Μπορεί στο παρελθόν το κραταιό ΠΑΣΟΚ να συμπεριέλαβε στους κόλπους του στελέχη με εντελώς διαφορετικές αντιλήψεις, όμως η εμφανής προοπτική εξουσίας, ιδιαίτερα μετά τις εκκαθαρίσεις της περιόδου 1987 – 1989 αλλά και η εναλλαγή στην εξουσία με τη Ν.Δ. λειτουργούσαν συγκολλητικά. 

Το συνέδριο, εκτός από ιδρυτικό, μεταβλήθηκε τις παραμονές του σε πανηγυρικό, αφού αποτράπηκαν οι πάσης φύσεως εκλογικές διαδικασίες δημιουργώντας ένα κλίμα απαισιοδοξίας για το εγχείρημα σε όσους πίστευαν ότι το συγκεκριμένο συνέδριο θα έδινε νέα δυναμική στις εξελίξεις ομογενοποίησης του χώρου σε ενιαίο κόμμα. 

 

Αντιθέτως με τη λήξη του συνεδρίου παρατείνεται η εκκρεμότητα έως τις επόμενες εκλογές, οπότε το αποτέλεσμα, προφανώς, θα κρίνει αν το εγχείρημα πέτυχε και θα υπάρξει ένα μετα-ιδρυτικό – αλλά ουσιαστικό – συνέδριο, όπου θα εκλεγούν τα όργανα του κόμματος και θα προσδιοριστεί με δημοκρατικές διαδικασίες η πολιτική ηγεσία του νέου κόμματος.

 

Ουσιαστικά το συνέδριο αφήνει ως προίκα ένα κείμενο 160 σελίδων πολιτικού προγράμματος, ένα αναλυτικό κείμενο που αναμένεται να «εμπλουτιστεί» και να συμπληρωθεί στην πορεία προς τις εκλογές, αλλά αποτελεί μια συνεκτική, συναινετική και βασική πρώτη ύλη για τη διαφοροποίηση της πολιτικής πρότασης του Κινήματος Αλλαγής απέναντι στη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ. 

 

Μάλιστα, τα ηγετικά στελέχη υπερηφανεύονται για το συγκεκριμένο κείμενο σημειώνοντας πως πρέπει να αναλυθεί και να ενημερωθεί για τις προτάσεις η ελληνική κοινωνία, αφού αποτελεί ένα «εθνικό σχέδιο» προοδευτικής κατεύθυνσης για την επόμενη μέρα. 

 

Όπως επισημαίνουν πολλοί, αυτό το εθνικό σχέδιο, η πολιτική πρόταση του Κινήματος Αλλαγής, θα είναι και η όποια βάση διαλόγου μετεκλογικά για την όποια συνεργασία με ΣΥΡΙΖΑ ή Ν.Δ. Άλλωστε το συνέδριο επικύρωσε την πολιτική ίσων αποστάσεων με τους δύο μεγάλους πολιτικούς πόλους, σε μια κατεύθυνση στην οποία συμφωνούν σχεδόν όλα τα μέλη του Πολιτικού Συμβουλίου (Γεννηματά, Θεοδωράκης, Παπανδρέου, Θεοχαρόπουλος, Ανδρουλάκης), παρά το γεγονός ότι υπάρχουν αντιπολιτευτικές εστίες που αναμένεται να συσπειρωθούν γύρω από τον Ευάγγελο Βενιζέλο, ο οποίος σπεύδει να αποκλείσει οποιαδήποτε σύγκλιση με τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ στον αντίποδα ο Γιάννης Ραγκούσης αποκηρύσσει την προοπτική συνεργασίας με τη Ν.Δ. 

 

Και οι δύο φιλοδοξούν να συγκροτήσουν ρεύματα σκέψης εντός του Κινήματος Αλλαγής, με τον Βενιζέλο να έχει μεγαλύτερες πιθανότητες, όχι μόνο επειδή ο ίδιος έχει μια εσωτερική δύναμη και πολιτική εμβέλεια, αλλά διότι προφανώς, ως πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, μοιάζει να έχει μεγαλύτερη οργανωτική δυνατότητα, την οποία προς το παρόν εξαντλεί στη δεξαμενή σκέψης «Kyklos», όπου εμπλέκονται και τα περισσότερα πιστά του στελέχη. 

