Έχοντας θητεύσει ενεργά στο πολιτικό μας σύστημα πάνω από μια 65ετία, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό δείγμα της νεότερης πολιτικής μας Ιστορίας.

Έχοντας θητεύσει ενεργά στο πολιτικό μας σύστημα πάνω από μια 65ετία, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό δείγμα της νεότερης πολιτικής μας Ιστορίας. Παρά τις επίμονες και επίπονες προσπάθειες των τελευταίων χρόνων να ξεκαθαρίσει την πολιτική του ιστορία, ο Μητσοτάκης παραμένει ίσως το πιο αμφιλεγόμενο πρόσωπο – γι’ αυτό και κρατά ώς τις μέρες μας το ενδιαφέρον προς το πρόσωπό του αμείωτο – που έδρασε τα τελευταία εξήντα πέντε χρόνια στην πολιτική σκηνή του τόπου. Περνώντας από τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη κατάφερνε πάντα να επιβάλει την παρουσία του και τον πολιτικό του λόγο ενάντια στην ανεξίτηλη ρετσινιά του αποστάτη…

Σε λίγες μέρες κυκλοφορεί το βιβλίο του καθηγητή Θανάση Διαμαντόπουλου «Το πορτραίτο ενός ηγέτη. Από την ιστορία του Μητσοτάκη στον Μητσοτάκη της Ιστορίας». Το παραδοσιακό ενδιαφέρον του «Π» προς το πρόσωπο του Κ. Μητσοτάκη μας επιβάλλει να είμαστε παρόντες σε κάθε προσπάθεια ερμηνείας ίσως του πιο αμφιλεγόμενου πολιτικού των τελευταίων δεκαετιών, προδημοσιεύοντας μερικά από τα πλέον ενδιαφέροντα αποσπάσματα από το βιβλίο, που αναφέρονται στον Σαμαρά, τον Κωστή Στεφανόπουλο, την Αποστασία, τον Γέρο της Δημοκρατίας, τον βασιλιά, τον Ανδρέα και τον (εθνάρχη) Καραμανλή.

«…Επίσης αδιαμφισβήτητο ήταν ακόμη πως –μολονότι πολλοί παραλλήλισαν τη στάση του Μητσοτάκη το 1965 με αυτήν του Σαμαρά το 1993– ο κρητικός πολιτικός δεν ανέτρεψε την κυβέρνηση του κόμματός του: ήταν ο «Γέρος» που αποφάσισε να παραιτηθεί με δική του πρωτοβουλία, αρνούμενος έναν συμβιβασμό με τα ανάκτορα. (Ο Κωνσταντίνος αργότερα ισχυρίστηκε ότι πρότεινε ως συμβιβαστική λύση στον τότε πρωθυπουργό να συναινέσει, ως πολιτειακός ρυθμιστής, στην εκ μέρους του ανάληψη του Υπουργείου Άμυνας, υπό την προϋπόθεση πως η εποπτεία των ανακρίσεων για την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ θα περνούσε στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Δικαιοσύνης). Στη χειρότερη, λοιπόν, για τον Μητσοτάκη εκδοχή των πραγμάτων, με πιθανές δεσμεύσεις που είχε δώσει στον βασιλιά Κωνσταντίνο για διαθεσιμότητά του να στηρίξει μια «άλλη» κεντρώα κυβέρνηση, απλά τον διευκόλυνε να είναι αδιάλλακτος και άκαμπτος στη σύγκρουσή του με τον λαοπρόβλητο πρωθυπουργό…»

