Ακόμα και νομπελίστες οικονομολόγοι σηκώνουν τα χέρια μπροστά στο θρίλερ της ελληνικής πραγματικότητας

Ακόμα και νομπελίστες οικονομολόγοι σηκώνουν τα χέρια μπροστά στο θρίλερ της ελληνικής πραγματικότητας

Με την κυβέρνηση να κρατάει την πιο καυτή πατάτα, αυτή των πλειστηριασμών, στον ενάμιση χρόνο της στην εξουσία, γίνονται περισσότερο ορατές από ποτέ οι εξωφρενικές στρεβλώσεις στην ελληνική οικονομική – κοινωνική πραγματικότητα, με την εσωτερική υποτίμηση να μεταμορφώνει το άγριο σκηνικό σε θρίλερ. Με τόσο κραυγαλέες ανομοιομορφίες, η ελληνική οικονομία έχει αφεθεί σε ελεύθερη πτώση. Η ακαριαία και βεβιασμένη προσαρμογή έχει συνέπεια για κάθε διόρθωση στους δείκτες να προκύπτουν ταυτόχρονα δέκα στρεβλώσεις στην πραγματική οικονομία.
Ακόμα και νομπελίστες οικονομολόγοι αδυνατούν να αντιληφθούν πώς μια χώρα με τόσο μικρό ιδιωτικό χρέος νοικοκυριών – επιχειρήσεων το 2010, σχεδόν ίσο μ’ αυτό της Γερμανίας, στο 110% – 120%, και με την Κομισιόν να θέτει σαν σημείο συναγερμού το 160% του ΑΕΠ, φτάνει μέσα σε μόλις μια τριετία να πνίγεται από κόκκινα δάνεια (κι από πολλαπλάσια που οσονούπω κοκκινίζουν). Και μάλιστα ενώ – αυτό είναι το φοβερότερο όλων – το ελληνικό ιδιωτικό χρέος αυξάνεται μεν, αλλά ούτε σήμερα αποτελεί πονοκέφαλο, σε αντίθεση με τα ιδιωτικά χρέη Ολλανδίας, Κύπρου, Πορτογαλίας, Ιρλανδίας κ.ά.
Το πετσόκομμα σε μισθούς – συντάξεις, η αποσύνθεση της αγοράς εργασίας και η κατάρρευση της εγχώριας ζήτησης είναι το ένα σκέλος της «προσαρμογής». Το άλλο έχει να κάνει με την φοροεπιδρομή, το κλείσιμο της τραπεζικής στρόφιγγας, το ροκάνισμα των καταθέσεων και την ταυτόχρονη υποβάθμιση, μέχρι απαξίωσης, της ακίνητης περιουσίας.
Η εξίσωση δεν βγαίνει, λοιπόν, σε μια οικονομία δυο ταχυτήτων, με τις απαιτήσεις του κράτους να αφορούν χρέη σε ευρώ και ποιότητα ζωής προ κρίσης, όταν τα έσοδα και το βιοτικό επίπεδο του απλού πολίτη έχουν υποτιμηθεί ραγδαία σε βαθμό… δραχμοποίησης προ του 2000.

