Η συμφωνία θέτει ως στόχο και προτεραιότητα τον τερματισμό των προσφυγικών ροών από την Τουρκία προς την ΕΕ, με το σπάσιμο του κυκλώματος των διακινητών.

 

 

Η συμφωνία θέτει ως στόχο και προτεραιότητα τον τερματισμό των προσφυγικών ροών από την Τουρκία προς την ΕΕ, με το σπάσιμο του κυκλώματος των διακινητών. Αναφέρεται συγκεκριμένα πως «ΕΕ και η Τουρκία αποφάσισαν σήμερα να δώσουν τέλος στην παράτυπη μετανάστευση από την Τουρκία προς την ΕΕ». Επιπλέον, όπως είπε ο Αλέξης Τσίπρας στόχος είναι η διάνοιξη μιας νόμιμης οδού για τις προσφυγικές ροές, ωστόσο στην πραγματικότητα το στίγμα της συμφωνίας είναι ο τερματισμός των μαζικών προσφυγικών ροών και η διάνοιξη μιας νόμιμης διόδου με το σταγονόμετρο.

Για την επίτευξη αυτού των παραπάνω στόχων οι δράσεις που συμφωνήθηκαν είναι οι εξής:

Άμεση εφαρμογή

Όλοι οι νέοι παράτυποι μετανάστες που φθάνουν στα ελληνικά νησιά μέσω Τουρκίας από τις 20 Μαρτίου 2016 (από αύριο δηλαδή)και έπειτα θα επιστρέφονται σε αυτήν. Οι μετανάστες που φθάνουν στα ελληνικά νησιά θα καταγράφονται δεόντως και τυχόν αιτήσεις ασύλου θα διεκπεραιώνονται ατομικά από τις ελληνικές αρχές. Οι μετανάστες που δεν αιτούνται άσυλο ή η αίτηση των οποίων κρίνεται αβάσιμη ή απαράδεκτη θα επιστρέφονται στην Τουρκία. Σύμφωνα με το κείμενο, η διαδικασία

–           θα διέπεται από το διεθνές και ευρωενωσιακό δίκαιο, κάτι που υπογραμμίζεται ως εγγύηση ότι θα αποκλειστούν οι ομαδικές απελάσεις κάθε είδους

–           θα γίνεται σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες

–           θα επιβλέπεται από Τούκους αξιωματούχους στα ελληνικά νησιά και Έλληνες αξιωματούχους στην Τουρκία.

Οι Σύροι πρόσφυγες

Ειδικά σε ό,τι αφορά του Σύρους πρόσφυγες θα ισχύσει η αρχή του «ένας προς έναν» δηλαδή «για κάθε επιστροφή Σύρου στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος Σύρος θα επανεγκαθίστανται από την Τουρκία στην ΕΕ, λαμβανομένων υπόψη των κριτηρίων τρωτότητας του ΟΗΕ».

Προτεραιότητα επανεγκατάστασης στην ΕΕ θα δίνεται σε εκείνους τους πρόσφυγες που δεν έχουν προσπαθήσει να εισέλθουν «παρατύπως» στην ΕΕ.  Από τις 72.000 θέσεις μετεγκατάστασης από την Τουρκία στην ΕΕ, η υποχρεωτική μετεγκατάσταση αφορά 18.000 θέσεις ενώ οι υπόλοιπες 54.000 θέσεις προβλέπεται ότι προσφέρονται σε εθελοντική βάση από τα κράτη – μέλη. Το εθελοντικό πρόγραμμα εισδοχής ενεργοποιείται όταν θα έχουν σταματήσει οι παράτυπες ροές από την Τουρκία.

Επίσης, η Τουρκία αναλαμβάνει τη δέσμευση να αποτρέψει το άνοιγμα νέων θαλάσσιων ή χερσαίων οδών παράνομης μετανάστευσης από την Τουρκία προς την ΕΕ και θα συνεργασθεί εν προκειμένω με τις γειτονικές χώρες καθώς και με την ΕΕ.

Τουρκία: στον πάγο βίζα κι ένταξη, «πράσινο φως» για χρηματοδότηση

Όπως ήδη είχε διαφανεί από τα προσχέδια η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας «ξεκλειδώνει» την άμεση χρηματοδότηση των 3 δις (που κι αυτά δίνονται υπό όρους και με έλεγχο) δεν δίνει όμως την βίζα και την ένταξη.

Ειδικότερα

-Η κατάργηση της βίζας για τους τούρκους πολίτες τίθεται υπό την αυστηρή προϋπόθεση της τήρησης και των 72 προαπαιτούμενων από τα οποία η Τουρκία σήμερα τηρεί τα 35.

-Σε ό,τι αφορά τα ενταξιακά κεφάλαια, ξεπαγώνει το κεφάλαιο 33 που είχε παγώσει ο Σαρκοζί, ενώ ήδη έχει ξεπαγώσει από το Νοέμβριο το κεφάλαιο 17. Δεν ανοίγουν όμως τα κεφάλαια που έχουν μπλοκάρει Κύπρος και Ελλάδα. Προς τούτο, ο Αλέξης Τσίπρας ευχαρίστησε χθες τον γάλλο Πρόεδρο Ολάντ.