Το παλάτι
«…Τέλος, ένα σημαντικό επιχείρημα της μητσοτακικής πλευράς για δικαίωση της στάσης του ήταν πως η παραίτηση από την πρωθυπουργία του Γεωργίου Παπανδρέου είχε δημιουργήσει θεσμικό και πολιτικό κενό, η μη έγκαιρη και «ένθεσμη» κάλυψη του οποίου από στελέχη του κόμματος που είχε κερδίσει τις τελευταίες εκλογές θα ωθούσε πιθανότατα το παλάτι, το οποίο θεωρείτο ότι σε μεγάλο βαθμό έλεγχε τον –υπερπαρεμβατικό και ανήσυχο την εποχή εκείνη– στρατιωτικό παράγοντα, να δρομολογήσει ή τουλάχιστον να ευλογήσει μια επίσημη εκτροπή από το δημοκρατικό πολίτευμα. Χαρακτηριστικό, μάλιστα, της διάθεσης του Μητσοτάκη να δημιουργήσει ένα τέτοιο άλλοθι για την απόφασή του να στηρίξει το αποστατικό εγχείρημα είναι πως μιλώντας το 2008 σε συνέδριο για τη δεκαετία του 1960, που οργάνωσε το Ίδρυμά του, είπε: «Είχαμε, πρόσφατα τότε, τα γεγονότα της Χιλής που οδήγησαν στην κατάρρευση της Δημοκρατίας στη χώρα αυτή!» Αλλά τα γεγονότα της Χιλής συνέβησαν… οκτώ χρόνια αργότερα. (Κάποια lapsus κατά Φρόυντ είναι ψυχολογικά μόνο ερμηνεύσιμα).»
«…Ο Μητσοτάκης, πράγματι, δεν είχε απέναντί του μια κοινωνία σχετικά υγιή, φιλόπονη, προσγειωμένη και με ψηλά τις χθόνιες αξίες του μακροχρόνιου προγραμματισμού, της προσπάθειας και της δημιουργίας. Αντίθετα, ιδιαίτερα στις κορυφαίες στιγμές της πολιτικής του σταδιοδρομίας όφειλε να διαχειριστεί, να τιθασεύσει και να διαπαιδαγωγήσει μια κοινωνία της «αρπαχτής», που είχε κυριολεκτικά βομβαρδισθεί με μεγαδόσεις ακραίου λαϊκισμού και είχε ποτιστεί με τόσους τόνους δημαγωγίας, ώστε να υποστεί επιλεκτική κώφωση απέναντι σε οποιονδήποτε δημόσιο λόγο δεν θώπευε το «εδώ και τώρα», δηλαδή το βουλητικό και τις παρορμήσεις του πλήθους. Επιπρόσθετα –σε αντίθεση προς τον πρωθυπουργό Καραμανλή– απέναντί του είχε τη μηδενιστική λειτουργία της παντοδύναμης ιδιωτικής τηλεόρασης, ελάχιστα ανεκτικής προς πολιτικές ρητορικές που ανθίστανται στο λαϊκίστικο και το δημαγωγικό… Παρόλα αυτά, υπήρξαν περιστάσεις, σε δύσκολες μάλιστα πολιτικές και εκλογικές συγκυρίες, που δεν στρογγύλεψε ούτε μάσησε τα λόγια του και που δεν δίστασε να αρθρώσει λόγο αντίθετο στο πνεύμα και το κλίμα της στιγμής…»

