search
ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 11:24
MENU CLOSE

Βιβλίο: Ένας ντεντέκτιβ με φτερά Αγγέλου

Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ

τεύχος 2191
19/08/2021
26.08.2021 10:06
vivlio

Αλέξης Πανσέληνος

Ο κουτσός Άγγελος

Εκδόσεις: Μεταίχμιο

Σελ.: 482

Όλα σε αυτό το μυθιστόρημα του Αλέξη Πανσέληνου βρίσκονται σε ένα εύθραυστο μεταίχμιο που αποδίδεται με ένα λεπτό συνταίριασμα του ρεαλισμού με το φανταστικό: άνθρωποι, καταστάσεις, καθημερινότητα, κινούνται επί ξυρού ακμής. Ακόμα και ο χρόνος δράσης, το 1943, ισορροπεί ανάμεσα στην αποτρόπαια συνθήκη σκλαβιάς της Κατοχής και στην αχτίδα φωτός της επερχομένης απελευθέρωσης. Αλλά και η σύντομη τομή της παρουσίας του Παλαμά στις εξελίξεις και στις ζωές των ηρώων μοιάζει να προαναγγέλλει την αναγέννηση μέσα από τον απόλυτο ζόφο.
Αν και το μυθιστόρημα διατηρεί μιαν ιδιότυπη νουάρ ατμόσφαιρα με το απίθανο εύρημα ενός Ελληνοαμερικανού ντεντέκτιβ ο όποιος αποφασίζει υπό την πίεση προσωπικών υποθέσεων να εγκαταλείψει την Αμερική και να βρεθεί στην Ελλάδα στην πιο ακατάλληλη στιγμή που θα μπορούσε να υπάρξει (με μοναδικό εφόδιο το πιο αχρείαστο επάγγελμα στην διάρκεια της Κατοχής, αυτό του ιδιωτικού ντεντέκτιβ!), εντούτοις αποφεύγει μια σειρά από παγίδες και κακοτοπιές της ιστορικής περιόδου που καλύπτει. Αν και κατοχικός ο χρόνος δράσης, απουσιάζει η ευκολία της εκμετάλλευσης του συναισθήματος των ανθρώπινων καταστάσεων και της αγριότητας του πολέμου. Όχι, όμως, η βαθύτητα!

Κατά το μεγαλύτερο μέρος του μυθιστορηματικού χρόνου, η δράση εξελίσσεται στο αθηναϊκό κέντρο μεταξύ Γενναδίου, Φειδίου, Χαριλάου Τρικούπη, Ασκληπιού, Ακαδημίας, Πανεπιστήμιου. Με μια ζηλευτή απλότητα ζωντανεύει τον κατοχικό χώρο και χρόνο εντάσσοντας αβίαστα τον αναγνώστη στην πραγματικότητα της εποχής. Ταυτόχρονα, η αποδραματοποίηση μιας εποχής, έντονα βεβαρημένης στην συλλογική μνήμη και συνείδηση, συντελείται μέσα από μια λογοτεχνία που προσπερνά τις εντυπώσεις και απλά παρακολουθεί την εσωτερικότητα πρόσωπων και γεγονότων.
Όλα τα πρόσωπα, ακόμα και οι δρόμοι, αποκτούν ιδιαίτερες σχέσεις με τον αναγνώστη. Σε κομβικά σημεία, ο ρεαλισμός φτερουγίζει (με τα φτερά του Αγγέλου) στο φαντασιακό, ξεφεύγοντας στα ύψη να βρει οξυγόνο σε μια μεταφυσική διαφυγή από την οχληρή πραγματικότητα – πριν προσγειωθεί εκ νέου στον τρόμο της καθημερινότητας.

Ο Άγγελος Σωτηρίου περιδιαβαίνει χωλαίνοντας τους αθηναϊκούς δρόμους έχοντας αναλάβει μιαν αποστολή που τον βγάζει από την μιζέρια της συγκυρίας εντάσσοντάς τον σε ένα μικρόκοσμο, αντιπροσωπευτικό της κοινωνίας σε όλο το εύρος της διαστρωμάτωσής της. Έτσι, διασταυρώνονται απίθανες περιπτώσεις ζωών με πόρνες της Τρούμπας, μαυραγορίτες, ρουφιάνους, διανοούμενους μικροαστούς τοποθετημένους στο δυστοπικό σκηνικό της Κατοχής όπου η κάθε μέρα είναι ένας αγώνας επιβίωσης σε ακραίες συνθήκες. Πάνω από όλα, ωστόσο, μέσα σε αυτό το πρωτόγνωρο πλαίσιο ζωής, ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με την ανθρώπινη κατάσταση. Με έναν σκληρό ρεαλισμό που δεν χαρίζεται σε συναισθηματισμούς, σε ιδεολογικές προσκολλήσεις και κυρίως δεν αναζητά ήρωες και ηρωικές καταστάσεις, ο συγγραφέας αφήνει μια χαραμάδα λύτρωσης μέσα από την τέχνη – τόσο διακριτικά όσο απαιτεί το μέτρο.
Η πλοκή είναι εντυπωσιακή καθώς δύσκολοι ήρωες αναπλάθουν σε ακραίες καταστάσεις την ατμόσφαιρα μιας εποχής πείνας, τρόμου, αγωνίας, μια καθημερινότητα θανάτου, μια συνθήκη απόλυτης στέρησης που η άλλη όψη της πλημμυρίζει από το θαύμα της ζωής. Ωστόσο, το μεγάλο επίτευγμα του Πανσέληνου είναι ότι όντας βαθύτατα πολιτικός και με ιδιαίτερα κοινωνικά αντανακλαστικά, αποϊδεολογικοποιεί μια έντονα ιδεολογικοποιημένη περίοδο η όποια καταλήγει σε μια βίαιη σύγκρουση δίχως ίχνος ιστορικής διορατικότητας όπου η ανθρώπινη φύση κακοποιείται από την εγκληματική αφέλεια που αντιλαμβάνεται την ζωή να κινείται μονοδιάστατα ανάμεσα σε ήρωες και προδότες.

Το βιβλίο πρωτοκυκλοφόρησε το 2002 από τις εκδόσεις Κέδρος. Σήμερα, επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο προκειμένου να το διαβάσουν οι νέοι αναγνώστες και όλοι όσοι δεν είχαν την ευκαιρία να το απολαύσουν.

Διαβάστε επίσης

Το νόημα της ζωής

Μια ρηξικέλευθη αφήγηση της Ελληνικής Επανάστασης

«Η Ελλάδα του Ελύτη»: Ο Ελύτης για την Ελλάδα και τον ελληνισμό

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 11:24