 

Ο Ραγκούσης μοιάζει να κινητοποιεί μικρές εσωκομματικές δυνάμεις, κυρίως μελών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που μοιάζει να αξιοποιούν τη ρητορική σύγκλισης με τον ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να επιτύχουν την επανεκλογή τους. 

 

Ο Παύλος Γερουλάνος και ο Στέφανος Ξεκαλάκης μοιάζει να είναι δύο μοναχικοί στρατιώτες στον αγώνα διάσωσης του ΠΑΣΟΚ, ενώ οι περισσότεροι μάλλον έχουν αποφασίσει ότι ήρθε η ώρα μέσα από το Κίνημα Αλλαγής να γίνει η μετάλλαξη του κόμματος. Στόχος όλων είναι ο νέος χώρος να αποτυπωθεί στη συνείδηση των πολιτών ως η «θετική» συνέχεια του ΠΑΣΟΚ αφήνοντας πίσω τις καταγγελίες για διαφθορά, νεποτισμό, κομματοκρατία, εξουσιομανία κ.ά. 

 

Στο συνέδριο πάντως διαφάνηκαν και οι τάσεις που θα σχηματοποιηθούν στην επόμενη φάση, με τον Σταύρο Θεοδωράκη να πρωτοστατεί στην επίκληση της νεωτερικότητας, της εκσυγχρονιστικής λογικής και να προσεγγίζει τις «σημιτικές» παραγγελίες για στροφή στον πραγματισμό και τον ρεαλισμό της παγκόσμιας τάξης ως ουσιαστική πατριωτική αποστολή, τον Γιώργο Παπανδρέου και τον Θανάση Θεοχαρόπουλο να τοποθετούν το κόμμα εντός των διεθνών σοσιαλιστικών συμφραζομένων και τον Γιώργο Καμίνη να επιχειρεί να πάρει αποστάσεις από το πασοκικό παρελθόν αλλά και την εσωτερική υπεροχή. 

 

Ο βασικότερος όμως αντίπαλος της Φώφης Γεννηματά, με υπαρκτό σοβαρό οργανωτικό ρεύμα, ο Νίκος Ανδρουλάκης, παρ’ ότι δεν υπέστειλε τη σημαία της «ανυπακοής», είναι εμφανές ότι δεν επιθυμεί να «στιγματιστεί» ως ο μόνιμος αντιρρησίας, ξέροντας ότι μπορεί να διαδεχτεί την επικεφαλής μόνο αν λειτουργήσει συνθετικά και κατευναστικά, καταθέτοντας όμως τη διαφορετική του πρόταση. 

 

Λειτουργεί δηλαδή με μια «λελογισμένη» αντιπολιτευτική τακτική, η οποία όμως ενέχει τον κίνδυνο, σταδιακά, να τον απορροφήσει και να τον περιθωριοποιήσει. 

 

Τα πρόσωπα και οι ιδέες που υπερασπίζονται δημιουργούν ένα μωσαϊκό, το οποίο ενδεχομένως προσδίδει πολυσυλλεκτικότητα στο Κίνημα Αλλαγής, αν βεβαίως δεν καταστεί μια πολύβουη πολιτική Βαβέλ που εκπέμπει θολό πολιτικό μήνυμα. Υπάρχουν όμως επιπλέον ανοιχτά προβλήματα που έρχονται από το παρελθόν και προσκρούουν στη σταδιακή «συντηρητικοποίηση» του ΠΑΣΟΚ.