Ρεαλιστής
«…Στο μέτρο του δυνατού και των εσωτερικών πολιτικών συσχετισμών δυνάμεων βέβαια –δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσο οριακή και εύθραυστη ήταν η κυβερνητική του πλειοψηφία, αλλά και ποια ήταν τότε η στάση του προέδρου Καραμανλή– προσπάθησε να διαπαιδαγωγήσει την εθνική κοινή γνώμη σε άσκηση προσγειωμένης και ρεαλιστικής εξωτερικής πολιτικής, η οποία δεν θα κατευθυνόταν ασφαλώς επί ζημία του τόπου μακροπρόθεσμα, ούτε από το εύφλεκτο λαϊκό θυμικό ούτε από τους μαξιμαλιστές που το τροφοδοτούσαν. Και πάντως δεν θα υπηρετούσε το καταστροφικό «σύνδρομο του μικρομέγαλου», συχνά υπεραναπτυγμένο σε λαούς σαν τον δικό μας, οι οποίοι «συλλογίζονται» και πορεύονται ερήμην των συσχετισμών ισχύος και των εν πολλοίς άκαμπτων διεθνοπολιτικών δεδομένων. Ωστόσο συμβιβάστηκε…»
«…Τον ρώτησα: «Μα είναι δυνατόν, κύριε πρόεδρε, στην παρούσα δημοσιονομική πραγματικότητα [θυμίζω πως και τότε δύσκολη ήταν], ο υπουργός Οικονομικών, ο Σαμαράς, να έχει ουσιαστικά αναστείλει ολοσχερώς τη λειτουργία των φοροεισπρακτικών μηχανισμών του κράτους;». Η απάντησή του μου έμεινε αλησμόνητη: «Αφού, παιδί μου, οι ευρωπαίοι ανέχτηκαν τον Ανδρέα με δημόσιο χρέος της χώρας χ [είπε ένα ποσό που δεν θυμάμαι επακριβώς], ας ανεχθούν ένα χρέος χ+ψ [είπε άλλο ποσό, σημαντικά υψηλότερο], για να κερδίσουμε και εμείς τις εκλογές»… Απλά μόνο να αναφέρω, ως ελαφρυντικό του προέδρου, ότι την εποχή εκείνη ένα μεγάλο μέρος της νεοδημοκρατικής βάσης, ακόμη και ένα τμήμα της αστικής Ελλάδας που είχε συνείδηση της ανάγκης περιστολής των δημοσιονομικών ατασθαλιών και εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών, ως πρώτη προτεραιότητα έβλεπε την πάση θυσία απομάκρυνση από την εξουσία του «διεφθαρμένου ανδρεοπαπανδρεϊσμού»…»
«…Ας μου επιτραπεί μάλιστα, χάριν συγκρίσεως, να αναφέρω πώς ένας προκάτοχος του Μητσοτάκη στην ηγεσία της Ν.Δ. αντιμετώπιζε τον «Ελεύθερο Τύπο» (τον οποίο κάποιοι –δεξιοί ή αριστεροί– φορείς της αστικής πολιτικής κουλτούρας αποκαλούσαν την εποχή εκείνη «Ελεύθερο Ρύπο», χαρακτήριζαν δε τον διευθυντή του «Βρίζο»). Μου έλεγε, λοιπόν, κάποτε ο Γεώργιος Ράλλης, αφού προηγουμένως κατήγγειλε τη χυδαιότητα της συγκεκριμένης παραταξιακής εφημερίδας: «Η κωλοφυλλάδα μάς κάνει μεγάλο κακό με τις υπερβολές της. Γράφουν, για παράδειγμα, οι μ… ότι ο Αντρέας έχει εξώγαμο παιδί στη Σουηδία. Μπγάβο, θα πουν οι νεοέλληνες, είναι και γαμιάς ο αγχηγός»… »
«…Δεν νομίζω ότι θα είχε εξαιρετικά μεγάλη δόση υπερβολής η εκτίμηση πως οτιδήποτε και αν ρωτούσε κανείς τον μεγάλο αυτόν πολιτικό –π.χ. για το μετεωρολογικό δελτίο, την εμμηνόπαυση της βασίλισσας της Μεγάλης Βρετανίας, την ποδοσφαιρική του προτίμηση ανάμεσα στον Αλφρέντο Ντι Στέφανο και τον Φέρεντς Πούσκας ή ανάμεσα στον Λιονέλ Μέσι, τον Κριστιάνο Ρονάλντο και τον Αντρές Ινιέστα– θα έπαιρνε μια απάντηση η οποία το μακράν πιθανότερο ήταν να ξεκινούσε με την αντωνυμία… «Εγώ»! Αναρίθμητες φορές είχα αναρωτηθεί πώς του είναι δυνατόν να συνδυάζει ή να συσχετίσει την κάθε κατάσταση με τον εαυτό του, να προσεγγίζει το κάθε γεγονός μέσα από την ιδιαίτερη οπτική γωνία της δικής του παρουσίας και του δικού του ρόλου, ακόμη και αν το υπό συζήτηση θέμα ουδόλως σχετίζεται με την προσωπική πολιτική του διαδρομή…»

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.