Μία σειρά από οικονομικές κυρώσεις, που χαρακτηρίζονται πρωτοφανείς, ήταν τα αντίποινα της Δύσης στη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν κάμψει την ρωσική επιθετικότητα.

Στόχος των κυρώσεων είναι ο στενός κύκλος συνεργατών του Βλαντίμιρ Πούτιν. Αρκεί όμως αυτή η ομοβροντία κυρώσεων για να γονατίσει η Ρωσία;

Το ρούβλι ήδη κλυδωνίζεται σοβαρά, οι μεγάλες ρωσικές τράπεζες απομονώνονται από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και μεγάλες εταιρίες που ελέγχονται από το κράτος ή από τους ολιγάρχες πλήττονται.

Ποια άλλα όπλα έχει στη φαρέτρα της η δυτική συμμαχία

Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί πλήττουν το 80% των τραπεζικών αποθεμάτων στη Ρωσία. Επόμενος στόχος των Αμερικανών είναι τα κρυπτονομίσματα.

Εταιρίες υψηλής τεχνολογίας κλείνουν την πόρτα στους Ρώσους, στερώντας τους καίριας σημασίας προϊόντα που είναι κλειδιά για την βιομηχανία. Αναμένεται να προστεθούν κι άλλες εταιρίες στον κατάλογο  αυτό.

Δυτικές εταιρίες κολοσσοί, μεταξύ των οποίων η ΒΡ και η Apple, συντάσσονται με την αμερικανική πολιτική και αναστέλλουν τη λειτουργία τους στη Ρωσία, ή σταματούν την συνεργασία τους με άλλες ρωσικές εταιρίες.

«Βρισκόμαστε στο έβδομο ή όγδοο επίπεδο μίας δεκάβαθμης κλίμακας» δήλωσε η Έμιλι Κίλκρις, διευθύντρια του Προγράμματος Ενέργειας, Οικονομίας και Ασφάλειας, στο αμερικανικό think  tank “  Center for New American Security”, προσθέτοντας ότι υπάρχει χώρος και για άλλα μέτρα.

Στη σκακιέρα της ενέργειας

Μέχρι τώρα έχει εξασφαλιστεί η ομαλή ροή πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία στις διεθνείς αγορές, καθώς η Ρωσία είναι από τους μεγαλύτερους προμηθευτές. Οι Δυτικοί δείχνουν διστακτικότητα στο να πλήξουν τον ενεργειακό τομέα. Ευνόητη η στάση, αφού η Ευρώπη εισάγει το 40% του φυσικού αερίου και το 30% του πετρελαίου που χρειάζεται από τη Ρωσία. Αν κλείσει η στρόφιγγα των αγωγών τότε οι τιμές της ενέργειας θα εκτοξευθούν στα ύψη κι αυτό θέλουν να το αποφύγουν οι Αμερικανοί.

Μπορεί η Δύση να κλιμακώσει την πίεση στη Ρωσία σταματώντας τις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου; «Η αίσθησή μου είναι ότι κάποια στιγμή δεν θα μπορούμε – σε πολιτικό επίπεδο – να λέμε ότι συνεχίζουμε να πληρώνουμε την Ρωσία για το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακά της», λέει ο καθηγητής Κρίστοφερ Μίλερ, του Πανεπιστημίου Ταφτς, ο οποίος είναι ειδικός σε θέματα που αφορούν στη ρωσική οικονομία. Ο καθηγητής Μίλερ συνδέει την οικονομία με την πολιτική και την ηθική. Η σύνδεση οικονομίας και πολιτικής είναι  κατανοητή. Ως προς το σκέλος της ηθικής, υπάρχουν επιφυλάξεις. Για τον απλούστατο λόγο ότι η παγκόσμια οικονομία στον τελικό παρονομαστή έχει το κέρδος και όχι την ηθική.

Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι «κλειδιά» για να αποτραπεί η κατακρήμνιση της ρωσικής οικονομίας. Αν ληφθεί απόφαση για να αποκλειστεί η Ρωσία από την ενεργειακή αγορά αυτό μπορεί να οδηγήσει την Μόσχα σε ακραίες αντιδράσεις, προειδοποίησε ο Τζέφρι Σκοτ, του Ινστιτούτου Peterson,που είναι ένα think tank στην Ουάσινγκτον, με κύριο αντικείμενο τα διεθνή οικονομικά θέματα. «Το επίπεδο της οικονομικής πίεσης είναι ήδη σοβαρό. Αν πάμε για οικονομική σφαγή, ο Πούτιν μπορεί να απαντήσει με κυβερνοεπιθέσεις και στρατιωτικές ενέργειες που θα κάνουν τα πράγματα χειρότερα», δήλωσε ο Τζέφτι Σκοτ.