 

Πρώτο στοιχείο, που το κατάπιε το μαύρο σκοτάδι, είναι η μάταιη προσπάθεια πολλών συνέδρων να περάσει ως τροπολογία το βράδυ του Σαββάτου το θέμα του χωρισμού Πολιτείας – Εκκλησίας. Παρ’ ότι υπήρχε στο αρχικό κείμενο, τελικά αντικαταστάθηκε στην προσυνεδριακή διαδικασία με την αμφιλεγόμενη φράση περί «διακριτών ρόλων κράτους – Εκκλησίας» καθησυχάζοντας την εκκλησιαστική Ιεραρχία, η οποία συμφωνεί με αυτήν τη συντηρητική προσέγγιση, παρ’ ότι περί χωρισμού μιλούσε το ΠΑΣΟΚ στην ιδρυτική του διακήρυξη. 

 

Παρά τον χαμό που έγινε με συνέδρους από ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι και ΔΗΜΑΡ, η τροπολογία δεν μπήκε ποτέ σε ψηφοφορία και συνεργάτες της Γεννηματά επιμένουν ότι το θέμα είναι ανοιχτό, θα γίνει αναλυτική επεξεργασία το επόμενο διάστημα και θα συμπληρωθεί στις θέσεις αρχών του Κινήματος Αλλαγής. 

Μια ακόμη τροπολογία που έφαγε το μαύρο σκοτάδι ήταν αυτή για την αύξηση από 30% σε 40% στην ποσόστωση των γυναικών σε όλα τα όργανα του Κινήματος Αλλαγής και τα ψηφοδέλτια που στηρίζει. 

 

Παρ’ ότι υπήρξε ομόθυμη βούληση όσων συμμετείχαν στο εργαστήρι για τα ζητήματα της ισότητας στην παρουσία των γυναικών στην πολιτική, τελικά δεν πέρασε ως τροπολογία επειδή η ηγετική ομάδα θεώρησε ότι το ζήτημα χρήζει περεταίρω επεξεργασίας κυρίως λόγω των προβλημάτων που μπορεί να προκαλέσει μια «ανελαστική καταστατική» πρόβλεψη εξαιτίας της αναιμικής αυτόβουλης προσχώρησης γυναικών στην πολιτική δράση. 

 

Το σημαντικότερο όμως «έλλειμμα» στην πραγματική ριζοσπαστικοποίηση του Κινήματος Αλλαγής ήταν η «θυσία» της πρότασης να προβλεφθούν συγκεκριμένες θητείες (έως τρεις) σε όλα τα όργανα προκειμένου να μην υπάρχει προσκόλληση στις θέσεις εξουσίας και να ανανεώνεται το πολιτικό προσωπικό. Ο Θεοδωράκης προκάλεσε τον Θεοχαρόπουλο που το πρότεινε, λέγοντας ότι ο ίδιος σκοπεύει να υλοποιήσει τη δέσμευση για οκτάχρονη θητεία στη Βουλή, αλλά ουσιαστική συζήτηση επ’ αυτού δεν έγινε.

 

Τέλος, ένα μεγάλο ζήτημα είναι η αντίδραση του Κινήματος Αλλαγής αν τελικά η κυβέρνηση φέρει στη Βουλή μια συμφωνία για το «Μακεδονικό». Στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, με δεδομένες τις αντιδράσεις των οργανώσεων στη βόρεια Ελλάδα, διαφαίνεται μια πολιτική «οπισθοχώρηση» από την πλήρη αποδοχή μιας συμφωνίας με το όνομα «Μακεδονία».

 

Το Ποτάμι επαναλαμβάνει ότι θα ψηφίσει λανσάροντας τη λογική της «ψήφου κατά συνείδηση», θέση που μπορεί να απελευθερώσει και τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, ώστε να πατήσει σε δύο βάρκες: από τη μία οι βουλευτές της βόρειας Ελλάδας να καταψηφίσουν μια τέτοια συμφωνία και από την άλλη να υπερψηφίσουν όσοι πιστεύουν στην ανάγκη επίλυσης του ζητήματος. 

 

Μέσα στις επόμενες 15 μέρες υποτίθεται ότι θα πρέπει να έχουν τρέξει οι διαδικασίες για τη συμπλήρωση των οργάνων. Καθήκον της Φώφης Γεννηματά είναι να επιλέξει τον νέο γενικό γραμματέα, για τον οποίο όλοι έχουν συμφωνήσει πως θα προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ και θα είναι άντρας κάτω των 40 ετών.

