Η περιφερειακή πολιτική υπερεπέκτασης της Τουρκίας προκαλεί πλέον μεγάλο διπλωματικό αλλά και εσωτερικό κοινωνικό και οικονομικό κόστος, που οδηγεί σε διαρκή πολιτική φθορά τον Ταγίπ Ερντογάν.

Έτσι ο Τούρκος Πρόεδρος, από τις αρχές του 2021, και με καταλυτικό γεγονός την αλλαγή της αμερικανικής κυβέρνησης, βρίσκεται σε διπλό κλοιό εξωτερικών και εσωτερικών πιέσεων. Αντιμετωπίζει ταυτόχρονα τη συντονισμένη δυτική πίεση, την ίδια στιγμή που η τουρκική κοινωνία βρίσκεται σε αναβρασμό.

Γι’ αυτό, ενόψει των εκλογών του 2023,  έχει σχεδιάσει συνολικό πακέτο αναπαραγωγής της εξουσίας του. Με πολιτικά μέτρα όπως η κατάργηση του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, με κοινωνικά μέτρα όπως η αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση της βίας εναντίον των γυναικών και με οικονομικά μέτρα όπως η αλλαγή του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, με πολιτικό πρόσωπο της δικής του εμπιστοσύνης. Ειδικά ο οικονομικός του στόχος είναι να επανέλθει σε μια  φιλολαϊκή επεκτατική πολιτική κατευνασμού του κόσμου με φθηνό χρήμα. Όλα αυτά που επιχειρεί, αποσκοπούν στην ανασυγκρότηση της ισλαμοτουρκικής εξουσίας και του εκλογικού συνασπισμού με τον Μπαχτσελί, με την προσδοκία ότι θα διατηρήσει τη διακυβέρνηση  στις επερχόμενες εκλογές, τις οποίες ίσως κάνει και πρόωρα.   

Ταυτόχρονα, τις τελευταίες μέρες επιχειρεί να αξιοποιήσει την επιστολή των ναυάρχων, που αποκαλύπτει τις αναθεωρητικές βλέψεις του για τα Στενά και την περαιτέρω ισλαμοποίηση του στρατεύματος, προσπαθώντας να μιλήσει για απόπειρα πραξικοπήματος και με στόχο την συσπείρωση του τουρκικού λαού. Αλλά και να προβάλλει στο εξωτερικό περιβάλλον, ιδίως σε ΕΕ και ΗΠΑ ότι αυτός είναι το καθεστώς της «δημοκρατικής νομιμότητας», που βάλλεται από εν δυνάμει πραξικοπηματίες, οι οποίοι θέλουν να καταπατήσουν τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Ο Ερντογάν, όμως πλέον δεν πείθει όπως παλιά και δεν ξεγελά εύκολα με τους τακτικισμούς του. Η πρόσφατη συντονισμένη απάντηση των δυτικών συμμάχων ήταν πιεστική όσο και ξεκάθαρη: Προτεραιοποίηση από την ΕΕ της αρνητικής ατζέντας προς την Τουρκία στο βαθμό που συνεχίζει την πολιτική των προκλήσεων και την καταπάτηση των δημοκρατικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ταυτόχρονα άμεση εξειδίκευση των κυρώσεων από τις ΗΠΑ για τους SS400.

Σε κάθε περίπτωση η διπλή πίεση από το εξωτερικό και το εσωτερικό, συνιστά έναν αφόρητο εγκλωβισμό για τον Ερντογάν με αρκετά αβέβαιες και διφορούμενες τις αντιδράσεις του. Αυτή ακριβώς η κατάσταση αυξάνει την ανάγκη ετοιμότητας της χώρας. Η Ελλάδα την ίδια τη στιγμή που συνεχίζει με αυτοπεποίθηση τη συμμετοχή της στην διαδικασία των διερευνητικών, έχοντας υπέρτερη επιχειρηματολογία και το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος της, ταυτόχρονα πρέπει να είναι σε εγρήγορση να αντιμετωπίσει αποτρεπτικά οποιαδήποτε τυχοδιωκτική πρόκληση και κίνηση επί του πεδίου, όπως έκανε με επιτυχία στην κρίση διαρκείας του 2020.   

*Ο Δημήτρης Καιρίδης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Βουλευτής ΝΔ, Βόρειου Τομέα Αθηνών