Το ξέρω, δεν προλαβαίνεις, δεν έχεις ψωνίσει άρα δεν μπορείς να μαγειρέψεις. Είναι, βλέπεις η δουλειά που σου «τρώει» όλη την ημέρα.

Είναι άραγε η μόνη επιλογή;

Γυρνάς σπίτι κατάκοπος-η, χωρίς καμιά απολύτως διάθεση ή κουράγιο να ασχοληθείς, να μαγειρέψεις ή έστω να φτιάξεις κάτι γρήγορο. Αν δεν έχεις παραγγείλει το μεσημέρι στο γραφείο, θα το κάνεις το βράδυ (σ.σ. οι πιο μερακλήδες το κάνουν και δυο φόρες την ημέρα).

«Έλα μωρέ, θα πάρω δυο σουβλάκια και θα την βγάλω την ημέρα», λες προσπαθώντας να σε πείσεις (;) ότι αυτό είναι ο μόνος δρόμος.

«Δεν θα φάω κάτι άλλο, με πολλές θερμίδες, μέσα στην ημέρα, οπότε θα ισορροπήσω χωρίς να πάρω βάρος». Μπορεί όντως να γίνει κάπως έτσι;

Τρώμε για να δώσουμε τα απαραίτητα υλικά στο σώμα μας

Ας πάρουμε τα πράγματα όμως από την αρχή. Το φαγητό συνιστά καύσιμο για το σώμα μας, έχει άμεση επίδραση στα «επίπεδα ενέργειάς μας» και στη συνολική μας υγεία. Το πρόχειρο φαγητό δεν είναι απαραίτητο κακό, αλλά σε πολλές περιπτώσεις περιέχει μεγάλες ποσότητες ανθυγιεινών λιπαρών, αλατιού, ζάχαρης και επεξεργασμένων υδατανθράκων.  Οπότε, αυτού του είδους το φαγητό έχει πολύ υψηλό θερμιδικό περιεχόμενο και πολύ μικρή θρεπτική αξία.

Όταν το πρόχειρο φαγητό αντικαθιστά συχνά το (θρεπτικό) σπιτικό φαγητό, οδηγεί σε φτωχή  διατροφή, κακή υγεία και αύξηση βάρους. Όπως και να ‘χει, το υπερβάλλον βάρος συνιστά παράγοντα κινδύνου για χρόνια προβλήματα υγείας (σ.σ. καρδιαγγειακά, διαβήτη κ.α.).

Για τους «άπιστους», ένα τυπικό τυλιχτό σουβλάκι με τη λαδωμένη του πιτούλα, γύρο χοιρινό, πατάτες τηγανητές, τζατζίκι, κρεμμύδι και ντομάτα έχει περισσότερες από 1.000 θερμίδες! Εύλογα λοιπόν, δυσκολεύει πάρα πολύ η διαχείριση του βάρους (σ.σ. και όχι μόνο), ακόμα και αν τα δυο σουβλάκια είναι το μόνο που τρώμε μέσα στην ημέρα! Ίσως είναι ακόμα χειρότερο, το μόνο γεύμα της ημέρας να βασίζεται σε τόσο λιπαρές και πυκνές σε ενέργεια/θερμίδες επιλογές.

Τι ψυχή έχουν δυο σουβλάκια;

Μην νομίζετε επίσης πως αν βάλετε κοτόπουλο, αντί χοιρινού, θα αλλάξουν και πολλά. Ειδικά αν είστε λάτρης της (με βάση την πλήρη σε λιπαρά μαγιονέζα) sauce, που το συνοδεύει.

Χωρίς να συνυπολογίσουμε επίσης, το πολύ μεγάλο ποσό λίπους και χοληστερόλης που προσλαμβάνουμε, όπως επίσης τη γενναία ποσότητα των άκρως επικίνδυνων trans λιπαρών οξέων (1).

Θα χορτάσεις με αυτά; Μήπως να πάρεις και κάτι άλλο;

Σύμφωνα με σχετικές έρευνες (2,3), οι περισσότεροι υποεκτιμούν την ενεργειακή τους πρόσληψη (σ.σ. θερμίδες) σε ένα ταχυφαγείο. Αποτέλεσμα αυτού, να παραγγέλνουν μεγάλες ποσότητες φαγητού, πολύ μεγαλύτερες απ’ ότι θα τρώγανε στο σπίτι! Λες και έχουν «άλλο στομάχι», όταν βγαίνουν από την πόρτα του σπιτιού…

Ίσως πάλι το πρόβλημα ξεκινά από το γεγονός ότι αυτού του είδους το λιπαρό φαγητό δεν μπορεί να μας χορτάσει, με αποτέλεσμα να πρέπει να φάμε πολύ μεγαλύτερη ποσότητα προτού σταματήσουμε (4). Αν πάλι συνυπολογίσουμε τη (συνεργιστική) επίδραση του αλατιού με το λίπος (5), είναι εύκολο να κατανοήσουμε γιατί χρησιμοποιούμε μεγαλύτερες ποσότητες ανάλογου φαγητού, όταν τρώμε εκτός σπιτιού.

Μήπως είναι πάνω από τις δυνάμεις μας;

Μάλιστα, είναι τέτοια η επίδραση αυτού του συνδυασμού (αν προσθέσουμε τη ζάχαρη μεγιστοποιείται το αποτέλεσμα) στον εγκέφαλο, που πλέον μιλάμε για διατροφικό εθισμό.