Η Ρωσία μάλιστα θα μπορούσε να αντέξει την απώλεια δυτικών αγορών αν μπορεί να πουλήσει λιγότερο πετρέλαιο και φυσικό αέριο, αλλά σε υψηλότερες τιμές. Και οι τιμές βρίσκονται ήδη στα ύψη. Κάτι που σίγουρα πιέζει και τις δυτικές οικονομίες.

Ποιος πληρώνει τον λογαριασμό;

Αν η Δύση επιχειρήσει να αποκλείσει την Ρωσία από την ενεργειακή αγορά θα πρέπει να είναι έτοιμη να πληρώσει και το κόστος. Το οποίο εκτός από οικονομικό είναι και πολιτικό. Διότι κάποια στιγμή οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εξηγήσουν στους πολίτες γιατί πληρώνουν τόσο ακριβά την βενζίνη, το πετρέλαιο θέρμανσης και το φυσικό αέριο. Και δεν θα μπορούν εσαεί να δαιμονοποιούν μόνο την μία πλευρά.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και από την άλλη πλευρά. Οι δύο μεγάλοι χρηματιστηριακοί δείκτες στη Μόσχα υποχώρησαν πάνω από 20%, το ρούβλι έπεσε σε ιστορικά χαμηλά απέναντι στο δολάριο- κάτι που πλήττει την αγοραστική δύναμη της ρωσικής οικογένειας και επιδεινώνει το επίπεδο διαβίωσης. Κι εκεί ο Πούτιν δεν μπορεί να συνεχίσει να δείχνει ως υπεύθυνη τη Δύση, όταν θα τον ρωτήσουν «γιατί»…

Οι κυρώσεις όμως πλήττουν κι άλλες χώρες που έχουν στενές σχέσεις με την Ρωσία, όπως η Λευκορωσία και το Καζακστάν.

«Αυτό είναι το πρόβλημα με τις κυρώσεις, δεν σταματούν με την στόχευση σε ένα σημείο. Υπάρχει η τάση για παράπλευρες συνέπειες», επισήμνε η Κρίστι Άιρονσαϊντ, καθηγήτρια Ρωσικής και Σοβιετικής Ιστορίας, στο Πανεπιστήμιο  McGill.

Επιπλέον δεν είναι ακόμα σαφές, κατά πόσο η οικονομική αποσταθεροποίηση θα κλυδωνίσει την πολιτική κυριαρχία του Πούτιν στο εσωτερικό του, ή αν θα τον αναγκάσει να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Οι Ρώσοι έχουν συνηθίσει να ζουν με οικονομικές κυρώσεις. Όσο καταβάλλονται οι συντάξεις και οι άνθρωποι μπορούν να έχουν ένα ανεκτό επίπεδο διαβίωσης ο Πούτιν δεν φαίνεται να έχει πρόβλημα.

Οι κυρώσεις άμεσα δεν θα αναγκάσουν τον Πούτιν να επιστρέψει στην οδό της διπλωματίας, ούτε τον ανησυχούν στο επίπεδο της εσωτερικής πολιτικής κυριαρχίας. Στόχος της Δύσης είναι η μακροπρόθεση εξασθένιση της Ρωσίας. Αλλά μέχρι να φανούν οι συνέπειες του οικονομικού κλοιού, με τον οποίον η Δύση απαντά στον στρατιωτικό κλοιό που έχει επιβάλλει ο Πούτιν γύρω από την Ουκρανία, ο μόνος που θα υποφέρει θα είναι ο ουκρανικός λαός.

Photo: Larry Koester

Διαβάστε επίσης:

Όρμπαν: «Η Ουγγαρία δεν θα ασκήσει βέτο στις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης»

Γερμανία: Εφοδιάζει με 2.700 αντιαεροπορικούς πυραύλους τον στρατό της Ουκρανίας

Πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες εγκατέλειψαν την Ουκρανία, σύμφωνα με τον ΟΗΕ