Το πολλαπλό παράδοξο
Το παρανοϊκό του πράγματος υποδηλώνεται από ένα παράδειγμα με τρία σκέλη πολλαπλών παραδόξων μιας «θεότρελης οικονομίας», στην οποία όλα λειτουργούν στραβά:
1Το τεκμήριο διαβίωσης για έναν άστεγο που τρέφεται σε συσσίτια και κοιμάται σε χαρτόκουτο παραμένει για την εφορία στα 3.000 ευρώ ετησίως, ενώ θα πρέπει να βρει και αποδείξεις 750 ευρώ. Διαφορετικά θα πληρώσει φόρο 116 ευρώ ως… εισοδηματίας.
2 Σε πρόσφατη τηλεοπτική εκπομπή ακούσαμε έναν αξιοπρεπέστατο άστεγο «της κρίσης» να λέει πως σε λίγους μήνες θα συνταξιοδοτηθεί και τότε θα νοικιάσει σπίτι στα νότια προάστια για να βλέπει θάλασσα. Μπροστά στην έκπληξη του δημοσιογράφου, τόνισε πως 60 τ.μ. στην κάποτε ακριβή «παραλία» μπορεί να βρει πλέον κάποιος και με 250-300 ευρώ.
3 Για την εφαρμογή της ενιαίας σύνταξης πείνας των 300 ευρώ υπάρχει ακόμη χρονικό περιθώριο από την τρόικα, επομένως ο άστεγος θα μπορεί να ενοικιάσει σπίτι για π.χ. 250 ευρώ, όταν η αντικειμενική αξία, με κριτήρια 2007, μπορεί να ξεπερνάει και τις 350.000, με την πραγματική αξία να βρίσκεται 40% χαμηλότερα, χωρίς υποψήφιους αγοραστές στον ορίζοντα και με τους επερχόμενους πλειστηριασμούς να δίνουν τη χαριστική βολή στην αγορά ακινήτων καταβαραθρώνοντας τις τιμές.
Την ίδια στιγμή ο Όλι Ρεν δηλώνει προκλητικά ότι «οι αντικειμενικές αξίες θα εναρμονιστούν με τις τιμές της αγοράς από το οικονομικό έτος 2016»! Δηλαδή την επόμενη τριετία οι τιμές θα εξακολουθήσουν την περιδίνισή τους, αλλά οι αντικειμενικές θα είναι παγιωμένες σε επίπεδα προ κρίσης, με ό,τι συνεπάγεται αυτό σε χαράτσια, εκκρεμή δάνεια κ.λπ.
Κι όλα αυτά με τη φορολόγηση ακινήτων να έχει ήδη επταπλασιαστεί μεταξύ 2009 – 2013, με το 81% των συνολικών περιουσιακών στοιχείων των νοικοκυριών της χώρας να αφορά ακίνητα. Παρά ταύτα, ο υπουργός Οικονομικών Γ. Στουρνάρας δήλωσε τη Δευτέρα σε τηλεοπτική εκπομπή πως «δεν δέχομαι ότι η Ελλάδα υπερφορολογείται»!

Ληξιπρόθεσμη… ζωή
Ακόμη και οι δείκτες, τους οποίους «αποθεώνει» η μνημονιακή οπτική, είναι αποκαρδιωτικοί για την πραγματικότητα στην ελληνική οικονομία, αφού δεν είναι μόνο τα χρέη που προϋπήρχαν της κρίσης, αλλά κι αυτά που δημιουργούνται λόγω της τρέχουσας ύφεσης και που στο μέλλον θα αποτελέσουν ένα ακόμη μεγάλο βαρίδι:
◆ Επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα έχουν συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το κράτος ύψους 61,9 δισ. (μόνο το 1,5 δισ. έχει ρυθμιστεί). Το 2010 το συνολικό ύψος των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο ήταν 38,7 δισ. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς ασφαλιστικά ταμεία εκτινάχθηκαν στα 15 δισ.
◆ Η πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ διαπιστώνει ότι η Ελλάδα κατέγραψε μεταξύ 2007-2011 μία σωρευτική μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών κατά 23%. Την ίδια στιγμή η μέση φορολογική επιβάρυνση αυξήθηκε κατά 52%! Οι συνολικοί φόροι που επιβλήθηκαν από το 2010 υπολογίζεται ότι ξεπερνάνε τα 24 δισ. ευρώ.
◆ Από 1.1 έως 31.9.2013 η εφορία προχώρησε σε 81.522 κατασχέσεις «εις χείρας τρίτων» για χρέη προς το Δημόσιο, ποσό διπλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο εννεάμηνο του 2012.
◆ Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι τιμές των διαμερισμάτων από το 2011 έχουν υποχωρήσει ήδη στο ένα τρίτο της αξίας τους, δείκτης που αποτυπώνει το μέγεθος του προβλήματος σε ιδιοκτήτες, δανειολήπτες, αλλά και τράπεζες. Από τα τέλη 2010 έως σήμερα ξεπερνούν τους 50.000 όσοι έχουν προσφύγει στην προστασία του νόμου Κατσέλη, ενώ όσοι βρίσκονται «στο κόκκινο» λόγω αδυναμίας εξόφλησης τραπεζικών δανείων υπολογίζονται σε τουλάχιστον 65.000, με άλλους 100.000 να «κοκκινίζουν» σύντομα, όπως εκτιμάται.
◆ Το ύψος των «κόκκινων» δανείων πριν από τρία χρόνια ήταν στα 12 δισ. ευρώ, εκ των οποίων μόνο τα 7 δισ. προέρχονταν από τα στεγαστικά. Σήμερα ξεπέρασαν τα 70 και 17 δισ. αντίστοιχα. Οι εγκλωβισμένοι ιδιοκτήτες, αν πουλήσουν, θα χάσουν δεκάδες χιλιάδες ευρώ, αν κρατήσουν το ακίνητο θα φορολογούνται άγρια, ενώ οι επίσης εγκλωβισμένοι δανειολήπτες θα συνεχίσουν να αποπληρώνουν την «παλιά» αξία του σπιτιού τη στιγμή που… χάνουν εισοδήματα.

