Του Δημήτρη Κανέλλη

Με δύο νέες ταινίες και μια αναδρομική έκθεση, ο εκκεντρικός παραμυθάς Τιμ Μπάρτον παρασύρει το κοινό στο σκοτεινό και εφιαλτικό σύμπαν του.

Του Δημήτρη Κανέλλη

Με δύο νέες ταινίες και μια αναδρομική έκθεση, ο εκκεντρικός παραμυθάς Τιμ Μπάρτον παρασύρει το κοινό στο σκοτεινό και εφιαλτικό σύμπαν του.

«Ο λόγος που μέχρι σήμερα κάνω ταινίες, είναι σίγουρα η ύπαρξη στο καλλιτεχνικό στερέωμα του Τιμ Μπάρτον. Είναι καλλιτέχνης με την απόλυτη έννοια, διαθέτει αστείρευτη φαντασία, και πάνω από όλα έχει το χάρισμα να μετατρέπει σε πειστικότατες εικόνες τις ιδέες που στροβιλίζονται στο μυαλό του». Τάδε έφη ένας από τους καλύτερους και διασημότερους σύγχρονους παραγωγούς του κινηματογράφου, ο Ρίτσαρντ Ντ. Ζάνουκ. Πώς να διαφωνήσει κανείς; Θυμάστε καμιά από τις ταινίες του Τιμ Μπάρτον που, με άριστα το δέκα, να μην έχει πιάσει τουλάχιστον το οχτώ; Έτσι, δυο χρόνια μετά την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», ο ιδιοφυής και εκκεντρικός σκηνοθέτης που, κατά τη γνώμη μας, είναι μέσα στους τρεις καλύτερους σκηνοθέτες του φανταστικού όλων των εποχών, είναι έτοιμος να προσφέρει στο κοινό την τελευταία του δημιουργία, το «Dark Shadows».

«Dark Shadows» με τον Τζόνι Ντεπ

 Πρόκειται για μεταφορά μιας cult σειράς του Νταν Κέρτις, που καταφέρνει να ενώσει με ιδανικό τρόπο το χιούμορ, τη δράση και τη φαντασία. Τους πρωταγωνιστικούς ρόλους ερμηνεύουν οι Τζόνι Ντεπ, μόνιμος συνεργάτης του Μπάρτον χρόνια τώρα, η Μισέλ Φάιφερ, και φυσικά η γυναίκα του Μπάρτον, η πάντα γοητευτική αλλά και πολύ καλή ηθοποιός Έλενα Μπόναμ – Κάρτερ. Είναι φανερό πως ο σκηνοθέτης του «Σκαθαροζούμη», του «Ψαλιδοχέρη», του «Χριστουγεννιάτικου Εφιάλτη», του «Μύθου του Ακέφαλου Καβαλάρη», και τόσων άλλων πασίγνωστων ταινιών του φανταστικού, βρίσκεται στο φυσικό του περιβάλλον. Και για άλλη μια φορά θα θέσει το τεράστιο ταλέντο του – αλλά, καιρός και να το παραδεχτούμε, την αδιαμφισβήτητη διανοητική του κατάρτιση και επάρκεια – στην υπηρεσία μιας πολύ σκοτεινής και γεμάτης ανατροπές ιστορίας, όπου το πάθος του έρωτα καθορίζει την πλοκή και σφραγίζει εξ ολοκλήρου την ταινία. Τι έχουμε εδώ; Μα, τι άλλο από τη συμπύκνωση της μόνιμης προβληματικής του Τιμ Μπάρτον, που έχει να κάνει με την ενσωμάτωση του «διαφορετικού» στις καινούργιες και γι’ αυτόν πρωτόγνωρες δομές συμπεριφοράς αλλά και στη σύγχρονη κοινωνική ηθογραφία.

