Το νέο ισπανικό κόμμα με μόλις εννέα μήνες ζωής προκαλεί ταραχή στο πολιτικό κατεστημένο

Μπορεί να έχει μόνο εννιά μήνες ζωής ως κόμμα, όμως ήδη προκαλεί φόβο στο ισπανικό πολιτικό κατεστημένο. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις καλπάζει και θέλει να ηγηθεί της αντι-ελίτ επανάστασης στην Ισπανία, αλλά να συμμετάσχει και στην αντίστοιχη προσπάθεια ανατροπής του σκηνικού στην Ευρώπη.

«Podemos» στα ισπανικά σημαίνει «Μπορούμε». Προς αγαλλίαση των υποστηρικτών του και ταραχή του πολιτικού κατεστημένου, μοιάζει πολύ πιθανό το «μπορούμε» σύντομα να μετατραπεί σε «θα γίνουμε».

Αρχηγός του Podemos είναι ο 36χρονος Πάμπλο Ιγκλέσιας, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης, με συχνές εμφανίσεις σε τηλεοπτικές εκπομπές. Το κόμμα κατέπληξε τους πάντες όταν στις τελευταίες ευρωεκλογές, τέσσερις μόλις μήνες μετά την ίδρυσή του, πήρε ένα 8% εξασφαλίζοντας 1,2 εκατομμύρια ψήφους και πέντε ευρωβουλευτές. Κι όλα αυτά με μπάτζετ για προεκλογική καμπάνια μόλις 150.000 ευρώ.

Τα δύο μεγάλα πολιτικά κόμματα της Ισπανίας, το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα (PP) και το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE), εναλλάσσονται στην εξουσία αποτελώντας ένα σταθερό δίπολο μετά τον θάνατο του δικτάτορα Φράνκο και το δημοκρατικό σύνταγμα του 1978.

Τον Μάιο, όμως, Λαϊκό Κόμμα και Σοσιαλιστές συγκέντρωσαν μαζί ένα 49% των ψήφων, τεράστια κατρακύλα από το 80,9% των προηγούμενων ευρωεκλογών.

Ανεβαίνει…

Στο μεταξύ, η δημοτικότητα του Podemos εκτινάσσεται μέρα με τη μέρα και τώρα οι δημοσκοπήσεις τού δίνουν σταθερά ένα 15%-19%, μια ανάσα δηλαδή από τους Σοσιαλιστές. Το σύστημα του δικομματισμού στην Ισπανία δείχνει να καταρρέει.

Πίσω από τις δημοσκοπήσεις, όμως, βρίσκεται η ζοφερή εικόνα της ισπανικής κοινωνίας:

♦ Χωρίς κανέναν εργαζόμενο αναγκάζονται να επιβιώσουν 2 εκατομμύρια νοικοκυριά.

♦ Οι άνεργοι είναι στα 5,9 εκατομμύρια επίσημα και 700.000 Ισπανοί ήδη μετανάστευσαν για να βρούνε δουλειά.

♦ Καθημερινά γίνονται 500 εξώσεις, με τους αστέγους να αυξάνονται διαρκώς.

♦ Σύμφωνα με την εφημερίδα «El Confide-ncial», η κατά κεφαλήν βιομηχανική παραγωγή της Ισπανίας έπεσε στα επίπεδα του 1976.

Το Podemos, λοιπόν, έχει ως επίκεντρο της κριτικής του το κατεστημένο, έστω κι αν κάποιες φορές αποφεύγει σε μερικά θέματα να χρησιμοποιεί στη ρητορική του έντονα την «ορίτζιναλ» αριστερή γλώσσα. Δεν παύει, όμως, να τρομάζει το σύστημα, όπως με την πρόσφατη ατάκα του Ιγκλέσιας σε συγκέντρωση πριν από κάποιες μέρες ότι «ο παράδεισος δεν κατακτιέται με κοινή συναίνεση αλλά με επίθεση».

Το Podemos ξεπήδησε από το κίνημα των αγανακτισμένων και τις μεγάλες διαδηλώσεις. Όταν οι πλατείες άδειασαν, το κίνημα συνέχισε να υπάρχει με άλλες, πιο ήπιες μορφές. Μικρές ομάδες συνέχισαν να συγκεντρώνονται σε γειτονιές συζητώντας τοπικά θέματα κι οργανώνοντας δράσεις για οικογένειες προσφέροντας φάρμακα και φαγητό.

Το επαναστατικό και φρέσκο προφίλ του κόμματος ανησυχεί σοβαρά την παλιά φρουρά του δικομματισμού στην Ισπανία, που ελπίζει διακαώς η έλλειψη πολιτική εμπειρίας και η πολυφωνία στους κόλπους του Podemos να το φθείρει πριν από τις εθνικές εκλογές του 2015.