Δύο μέτρα, δύο σταθμά
Με το κράτος να εφαρμόζει το σλόγκαν «τα δικά μου δικά μου και τα δικά σας δικά μου», δεν προκαλεί απορίες το ότι στο δούναι κάνει το ακριβώς αντίθετο απ’ ό,τι στο λαβείν. Υποτιμά τα πάντα, εκτός από τις απαιτήσεις του, τις οποίες υπερτιμά συνεχώς:
◆ Ο ΟΑΕΔ, πέραν του ότι μειώνει δραματικά το ύψος του επιδόματος ανεργίας στα 360 ευρώ, κάνει πολύ αυστηρότερες τις προϋποθέσεις χορήγησής του. Με τους επίσημα εγγεγραμμένους να ξεπερνάνε το 1 εκατ., το επίδομα εισπράττουν μόλις 138.350 δικαιούχοι.
◆ Το κοινωνικό κράτος καταρρέει. Δημόσια Υγεία και Παιδεία συνθλίβονται. Ο κατώτατος μισθός έχει βαλκανοποιηθεί, η ανασφάλιστη εργασία βασιλεύει, ενώ το ασφαλιστικό κόστος διατηρείται σε επίπεδα προ κρίσης.
◆ Οι τιμές σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες αυξάνονται, με την εγχώρια κερδοσκοπία να οργιάζει ανενόχλητη και την αγοραστική δύναμη να μειώνεται.
Κι όλα αυτά ενώ τη δεκαετία του 2000 το ευρώ είχε τη μεγαλύτερη απόδοση στον κόσμο και παραμένει το ακριβότερο νόμισμα διεθνώς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μια παραπαίουσα μικρή οικονομία με τόσες παθογένειες. Ακόμη και σήμερα, με το ευρώ στο 1,35 (από 0,82 στις 26.10.2000), ο νεόπτωχος Έλληνας επωφελείται από ένα ταξιδάκι για αγορές στις ΗΠΑ με το… φθηνό δολάριο! Σαν ανέκδοτο ακούγεται, όταν το ρευστό στην ελληνική αγορά είναι είδος προς εξαφάνιση.
Η κυβέρνηση μπορεί να φορολογεί τους πολίτες με «απολιθωμένες» αντικειμενικές αξίες του «χθες» και να ψάχνει τη… μέση λύση, όπως λέει το κυβερνητικό σλόγκαν για το μπαράζ πλειστηριασμών που έρχεται, όμως όταν βγαίνει στην αγορά για να πουλήσει, ξέρει μια χαρά να προσαρμόζεται στις συνθήκες κρίσης! Ωστόσο από τα πρώτα έξι ακίνητα μεγαλοφειλετών που βγήκαν σε πλειστηριασμό πρόσφατα δεν εισέρρευσε ούτε ευρώ στο κρατικό ταμείο. Το Δημόσιο έβγαλε στο σφυρί έξι ακίνητα για χρέη 95 εκατ. ευρώ, προσδοκώντας να εισπράξει 11 εκατ., αλλά με μηδενική είσπραξη σε πρώτη φάση. Ουδείς αγόρασε!

