατορθώσει να εφαρμόσει τις πολιτικές του αποφάσεις σε μία περίοδο δύσκολη, δεδομένης της κατάστασης της χώρας με τον κορωνοϊό, ο οποίος συνεχίζει να δείχνει τα δόντια του.

Οι περισσότεροι αναλυτές, πάντως, συγκλίνουν στη διαπίστωση ότι, λόγω της κατάστασης έκτακτης ανάγκης εξαιτίας της πανδημίας και του ότι πρέπει να καταρτιστεί το οριστικό σχέδιο αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων έως τις 15 Φεβρουαρίου, αναμένεται να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για να μπορέσει ο Κόντε να συνεχίσει να κυβερνά τη χώρα, με ή χωρίς τη Viva Italia.

Ο ρόλος του Ματαρέλα

Τα 209 δισ. που έχει διασφαλίσει η Ιταλία από τη συμφωνία για το ταμείο ανάκαμψης είναι πολλά χρήματα. Θα πρέπει να διατεθούν για τη δημόσια Υγεία, για στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων που έχουν πληγεί, αλλά, το πιο σημαντικό, ο διαμοιρασμός αυτών των χρημάτων θα καθορίσει πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες.

Ο Κόντε, παρά τη δύσκολη διαχείριση της πανδημίας και τις εκατόμβες νεκρών – ακόμα δεν υπάρχει απόφαση για άνοιγμα των σχολείων –, φαίνεται να απολαμβάνει υψηλή δημοτικότητα και εμπιστοσύνη. Αν τελικά μοιράσει σωστά το «ζεστό χρήμα» από την Ε.Ε., θα αποτελεί αδιαμφισβήτητο ηγέτη για αρκετά χρόνια ή τουλάχιστον μέχρι να περάσει η πανδημία και αν δεν σκάσει η «φούσκα χρέους» της Ιταλίας. Ο Ρέντσι βρίσκεται ανάμεσα σε αυτούς που δεν επιθυμούν να δώσουν «λευκή επιταγή» στη διακυβέρνησή του.

Ο Ιταλός Πρόεδρος της Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα, όπως όλα δείχνουν, έχει ζητήσει να προχωρήσει το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης της ιταλικής οικονομίας για να καταφέρει η χώρα να βγει από το μαύρο τούνελ της πανδημίας, ζητώντας σύμπνοια και ηρεμία και έπειτα οι εταίροι να λύσουν τις διαφορές τους. Επιθυμία η οποία δεν εκπληρώθηκε με αποτέλεσμα, ο Ιταλός Πρόεδρος της Δημοκρατίας πλέον να δρομολογήσει αλλαγές στον κυβερνητικό συνασπισμό.

Ο φόβος μιας νέας κρίσης

Έντονη κριτική στον Κόντε, ο οποίος κατάγεται από τη φτωχή νότια Ιταλία, ασκούν κυρίως εκπρόσωποι του οικονομικού κλάδου από τον πλούσιο Βορρά. Πολλοί αποκαλούν τον ιταλικό Νότο «Ελλάδα», λόγω του ιστορικού παρελθόντος της νότιας Ιταλίας, που ήταν ελληνική αποικία, αλλά και λόγω των αστοχιών της στην οικονομική διαχείριση.

Έτσι πολλοί ισχυροί από την οικονομική μητρόπολη της Ιταλίας, το Μιλάνο, διερωτώνται υποτιμητικά πώς ένας «Έλληνας», όπως ο Τζουζέπε Κόντε από την Απουλία, μπορεί να διαχειρίζεται με λογική τα οικονομικά.

Για τον καθηγητή Οικονομικών Ρομπέρτο Περόνι από το Πανεπιστήμιο του Μιλάνου υπάρχει κι ένα επιπλέον αρνητικό σενάριο, όπως ανέφερε τον Σεπτέμβριο στο Reuters: «Υπάρχει τεράστιος κίνδυνος να μην μπορέσουμε να ξοδέψουμε τα χρήματα ή ότι θα τα σπαταλήσουμε. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να υπολογίζουμε σε μια νέα οικονομική κρίση τα επόμενα χρόνια».