–Σε ό,τι αφορά την χρηματοδότηση σημειώνεται πως όταν εξαντληθούν οι πόροι από τα 3 δις που θα κατευθυνθούν σε προγράμματα για τους πρόσφυγες, (στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης, των υποδομών, της διατροφής και άλλων εξόδων διαβίωσης) και υπό την προϋπόθεση ότι οι παραπάνω δεσμεύσεις έχουν υλοποιηθεί, τότε θα υπάρξει χρηματοδοτική διευκόλυνση 3 ακόμη δις έως το τέλος του 2018.

Επίσης, η Τουρκία παίρνει υποστήριξη στο φλέγον γι’ αυτήν ζήτημα της ζώνης ασφαλείας στα σύνορα με τη Συρία: « Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα συνεργασθούν με την Τουρκία σε κάθε κοινή προσπάθεια βελτίωσης των ανθρωπιστικών συνθηκών στο εσωτερικό της Συρίας, ιδίως σε ορισμένες περιοχές κοντά στα τουρκικά σύνορα, η οποία θα έδινε την δυνατότητα στον τοπικό πληθυσμό και τους πρόσφυγες να ζήσουν σε ασφαλέστερες περιοχές».

Τεχνική και χρηματοδοτική βοήθεια στην Ελλάδα, μετεγκαταστάσεις με το σταγονόμετρο

Σαν μια πρώτη αποτίμηση της συμφωνίας (από τη σκοπιά των ελληνικών επιδιώξεων), την οποία ο έλληνας πρωθυπουργός χαρακτήρισε ως επιτυχία, αξίζει να σημειωθούν τα εξής:

Ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε αισιόδοξος  ότι το πρόγραμμα μετεγκαταστάσεων θα προχωρήσει παρόλο που όπως είπε ο ίδιος οι 160.000 μετεγκαταστάσεις από Ελλάδα και Ιταλία που προβλέπει η απόφαση του Συμβουλίου τον Σεπτέμβριο του 2015 και οι 72.000 μετεγκαταστάσεις από την Τουρκία αφορούν εθελοντική συμμετοχή των κρατών – μελών της ΕΕ(το δε πρόγραμμα για τις 160.000 μετεγκαταστάσεις αφορά τη διετία). Στην κοινή δήλωση ΕΕ – Τουρκίας δεν υπάρχει αναφορά στις μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα και στο κείμενο των συμπερασμάτων δε δίνεται έμφαση, αναφέρεται απλώς πως « ζητείται επιτάχυνση της μετεγκατάστασης από την Ελλάδα, με τη διεξαγωγή των απαραίτητων ελέγχων ασφαλείας».

Αντιθέτως από την Ελλάδα ζητείται περισσότερη δουλειά στα hotspots και προς τούτο θα λάβει ενίσχυση σε προσωπικό. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό «άμεσα τις επόμενες μέρες θα έρθουν στην Ελλάδα περίπου 2.300 άτομα, 400 εμπειρογνώμονες στα ζητήματα ασύλου, 400 μεταφραστές και 1.500 άτομα, που αφορά προσωπικό εξειδικευμένο σε θέματα ασφαλείας». 

Προβλέπεται επίσης έκτακτη χρηματοδοτική βοήθεια για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες που έχουν εγκλωβιστεί στην ελληνική επικράτεια.

Με άλλα λόγια προβλέπεται τεχνική και χρηματοδοτική βοήθεια ώστε η Ελλάδα να αντιμετωπίσει την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στο εσωτερικό, αλλά κατά τα λοιπά μοιάζει να έχει αφεθεί μόνη της αφού δεν φαίνεται να κατοχυρώνεται με κάποιο σαφή τρόπο η επιτάχυνση των μετεγκαταστάσεων.

Επίσης, ως προς το αίτημα της Ελλάδας να της παρασχεθεί νομική κάλυψη από την ΕΕ για την αναγνώριση της Τουρκίας ως «ασφαλούς τρίτης χώρας» ώστε να είναι δυνατή η επιστροφή προσφύγων τα πράγματα είναι ασαφή. Στο κείμενο των συμπερασμάτων στο σημείο 3 αναφέρεται: «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λαμβάνει υπόψιν την οδηγία της Κομισιόν για τα επόμενα επιχειρησιακά βήματα στη συνεργασία μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας στον τομέα της μετανάστευσης, και ειδικά στο πώς μια αίτηση ασύλου από έναν μετανάστη που περνά από την Τουρκία στην Ελλάδα μπορεί να απορριφθεί, βάσει της έννοιας της «πρώτης χώρας ασύλου», ή της «ασφαλούς τρίτης χώρας», βάσει του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου.

Διεθνής Αμνηστία: Η Τουρκία δεν είναι ασφαλής χώρα, πλασματικές οι εγγυήσεις

Σημειώνεται ότι ως προς τα παραπάνω υπήρξε άμεση αντίδραση της Διεθνούς Αμνηστίας η οποία σε ανακοίνωσή της μεταξύ άλλων τονίζει: «Οι εγγυήσεις ως προς τον σχολαστικό σεβασμό απέναντι στο διεθνές δίκαιο είναι ασυμβίβαστες με την επιστροφή στην Τουρκία όλων των παράτυπων μεταναστών που θα φτάνουν στα Ελληνικά νησιά από την Κυριακή.  Η Τουρκία δεν είναι ασφαλής χώρα για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες και κάθε διαδικασία επιστροφής που βασίζεται σε αυτή την παραδοχή δεν ευσταθεί νομικά και ηθικά, ανεξαρτήτως ποιες πλασματικές εγγυήσεις προηγηθούν του εν λόγω προαποφασισμένου αποτελέσματος».