Η… εικονική οικονομία

Ο καθένας μπορεί να παρουσιάζει όπως θέλει, για τους δικούς του λόγους, την εικονική οικονομία που έχει στο μυαλό του. Η πραγματική εικόνα, όμως, είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας για ό,τι συμβαίνει γύρω μας, με το βιοτικό επίπεδο να σαρώνεται καθημερινά.
Στην εποχή της κρίσης οι φτωχοί δεν έγιναν μόνο φτωχότεροι, αλλά και περισσότεροι. Το φτωχότερο 10% της ελληνικής κοινωνίας έχασε την περίοδο 2009-2012 πάνω από το 24% των εισοδημάτων του. Αν, όμως, προστεθεί και η εισροή νεόπτωχων από τη μεσαία τάξη λόγω ανεργίας, τότε οι σωρευτικές απώλειες φτάνουν το 56%! Αντίθετα, οι πλουσιότεροι Έλληνες είδαν μείωση 29%.
Να αναφέρουμε ακόμη ότι ο κατώτατος μισθός του ιδιωτικού υπαλλήλου τον Νοέμβριο του 2012 ήταν μόλις 586 ευρώ, όταν το 2004 ήταν 559. Το ψωμί, όμως, σ’ αυτό το διάστημα πήγε από 1 ευρώ το κιλό το 2004 στα 1,2 το 2012, το πετρέλαιο θέρμανσης από 0,3 το λίτρο στα 1,35, η βενζίνη από 0,59 στα 1,66 και το εισιτήριο για λεωφορείο από 0,4 στα 1,4. Μόνο το κόστος για διατροφή απορροφούσε στο τέλος της περασμένης χρονιάς το 25% του οικογενειακού προϋπολογισμού.
Τα δυο πλεονεκτήματα για την αντιμετώπιση της κρίσης χάνονται.
– Το πρώτο σχετιζόταν με το χαμηλό ιδιωτικό χρέος, το οποίο, όμως, αυξάνεται σταδιακά, ενώ τα πάσης φύσεως ληξιπρόθεσμα γίνονται θηλιά στον λαιμό δεκάδων χιλιάδων πολιτών.
– Το δεύτερο σχετιζόταν με την ασφάλεια της ιδιοκτησίας ως περιουσιακού στοιχείου, επένδυσης και πηγής εισοδήματος. Το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα είναι μεγάλο μεν, στο 75%, αλλά, σε αντίθεση με ό,τι νομίζουν πολλοί, βρίσκεται αρκετά κοντά στις εκτιμήσεις της Eurostat για τον μέσο όρο στην Ε.Ε. Μάλιστα, φέρνει την Ελλάδα κάτω από τη μέση, στη 16η θέση μεταξύ 30 ευρωπαϊκών χωρών! Το ποσοστό αναμένεται να μειωθεί κι άλλο τα επόμενα χρόνια, όπως και το 60% ιδιόκτητης κατοικίας χωρίς στεγαστικό δάνειο ή υποθήκη.
Τέλος, με τον μισθό των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας να πέφτει διαρκώς, με συνέπεια τη συνεχή αναπροσαρμογή και των ανώτερων βαθμίδων προς τα κάτω, το πιθανότερο είναι να επιδεινωθεί η μείωση της εγχώριας ζήτησης μελλοντικά. Με τον κατήφορο να μην έχει τελειωμό…