Οι επιθέσεις που δέχεται το Podemos ποικίλλουν, αλλά κινούνται στο ίδιο βασικό μοτίβο. Κατηγορούνται ως νέοι, ανόητοι και κομμουνιστές που επιθυμούν να μετατρέψουν την Ισπανία σε Βενεζουέλα. Μέχρι και η αλογοουρά του Ιγκλέσιας γίνεται αντικείμενο σχολίων από υπερσυντηρητικούς κύκλους και σύμβολο πολιτικής ανωριμότητας.

Όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, όμως, σε αυτήν ακριβώς την έλλειψη πολιτικής εμπειρίας ποντάρει το κόμμα. Κι αυτό επειδή στην ισπανική κοινωνία και στη συνείδηση του κόσμου η πολιτική εμπειρία έγινε πλέον συνώνυμο της διαφθοράς, των προσωπικών παιχνιδιών και των μεγάλων συμφερόντων.

Πολιτική πρόταση

Ο σκεπτικισμός, ο συντηρητισμός και οι επιθέσεις δεν έχουν τελειωμό:

♦ Η Εσπεράνθα Αγκίρε, στέλεχος του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος, κατηγορεί το Podemos για υπερβολική συμπάθεια προς Τσάβες, Κάστρο και τη βασκική ETA.

♦ Η εφημερίδα «El Mundo» έχει υπονοήσει ανοιχτά ότι ο Ιγκλέσιας συνδέεται με γκρουπ φίλα προσκείμενων στους Βάσκους αυτονομιστές.

Όσο περνάνε οι εβδομάδες και πλησιάζουν σιγά – σιγά οι εκλογές του 2015, οι αναλύσεις πυκνώνουν. Σύμφωνα με τα γκάλοπ, τα 1,2 εκατ. κουκιά που πήρε το Podemos στις ευρωεκλογές δείχνουν ότι, εκτός των ψήφων διαμαρτυρίας, ένα 25% των ψήφων προήλθε από ανθρώπους που δεν είχαν πάει στις κάλπες στις τελευταίες εθνικές εκλογές του 2011. Στην πλειονότητά τους πρόκειται για άτομα νεαρής ηλικίας που δεν είχαν ασχοληθεί ξανά με την πολιτική. Ένα διόλου ευκαταφρόνητο 36% των ψήφων, εξάλλου, προήλθε από ψηφοφόρους που το 2011 είχαν στηρίξει το Σοσιαλιστικό Κόμμα.

Ίσως η μεγαλύτερη ελπίδα των δύο μεγάλων κομμάτων της Ισπανίας είναι ότι το Podemos θα πέσει θύμα των διαφορετικών απόψεων και συνιστωσών που το απαρτίζουν. Το κόμμα, όμως, κάνει εδώ και τουλάχιστον δυο μήνες σοβαρές προσπάθειες να σχηματίσει μια ενιαία πολιτική πρόταση και πρόγραμμα.

Μία πρόταση για τρεις και όχι έναν αρχηγό στο κόμμα, απορρίφθηκε. Ο Ιγκλέσιας χτίζει πια προφίλ υποψήφιου πρωθυπουργού, μια που η ραγδαία ανοδική πορεία του Podemos γεννά ελπίδες ακόμα και για σχηματισμό κυβέρνησης, μπαίνοντας σφήνα στο δίπολο. Οι όποιες επιθέσεις δέχεται, άλλωστε, δεν δείχνουν να επηρεάζουν την κοινή γνώμη ούτε στο παραμικρό προς το παρόν. Το αντίθετο. Δημοσκοπικά δεν φρενάρεται…

Το τελευταίο διάστημα, πάντως, οι πολιτικοί του αντίπαλοι καυτηριάζουν ότι το Podemos έχει αρχίσει να στρογγυλεύει τις ώς τώρα κάθετες θέσεις του σε συγκεκριμένα θέματα.

Έντονη, εξάλλου, είναι και η δραστηριότητα του κόμματος στο Ίντερνετ με δικτυακά φόρουμ συζητήσεων, προσεγγίζοντας έτσι περισσότερο το «δυναμικό» κοινό μέχρι 30 ετών. Τέλος, το Podemos ποντάρει πολύ για την επόμενη μέρα στην ανάδειξη αριστερών ή αριστερόστροφων κυβερνήσεων, ειδικά στον ευρωπαϊκό Νότο (Ελλάδα, Ιταλία) και τον συνασπισμό τους, με στόχο να αλλάξει η σκληρή γερμανικής προέλευσης πολιτική λιτότητας των Βρυξελλών.