 

Με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά, όλοι πιθανολογούν ότι η αξιολόγηση κινείται μεταξύ των πρώην βουλευτών Μιχάλη Κατρίνη, Άγγελου Τόλκα και Κώστα Τριαντάφυλλου, με τον τελευταίο να συγκεντρώνει περισσότερες θετικές απόψεις τις τελευταίες μέρες, αλλά και τον εκπρόσωπο Τύπου του ΠΑΣΟΚ Παύλο Χρηστίδη. Το ζήτημα που πρέπει να ξεπεραστεί είναι ότι ο νέος γραμματέας έχει ασυμβίβαστο σε οποιοδήποτε εκλογικό αξίωμα όσο είναι στη θέση αυτή, άρα δεν θα μπορεί να είναι βουλευτής. 

 

Επίσης, με το νέο καταστατικό, αποκλείεται μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και της Πολιτικής Γραμματείας να έχει και κυβερνητικό θώκο, εκτός από τους εκλεγμένους βουλευτές που μετέχουν στο όργανο αυτοδικαίως. 

Πάντως καθοριστικό στην καθημερινή λειτουργία όργανο φαίνεται να αναδεικνύεται το εξαμελές Πολιτικό Συμβούλιο, που θα συμπληρωθεί από τον νέο γραμματέα, τους γραμματείς των Κ.Ο. ΠΑΣΟΚ – Ποταμιού και των βουλευτών που θα συνεδριάζουν σε καθορισμένες ημερομηνίες προκειμένου να επεξεργάζονται την πολιτική επικαιρότητα. 

 

Ταυτόχρονα έντονη κινητικότητα υπάρχει για τη συμπλήρωση της Πολιτικής Γραμματείας, όπου θα μετέχουν αναλογικά 41 μέλη, τα οποία θα προσδιοριστούν από τους επικεφαλής κομμάτων και κινήσεων, όπως και τα 351 μέλη της νέας «δυσκίνητης» Κεντρικής Επιτροπής, που προφανώς θα συγκαλείται σπάνια, αφού το βάρος αναμένεται να πέσει στην Πολιτική Γραμματεία. 

 

Πάντως μόνο η ΔΗΜΑΡ έως τώρα έκανε εσωκομματικές εκλογές και από τα 190 μέλη της Κεντρικής της Επιτροπής εκλέχτηκαν τα 35 που θα συμμετάσχουν στη νέα Κεντρική Επιτροπή. 

 

Μπορεί ο κυβερνητικός εκπρόσωπος να χαρακτήρισε «τεχνοκρατική» και να απέρριψε την πρόταση του Νίκου Αλιβιζάτου να κατατεθεί τώρα από την αντιπολίτευση πρόταση συνταγματικής αναθεώρησης 5 σημείων, ωστόσο αυτή φαίνεται να συγκεντρώνει την αποδοχή του Κινήματος Αλλαγής και της Νέας Δημοκρατίας.

 

Η πρόταση αφορά τέσσερα σημαντικά στοιχεία: 

Την παραπομπή βουλευτών – υπουργών στον φυσικό δικαστή.

Τον ορισμό της ηγεσίας της Δικαιοσύνης και των ανεξάρτητων αρχών.

Την αποσύνδεση της διάλυσης της Βουλής από την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Το να αποφασίζουν για Πρόεδρο της Δημοκρατίας με μυστική ψηφοφορία οι 333 εκλεγμένοι επικεφαλής των δήμων και των περιφερειών της χώρας εφόσον στην τρίτη ψηφοφορία στη Βουλή δεν υπάρξει εκλογή. 

 

Η πρόταση μπορεί να κατατεθεί από 50 βουλευτές, και ακόμη κι αν απορριφθεί, αφήνει παρακαταθήκες για την επόμενη Βουλή, επισημαίνουν στελέχη του Κινήματος Αλλαγής.