Το σίριαλ με πρωταγωνίστρια την Ζωή Κωνσταντοπούλου, αυτή τη φορά με συμπρωταγωνιστές τους άνδρες των ΥΜΕΤ που υπηρετούν στην εξωτερική φύλαξη της Βουλής, αποτέλεσε κυρίαρχο ζήτημα στην τηλεοπτική πολιτική ατζέντα της εβδομάδας που πέρασε.

 

Το σίριαλ με πρωταγωνίστρια την Ζωή Κωνσταντοπούλου, αυτή τη φορά με συμπρωταγωνιστές τους άνδρες των ΥΜΕΤ που υπηρετούν στην εξωτερική φύλαξη της Βουλής, αποτέλεσε κυρίαρχο ζήτημα στην τηλεοπτική πολιτική ατζέντα της εβδομάδας που πέρασε.

Η απόφαση της προέδρου της Βουλής να θέσει κάποιους –μάλλον αυτονόητους- κανόνες στο ποιος μπαίνει στη Βουλή, ακόμη κι όταν πρόκειται για αστυνομικούς και την τουαλέτα σε ένα υπόγειο, δημιούργησε θέμα το οποίο απασχόλησε τα δελτία «ειδήσεων», τις πρωινές εκπομπές αλλά και τα ενημερωτικά site.

 

Αυτή η ιστορία σε μία χώρα που σέβεται το πολιτικό ρεπορτάζ, την ενημέρωση των πολιτών και αναγνωρίζει ως σημαντικό το ρόλο των ΜΜΕ στη δημοκρατία, εάν γινόταν είδηση θα πέρναγε στα ψιλά, αν και το πιο πιθανό είναι ότι δεν θα γινόταν ποτέ είδηση. Σε μία χώρα όπου οι θεσμοί λειτουργούν και δεν μετατρέπονται σε αντικείμενο προσωπικών αντιπαραθέσεων και άσκησης μικροπολιτικής, η τουαλέτα που χρησιμοποιούν οι αστυνομικοί δεν θα μπορούσε να είναι αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης. Αντίθετα στη χώρα μας η «είδηση» απασχόλησε για μέρες την κοινή γνώμη και άφησε το ίχνος στην πολιτική ατζέντα που διαμορφώνουν τα ΜΜΕ.

Το toualetagate μέσα στην ασημαντότητά του αναδεικνύεται χρήσιμο γιατί αποδεικνύει ότι η διαμόρφωση της πολιτικής ατζέντας είναι ένα θέμα πολύ πιο σημαντικό από όσο ίσως νομίζουμε και κυρίως δεν διαμορφώνεται τυχαία. Και αυτοί είναι κάποιοι από τους λόγους:

Το toualeta- gate είναι η απόδειξη, όπως έλεγε και ο κοινωνιολόγος Pierre Bourdieu (σε ελεύθερη απόδοση) ότι η τηλεόραση και γενικότερα τα media, αναδεικνύουν το ασήμαντο σε σημαντικό. Καλύπτοντας τον τηλεοπτικό χρόνο με ζητήματα που δεν αγγίζουν την ουσία, αφαιρείς χρόνο από την δυνατότητα να εισχωρήσει το ουσιαστικό στο δημόσιο διάλογο.

Το toualetagate, μπορεί να ήταν απλά μερικά λεπτά κάθε ημέρα, αλλά κάθε μέρα, κάθε εβδομάδα, κάθε μήνα, κάθε χρόνο υπάρχουν χιλιάδες ασήμαντα θέματα που κερδίζουν υπερπολλαπλάσιο χώρο από αυτόν που τους αναλογεί εκτοπίζοντας άλλα ζητήματα από την ατζέντα.

Το ποια θέματα εισχωρούν στο δημόσιο διάλογο, ποιοι άνθρωποι και κοινωνικές ομάδες έχουν φωνή, ποιοι αποκλείονται και ποιοι υπερ-προβάλλονται είναι ακόμη ένα θέμα που δεν απασχολεί το δημόσιο διάλογο. Θεωρούμε αποδεκτό ότι κάποια πρόσωπα «οφείλουν» να κατακλύζουν την καθημερινότητά μας, και οι αδιάφορες και ανούσιες απόψεις τους αναπαράγονται σε τέτοιο βαθμό ώστε εξελίσσονται σε κυρίαρχες.

 Η ανάδειξη ευτελών και ακίνδυνων θεμάτων, όπως η τουαλέτα των αστυνομικών, είναι ένα εύκολο πεδίο για να αναδεικνύονται καθημερινά όλοι αυτοί που δεν έχουν να προσθέσουν τίποτε ουσιαστικό στο δημόσιο διάλογο παρά μόνο τις κραυγές και τις προκαθορισμένες στερεοτυπικές απόψεις τους.

Το σημαντικότερο πρόβλημα από την ανάδειξη θεμάτων όπως αυτό του toualetagate είναι ότι ευτελίζει, με τη συμμετοχή και των πολιτικών, την ίδια την πολιτική, διαμορφώνει συνθήκες απέχθειας στους πολίτες, τους σπρώχνει στην έξοδο από το δημόσιο διάλογο, στην ιδιωτικότητα, και την αποπολιτικοποίηση. Στην εποχή των πιο σκληρών ανατροπών στην ελληνική κοινωνία, το 40% των πολιτών έχει γυρίσει την πλάτη στην πολιτική αρνείται να εκφράσει άποψη ακόμη και στις εκλογές, διαμορφώνοντας ένα ακόμη πιο εύπλαστο και κατευθυνόμενο εκλογικό σώμα. Η συμπεριφορά των media απέναντι στην πολιτική έχει αναγνωριστεί διεθνώς ότι αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα αποπολιτικοποίσης και απομάκρυνσης των πολιτών από τα θεμελιώδη δημοκρατικά τους δικαιώματα.

Το φαινόμενο δεν είναι ελληνικό, η ανάδειξη του ασήμαντου σε ουσιαστικό, αφορά όλες τις τηλεοράσεις των δυτικών κοινωνιών, αλλά τουλάχιστον στις αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης δύσκολα θα φανταζόμασταν ότι ένα τέτοιο θέμα θα απασχολούσε το δημόσιο διάλογο για τρεις ημέρες.

Δεν τρέφουμε αυταπάτες, η εποχή που η δημοσιογραφία και το watergate έριχνε προέδρους ίσως έχει περάσει ανεπιστρεπτί, ίσως η εποχή να μην την έχει ανάγκη αλλά αυτό δεν θα μπορέσουμε να το μάθουμε ποτέ, όσο ακόμη και η ίδια η εποχή προσδιορίζεται και καθορίζεται από αυτό που τα ΜΜΕ αναδεικνύουν ως σημαντικό. Όσο όμως ο διάλογος πέφτει στο επίπεδο της τουαλέτας, όσο τα λόγια της «τουαλέτας» θα κυριαρχούν,  ταυτόχρονα όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, θα γεννιέται μία υποψία αισιοδοξίας. Αισιοδοξία ότι η πλήρης αδυναμία των ΜΜΕ να αναδείξουν αυτό που όλοι οι πολίτες αντιλαμβάνονται ως σημαντικό μπορεί να οδηγήσει στη συνειδητοποίηση της ανάγκης για καλύτερο και πιο ουσιαστικό δημόσιο διάλογο.