Μιλώντας επίσης για εγκέφαλο, μελέτη του Public Health Nutrition υποδεικνύει ότι η πολύ συχνή κατανάλωση fast food και βιομηχανοποιημένων αρτοποιημάτων (doughnuts, croissants, bran muffins)  μπορεί να σχετίζεται με κατάθλιψη (6). Μάλιστα, όσο περισσότερο fast food έτρωγαν οι συμμετέχοντες, τόσες μεγαλύτερες πιθανότητες κατάθλιψης είχαν. Η ειρωνεία είναι ότι τέτοιου είδους τρόφιμα αναζητούμε κυρίως όταν έχουμε κακή διάθεση.

Αντίστοιχα, φαίνεται ότι η διατροφή πλούσια σε junk food μπορεί να επηρεάσει τις νευρωνικές συνάψεις, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται η μνήμη και η ικανότητα εκμάθησης (7).

Δεν μιλάμε μόνο για εργαζομένους…

Αποδεικνύεται δυστυχώς πως παιδιά και έφηβοι τρώνε πλέον περισσότερο πρόχειρο από σπιτικό φαγητό, ανεβάζοντας την ενεργειακή τους πρόσληψη κατά 300 θερμίδες την ημέρα, μέσο όρο (8). Γι’ αυτό ίσως, παρατηρείται υψηλό ποσοστό εκζέματος σε παιδιά που τρώνε πολύ fast food (9).

Δεν χρειάζεται να κόψεις τα σουβλάκια

Αν το στομάχι σου αντέχει, βλέπεις δεν μπορούν όλοι να χωνέψουν εύκολα το τόσο λιπαρό φαγητό, καλό θα ήταν να μειώσεις τη συχνότητα που παραγγέλνεις, όχι να κόψεις τελείως τα σουβλάκια. Δεν υπάρχει νόημα να δημιουργούμε απωθημένα ή να προσπαθούμε να πειθαρχήσουμε, χωρίς εναλλακτικό σχέδιο.

Είναι δεδομένο ότι προτιμούμε να μην «ξεμένουμε» από φαγητό και το κυρίως γεύμα μας να είναι πάντοτε σπιτικό. Ξέρω όμως καλά, ότι ιδανικά σενάρια δεν υπάρχουν, άρα θα πρέπει να μάθουμε να «επιβιώνουμε».

Σίγουρα βέβαια, είναι πολύ καλύτερα να συνοδέψεις το «πιτόγυρο» σου με μια ελαφριά σαλάτα (σ.σ. ναι, παρήγγειλε λιγότερα την επόμενη φορά) για να μπορέσεις να κρατήσεις το βάρος, αλλά και το στομάχι σου σώο…

Βιβλιογραφία (References)

• de Souza RJ, Mente A, Maroleanu A, Cozma AI, Ha V, Kishibe T, Uleryk E, Budylowski P, Schünemann H, Beyene J1, Anand SS. Intake of saturated and trans unsaturated fatty acids and risk of all cause mortality, cardiovascular disease, and type 2 diabetes: systematic review and meta-analysis of observational studies. BMJ. 2015 Aug 11;351:h3978.
• Jason P Block et al. Consumers’ estimation of calorie content at fast food restaurants: cross sectional observational study. BMJ 2013;346: f2907
• Martínez-Ruiz NR, López-Díaz JA, Wall-Medrano A, Jiménez-Castro JA, Angulo O. Oral fat perception is related with body mass index, preference and consumption of high-fat foods. Physiol Behav. 2014 Apr 22;129:36-42. doi: 10.1016/j.physbeh.2014.02.010. Epub 2014 Feb 14.
• Tey SL, Brown RC, Gray AR, Chisholm AW, Delahunty CM. Long-term consumption of high energy-dense snack foods on sensory-specific satiety and intake. Am J Clin Nutr. 2012 May;95(5):1038-47.
• Hebebrand J, Albayrak Ö, Adan R, Antel J, Dieguez C, de Jong J, Leng G, Menzies J, Mercer JG6, Murphy M6, van der Plasse G, Dickson SL. “Eating addiction”, rather than “food addiction”, better captures addictive-like eating behavior. Neurosci Biobehav Rev. 2014 Nov;47:295-306.
• Sánchez-Villegas A, et al. Fast-food and commercial baked goods consumption and the risk of depression. Public Health Nutrition 2012; 15 (3): 424-32
• Gómez-Pinilla F. Brain foods: the effects of nutrients on brain function Nature Reviews Neuroscience (July 2008; 9: 568-578
• Lisa M. Powell, and BT Nguyen. Fast-Food and Full-Service Restaurant Consumption Among Children and Adolescents. Effect on Energy, Beverage, and Nutrient Intake. JAMA Pediatr. 2013;167(1):14-20
• Ellwood P, et al. Do fast foods cause asthma, rhinoconjunctivitis and eczema? Global findings from the International Study of Asthma and Allergies in Childhood (ISAAC) Phase Three. Thorax doi: 10.1136/thoraxjnl-2012-202285

Γιώργος Μίλεσης, MSc

Κλινικός Διαιτολόγος

MSc Εφαρμοσμένης Κλινικής Διατροφής

Φειδιππίδου και Ακαρνανίας 1, Αμπελόκηποι

[email protected] , http://www.milessis.gr 

t 210.7484580

Διαβάστε επίσης:

Τα συμπτώματα στο δέρμα που «μαρτυρούν» πρόβλημα στους πνεύμονες

Ευλογιά των πιθήκων: «Έρχονται διαγνωστικά τεστ που θα εντοπίζουν τα κρούσματα»

Ψυχικό σθένος: 6 πράγματα που κάνουν όσοι αντέχουν στα δύσκολα