«Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ουκρανία μπορεί να εξελιχθεί στην μεγαλύτερη προσφυγική κρίση αυτού του αιώνα».

Η σαφής προειδοποίηση του Ο.Η.Ε. δεν έχει ακόμα αξιολογηθεί στο δημόσιο διάλογο με τον τρόπο που θα έπρεπε. Το ανθρώπινο δράμα που εκτυλίσσεται στην Ουκρανία, μετά την εισβολή της Ρωσίας πέραν από κάθε πρόβλεψη του Διεθνούς Δικαίου, συμπίπτει με μία κατάσταση, που ειδικά η Ευρώπη είχε να βιώσει από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ήδη, 2 εκατομμύρια άνθρωποι, σχεδόν το 5% του συνολικού πληθυσμού της Ουκρανίας, εντός δύο εβδομάδων, έχουν εξαναγκαστεί σε αποχώρηση από τις εστίες και την πατρίδα τους. Η Ευρώπη πολύ σύντομα θα κληθεί να διαχειριστεί εκ νέου ισχυρά και μαζικά ρεύματα από ευάλωτους πρόσφυγες.

Αυτά τα δεδομένα φέρνουν την Ευρώπη προ μίας τεράστιας ευθύνης. Αυτή της προετοιμασίας της, όχι μόνο για την διαχείριση αυτών των ροών και την ουσιαστική υποστήριξη των ανθρώπων που θα καταφθάνουν καθημερινά, αλλά και της δημιουργίας μηχανισμών και δομών που θα αφορούν στην ένταξη και στην ενσωμάτωση των ανθρώπων αυτών με όρους σεβασμού των δικαιωμάτων τους (σ.γ. αξίζει να σημειωθεί ότι λόγω της ρωσικής εισβολής, η Ουκρανία βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση και έχει επιστρατεύσει τον ανδρικό πληθυσμό από 18 έως 60 ετών. Έτσι, τα πρώτα προσφυγικά ρεύματα από την Ουκρανία θα αποτελούνται σε εξαιρετικά μεγάλα ποσοστά από γυναίκες και παιδιά).

Πολωνία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Μολδαβία δέχονται τεράστια ρεύματα και αναμένεται να δεχτούν ακόμα μεγαλύτερα, τα οποία στη συνέχεια θα κινηθούν νοτιότερα και δυτικότερα. Η Ευρώπη οφείλει να διαμορφώσει το μέλλον των ανθρώπων και των κατοίκων της με όρους κοινής μοίρας απέναντι σε έναν κόσμο που άλλαξε ξαφνικά και βίαια.

Σε αυτό το σημείο εξάγονται τα πρώτα συμπεράσματα. Η αντίδραση της ευρωπαϊκής Ηγεσίας μετά από πολλά χρόνια, έστω και καθυστερημένα, έστω και με αργά αντανακλαστικά κινείται σε μία ενιαία γραμμή – που μπορεί να αποτελέσει παρακαταθήκη της εμβάθυνσης της – ενώ είναι σημαντικό ότι και η κοινή γνώμη στέκεται στο πλευρό του ουκρανικού λαού. Τα παραπάνω καταγράφονται με θετικό πρόσημο ως προς την δυνατότητα διαχείρισης του προσφυγικού χωρίς εντάσεις, παρά τις αναμενόμενες πολύ δύσκολες εξελίξεις στον οικονομικό τομέα. Γεγονός το οποίο αποτυπώνεται και στη στάση των προαναφερθεισών χωρών.

Πρόκειται άλλωστε για χώρες οι οποίες σε αντίθεση με την κρίση των προηγούμενων ετών βρίσκονται στην Κεντρική και όχι στην Μεσογειακή Ευρώπη. Συνορεύουν μεταξύ τους όπως και με άλλα ευρωπαϊκά κράτη και δεν αποτελούν τα θαλάσσια σύνορα της Ευρώπης. Επίσης, πρόκειται για χώρες, πολλές από τις οποίες είχαν κρατήσει σκληρή στάση στην κρίση του 2015-2016, κάτι που δεν αποτυπώνεται στη μέχρι στιγμής στάση τους.

Σε αυτό συμβάλλει ίσως και μία ακόμη παράμετρος. Οι Ουκρανοί προέρχονται από μία χώρα, η οποία τα χρόνια που προηγήθηκαν είχε ιδιαίτερα σημαντική πρόοδο στους τομείς της βιομηχανίας, της τεχνολογίας και της αγροτικής παραγωγής. Από την άλλη πρόκειται για έναν λαό, του οποίου τα κοινωνικά χαρακτηριστικά βρίσκονται κοντά στην Ευρώπη. Υπάρχουν σημαντικοί οικονομικοί, πολιτιστικοί, ιστορικοί και θρησκευτικοί δεσμοί, που δεν είναι εύκολο να υποβιβαστούν στο θυμικό των ηγεσιών και των κοινωνιών.

Η Ευρώπη έχει μπροστά της, λοιπόν, την ευκαιρία να αξιοποιήσει αυτήν τη δραματική συγκυρία ώστε να κάνει τα μεγάλα βήματα προς τα εμπρός για τη σύγκλιση και την ενοποίηση των πολιτικών της. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση άλλωστε δεν ήταν ποτέ ένα αμιγώς οικονομικό έργο, αντιθέτως αποτέλεσε έργο βαθιά πολιτικό. Η κρίση που βιώνουμε γεννάει την τελευταία μας ίσως ευκαιρία να αποδείξουμε ότι η Ευρώπη μπορεί να γίνει εκείνος ο υπερεθνικός οργανισμός, που δημιουργήθηκε για την προστασία  και την αλληλεγγύη των λαών της,  για την προστασία του κοινού συνόλου των δημοκρατικών και πανανθρώπινων αξιών της.

Σήμερα περισσότερο από πότε χρειαζόμαστε την Ευρώπη που οραματιστήκαμε, εκείνη που θα διαμορφώσει το κοινό μας μέλλον επιτυγχάνοντας την πολυπόθητη ενότητα.

*H Μάρα Κουκουδάκη είναι Πολιτική Επιστήμονας, Υπεύθυνη ανθρώπινων πόρων του Κινήματος Αλλαγής

Διαβάστε επίσης:

Όπλα μαζικής καταστροφής οι πυρηνικοί σταθμοί σε εμπόλεμες ζώνες

Ελληνικά ΜΜΕ σε υποκριτικό οργασμό

Το… μενού του γεύματος Μητσοτάκη- Ερντογάν