Με υψηλές προσδοκίες εκ μέρους της κυβέρνησης κάνει πρεμιέρα στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ όλης της χώρας το νέο μέτρο του «καλαθιού του νοικοκυριού», που έχει διακηρυγμένο στόχο να περιορίσει, όσο είναι δυνατόν, τις καταστροφικές «επιθέσεις» που δέχεται το πορτοφόλι του μέσου Έλληνα από τις πρωτοφανείς πληθωριστικές πιέσεις των τελευταίων μηνών.

Αν και το μέτρο κινείται κατ’ αρχάς προς τη σωστή κατεύθυνση, το αν θα υλοποιηθεί με επιτυχία αποτελεί ένα ερώτημα που είναι πρώιμο να απαντηθεί. Άλλωστε το εν λόγω εγχείρημα έχει πολλές προϋποθέσεις που πρέπει να ικανοποιηθούν για να λειτουργήσει χωρίς να δημιουργήσει ανισότητες στην αγορά, ώστε τελικά να ωφελήσει πραγματικά επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Συνοπτικά οι σημαντικότερες από αυτές τις παραμέτρους είναι οι εξής:

Πρώτον, το μέτρο να αφορά όλους τους καταναλωτές και όλες τις επιχειρήσεις – όχι μόνο τα μεγάλα σούπερ μάρκετ και προμηθευτές. Δηλαδή το καλάθι να περιλαμβάνει μία ισορροπημένη γκάμα προϊόντων που παράγονται από μεγάλες βιομηχανίες μέχρι και τους μικρότερους προμηθευτές.

Σε περίπτωση που εξαιρεθούν επιχειρήσεις από το καλάθι, αυτό θα μπορούσε να ασκήσει ανταγωνιστική πίεση σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων ή να δημιουργήσει στρεβλώσεις ανταγωνισμού σε τοπικές αγορές όπου δραστηριοποιούνται περιφερειακές εταιρείες ή προμηθευτές.

Δεύτερον, να διασφαλιστεί πως θα τηρείται απαρέγκλιτα η αλλαγή των προϊόντων που θα γεμίζουν το καλάθι, ώστε να υπάρχει ποικιλία και να συμμετέχουν περισσότερες επιχειρήσεις.

Τρίτον, να μην οδηγούνται οι αλυσίδες σε διαδικασία «αυτοπροτίμησης» των δικών τους προϊόντων, δηλαδή της ιδιωτικής ετικέτας (αφήνοντας εκτός τα επώνυμα προϊόντα), που είναι μεν φθηνότερα, αλλά έχουν γι’ αυτές το μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους.

Γενικότερα «το καλάθι του νοικοκυριού», για να έχει επιτυχία, θα πρέπει να τους περιλαμβάνει όλους, τόσο τις επιχειρήσεις όσο και τους καταναλωτές. Επίσης είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι δεν ψωνίζουν όλοι μόνο από μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ με τζίρο άνω των 90 εκατομμυρίων ευρώ.
Με βάση αυτή τη λογική γιατί να μην υπάρχει για παράδειγμα και το «καλάθι του αρτοποιείου», το «καλάθι του κρεοπωλείου» κ.λπ.;

Επιπλέον είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο αριθμός των 51 κατηγοριών προϊόντων που επιλέχθηκε είναι πολύ μικρός για να ικανοποιήσει τις πραγματικές ανάγκες ενός νοικοκυριού.

Αν δεν ληφθούν υπόψη όλα τα παραπάνω, είναι περισσότερο από ορατός ο κίνδυνος να υπάρξουν αλυσίδες σούπερ μάρκετ που θα εκμεταλλευτούν τη δυνατότητα που τους δίνεται να επιλέγουν ποια προϊόντα θα μπαίνουν στο καλάθι, προκειμένου να εντείνουν τις πιέσεις τους προς τις επιχειρήσεις – προμηθευτές τους, ιδίως προς όσες έχουν μικρότερη διαπραγματευτική ισχύ.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ακόμη και η ίδια η Επιτροπή Ανταγωνισμού σε γνωμοδότησή της εφιστά την προσοχή στο ενδεχόμενο αύξησης τιμών στα προϊόντα που μένουν εκτός καλαθιού, κάτι που θα λειτουργεί ως αντιστάθμισμα για τη συγκράτηση τιμών των προϊόντων που βρίσκονται μέσα στο καλάθι.

• Ο Γιάννης Χατζηθεοδοσίου είναι πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Πειραιά

Διαβάστε επίσης:

Παιδική κακοποίηση – ένα έγκλημα διαρκείας

Κάτι είναι σάπιο στο βασίλειο της δικαιοσύνης

Στήριξη της εργασίας και μείωση των ανισοτήτων για βιώσιμη ανάπτυξη – Τρεις άξονες ενίσχυσης εργαζομένων και συνταξιούχων