Η κυβέρνηση, επικαλούμενη λόγους ασφάλειας της δημόσιας υγείας, εν μέσω πανδημίας αποφάσισε να επιβάλει περιορισμούς στις συναθροίσεις μέσω του νέου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Δημοσίων Υπαίθριων Συναθροίσεων. Τόσους και τέτοιους περιορισμούς, ώστε πολλοί να μιλούν πλέον ανοιχτά για απαγόρευση, και μάλιστα καθολική.

Γι’ αυτήν την απαγόρευση μιλάει στο «Ποντίκι» η αναπληρώτρια καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Universite Paris – Saclay και συγγραφέας Αναστασία Τσουκαλά, η οποία είχε διατελέσει σύμβουλος του Χρήστου Παπουτσή όταν ήταν υπουργός Προστασίας του Πολίτη (2010 – 2012).

«Οι διατάξεις του Συντάγματος είναι τόσο σαφείς ώστε δεν υπάρχει δυνατότητα παρερμηνείας τους. Περιορισμός του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, δηλαδή απαγόρευση μιας συγκεκριμένης διαδήλωσης ή επιβολή περιοριστικών μέτρων, προβλέπεται από το άρθρο 11, αλλά μόνο για λόγους δημόσιας ασφάλειας ή προστασίας του κοινωνικοοικονομικού βίου» μας λέει η Αναστασία Τσουκαλά. 

«Στις περιπτώσεις αυτές ισχύει η τήρηση της αρχής της αναλογικότητας: πρέπει η εκάστοτε απόφαση της αστυνομικής αρχής να καταδεικνύει ακριβώς, όχι με γενικόλογες φράσεις, ότι έχουν σταθμιστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι συγκρουόμενες συνταγματικές αξίες. Σε κάθε περίπτωση το Σύνταγμα δεν προβλέπει επιμέρους απαγόρευση ή περιορισμό ούτε για λόγους δημόσιας υγείας, όπως επικαλείται συστηματικά η κυβέρνηση, ούτε επειδή δεν ζητήθηκε σχετική άδεια από την ΕΛ.ΑΣ., όπως προβλέπει ο πρόσφατος νόμος για τις διαδηλώσεις» προσθέτει.

Κραυγαλέα αντισυνταγματικές
Η Αναστασία Τσουκαλά υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατάφερε να παραβιάσει το σύνταγμα με την καθολική απαγόρευση των διαδηλώσεων. «Σε όλη τη μεταπολιτευτική περίοδο, έχουμε κατά καιρούς βιώσει πολλές μορφές βίαιης καταστολής των διαδηλώσεων. Καμία κυβέρνηση όμως δεν είχε τολμήσει να παραβιάσει ωμά το Σύνταγμα επιβάλλοντας καθολική απαγόρευση των διαδηλώσεων» τόνισε.

Οι αποφάσεις της ΕΛ.ΑΣ.
Όλες οι αποφάσεις για τις απαγορεύσεις των δημόσιων συναθροίσεων ελήφθησαν από τον αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας Μιχάλη Καραμαλάκη:

● «Απαγορεύονται σε όλη την επικράτεια όλες οι δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις, στις οποίες συμμετέχουν τέσσερα ή περισσότερα άτομα, από τις 6.00 το πρωί της 15ης Νοεμβρίου έως και τις 9.00 μ.μ. της 18ης Νοεμβρίου 2020», σύμφωνα με απόφαση του αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας. Την απαγόρευση των δημόσιων υπαίθριων συναθροίσεων, τεσσάρων ή περισσοτέρων ατόμων, αποφάσισε ο Αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ. για την Κυριακή 6 Δεκεμβρίου, ανήμερα της επετείου για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου.

● «Με απόφαση της Ελληνικής Αστυνομίας απαγορεύονται από τις 6.00 ώρα σήμερα, 26 Ιανουαρίου 2021, έως και την 6η ώρα της 1ης Φεβρουαρίου 2021, σε όλη την επικράτεια, όλες οι δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις, στις οποίες συμμετέχουν περισσότερα από 100 άτομα».

Για την τελευταία, μάλιστα, ο υφυπουργός Προστασίας τού Πολίτη Λευτέρης Οικονόμου διευκρίνισε ότι η απόφαση δεν έχει να κάνει με το προγραμματισμένο πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 28 Ιανουαρίου. Πάντως, σχηματίστηκε δικογραφία εις βάρος των διοργανωτών του συλλαλητηρίου από τη Διεύθυνση Αστυνομίας Αθηνών. Η δικογραφία αφορά μεταξύ άλλων το αδίκημα της παράβασης του νόμου περί δημοσίων συναθροίσεων.

«Καθολική απαγόρευση διαδηλώσεων προβλέπεται από το άρθρο 48 του Συντάγματος (κατάσταση πολιορκίας), αλλά η απόφαση μπορεί να ληφθεί μόνο από τη Βουλή» υπογραμμίζει η Αναστασία Τσουκαλά, η οποία σημειώνει ότι «οι αλλεπάλληλες απαγορεύσεις διαδηλώσεων με απόφαση του αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ., από τον Νοέμβριο του 2020 μέχρι και σήμερα, είναι τόσο κραυγαλέα αντισυνταγματικές ώστε θα τις χαρακτήριζα ατιμωτικές για την εκτελεστική εξουσία και δηλωτικές επικίνδυνα αντιδημοκρατικών κυβερνητικών προθέσεων».

Τι ισχύει σε άλλες χώρες

Άλλες χώρες δεν απαγόρευσαν τις διαδηλώσεις, αλλά έδωσαν έμφαση στα απαραίτητα μέτρα προστασίας.

«Καμία ευρωπαϊκή χώρα με δημοκρατική παράδοση δεν έχει εργαλειοποιήσει την πανδημία για να επιβάλει καθολική απαγόρευση των διαδηλώσεων. Στη Γερμανία μάλιστα, τον Απρίλιο του 2020, το συνταγματικό δικαστήριο, σταθμίζοντας τη δημόσια υγεία με το δικαίωμα του συνέρχεσθαι βάσει της αρχής της αναλογικότητας, αποφάσισε ότι οι πολίτες έχουν δικαίωμα να διαδηλώνουν, αρκεί να τηρούν τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας» εξηγεί η Αναστασία Τσουκαλά.