 Ταλέντο και εμμονές

 Ο Τιμ Μπάρτον είναι από τους ελάχιστους που ξέρουν να δουλεύουν το φανταστικό στοιχείο με μεγάλος θάρρος και πρωτοτυπία. Ας μην ξεχνάμε πως είναι και η φυσική του ροπή. Όσοι έχουν εντρυφήσει στην παιδική και εφηβική του ηλικία, θα ανακαλύψουν πληθώρα βιογραφικών πληροφοριών γύρω από την τάση του για μοναχικότητα, εκκεντρικότητα, εμμονή για διηγήματα τρόμου, μυστηρίου και φαντασίας, και φυσικά το μοναδικό του ταλέντο στο… σκιτσάρισμα. Ταλέντο που του χάρισε το εισιτήριο για τον παραμυθένιο κόσμο του Disney, όπου δούλεψε τα πρώτα χρόνια. Όμως από τη μια ο ατίθασος χαρακτήρας του, από την άλλη η απεριόριστη – και συχνά νοσηρή – φαντασία του, έθεσαν τα όρια της συνεργασίας του με τη θρυλική εταιρεία, στα καλούπια της οποίας δεν χωρούσε πλέον. Έτσι αποφάσισε να αυτονομηθεί.

Τη συνέχεια λίγο – πολύ την ξέρουμε όλοι. Ένα πολύ σημαντικό έργο αποτελούμενο από ευφάνταστες και μοναδικού υφολογικού χαρακτήρα ταινίες, γεμάτο με αλλόκοτους, εκκεντρικούς, «πνιγμένους» στα πένθιμα υπαρξιακά προβλήματά τους ήρωες, μαύρο αλλά και ανατρεπτικό χιούμορ, πλούσιο σε αποχρώσεις συναίσθημα, εκπληκτικά αλλά και λειτουργικά εφέ, και μια φαντασία στα όρια του σουρεαλιστικού.

Ούτε μία μέτρια ταινία

 Ναι, ο Τιμ Μπάρτον παραμένει – ευτυχώς – από τους ελάχιστους εναπομείναντες διάσημους σκηνοθέτες που δύσκολα συμβιβάζονται με τις απαιτήσεις των μεγάλων στούντιο, παραμένοντας πιστός στα οράματά του. Και είναι ίσως ο μοναδικός σύγχρονος σκηνοθέτης που δεν έχει παρουσιάσει ούτε μία μέτρια ταινία. Ξέρετε πολλούς να έχουν καταφέρει το «απόλυτο»; Ίσως ο Κλιντ Ίστγουντ να το έχει καταφέρει. Εδώ αξίζει να υπενθυμίσουμε πως περιμένουμε μια ακόμη ταινία από τον Τιμ Μπάρτον, η οποία σηματοδοτεί την επιστροφή στις ρίζες του. Δεν είναι άλλη από τη μεγάλου μήκους εκδοχή του «Frankeweenie», του 30λεπτου live action short που είχε γυρίσει το 1984 ως φόρο τιμής στον «Φρανκεστάιν» της Μέρι Σέλεϊ. Το νέο stop motion παραμύθι αναμένεται να κάνει πρεμιέρα τον ερχόμενο Οκτώβριο και ήδη οι φανατικοί θαυμαστές του τρίβουν τα χέρια τους από χαρά. Την ίδια ώρα, η αναδρομική έκθεση «Tim Burton – The Exhibition», που αρχικά είχε σχεδιαστεί και στηθεί από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (ΜoMA) το 2009, παρουσιάζεται στο Cinematheque Francaise στο Παρίσι. Οι αλλόκοτοι και σκοτεινοί ήρωες των ταινιών του «ζωντανεύουν» μέσα από αντικείμενα, εικόνες, σπάνια σκίτσα και γλυπτά, τα περισσότερα εκ των οποίων έχει φιλοτεχνήσει ο ίδιος. Η έκθεση θα παραμείνει στην πόλη του φωτός έως τις 5 Αυγούστου.

Το φανταστικό σινεμά αποτελούσε πάντα καταφύγιο για τις ευαίσθητες ψυχές σε εποχές δύσκολες όπως η δική μας. Παρηγοριά και καταφύγιο από την πεζότητα και την ωμή πλέον πραγματικότητα. Η φαντασία στην εξουσία, και αυτό χάρη στον Τιμ Μπάρτον, που έχει το σθένος να υπηρετεί ακόμη δίχως ίχνος συμβιβασμού το καλλιτεχνικό του όραμα.