Όπως αποκαλύπτουν τα επίσημα στοιχεία που έχει δημοσιεύσει η Τράπεζα της Ελλάδος, το ύψος των δανείων που διαχειρίζονται οι Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια & Πιστώσεις (ΕΔΑΔΠ) (που παρουσιάζονται ως εταιρείες του εξωτερικού ενώ θρυλείται ότι σε μεγάλο αριθμό είναι θυγατρικές των ελληνικών τραπεζών), έχει ανέλθει στο ύψος των 87 δις. Ευρώ. Η συντριπτική πλειονότητα των δανείων αυτών είναι μη εξυπηρετούμενα («κόκκινα»).

Σύμφωνα με τις κατά καιρούς ανακοινώσεις των τραπεζικών ιδρυμάτων, τα δάνεια αυτά έχουν μεταβιβαστεί στα funds σε τιμές ευτελείς, περίπου στο 5 με 10% της αξίας τους (ως επί το πλείστον), χωρίς να προβλέπεται το δικαίωμα στον δανειολήπτη να καταθέσει πρόταση εξαγοράς του δανείου του, με τον προσχηματικό αντίλογο το επιχείρημα του «ηθικού κινδύνου».

Ήδη τα funds έχουν γίνει κάτοχοι 700.000 ακινήτων αξίας 45 δις. Ευρώ, τα οποία είχαν υποθηκευθεί προς τις τράπεζες από τους δανειολήπτες για την εξασφάλιση των δανείων τους (στοιχεία Κυριακάτικης Καθημερινής) και τώρα πλέον είναι αναρτημένα σε διαδικτυακές πλατφόρμες πλειστηριασμών (e-auction, Altamira, κ.ά.). Τα funds δε μέσω του πλειστηριασμού επιδιώκουν την αναγκαστική είσπραξη όχι του ποσού που κατέβαλαν για την αγορά του κόκκινου δανείου, πλέον ενός εύλογου ποσοστού κέρδους, αλλά την είσπραξη του 100% του δανείου πλέον των δεδουλευμένων τόκων (άραγε πώς ανέχεται η Πολιτεία μια τέτοια αισχροκέρδεια;).

Μεγάλος μάλιστα αριθμός των πλειστηριασμών καταλήγουν «άγονοι» εξαιτίας της έλλειψης αγοραστικού ενδιαφέροντος, με αποτέλεσμα τα funds να συνιστούν εταιρείες real estate για να τα εκποιήσουν μέσω της μεθόδου της «ανοιχτής πώλησης» (short sale). Ως γνωστόν όμως, η μέθοδος αυτή αποτελεί μια κατεξοχήν χρηματιστηριακή πρακτική που κατά διαστήματα έχει απαγορευτεί από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, τόσο το 2020 για τρεις μήνες, όσο και τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης, το 2010.

Επιπλέον, η «ανοιχτή πώληση» θεωρήθηκε βασική παράμετρος της κατάρρευσης της Lehman Brothers και της πρόκλησης της αμερικανικής χρηματοπιστωτικής κρίσης 2007-09 με τα στεγαστικά ενυπόθηκα δάνεια, αναγκάζοντας αρκετές κυβερνήσεις παγκοσμίως (ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Αυστραλία) να επιβάλλουν απαγορεύσεις και περιορισμούς.

Το 2012, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσαν Κανονισμό για τις «ανοικτές πωλήσεις» και ορισμένες πτυχές των συμβολαίων ανταλλαγής πιστωτικής αθέτησης, προκειμένου να διασφαλίσουν την  ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς  και να προστατέψουν καταναλωτές και επενδυτές από αρνητικές επιπτώσεις της «ανοιχτής πώλησης».

Με την εξέλιξη αυτή, τα funds εκτός από αγοραστές ή διαχειριστές κόκκινων δανείων κατά το ν. 4354/2015 επέτυχαν να συγκεντρώσουν στα χέρια τους μεγάλη ακίνητη περιουσία υψηλής αξίας με καταβολή δυσανάλογα μικρού τιμήματος. Παρ’ όλα αυτά απαιτούν από τους οφειλέτες το 100% των δανείων τους ή τους εξωθούν σε συναινετική πώληση του ακινήτου τους για να επιτύχουν καλύτερη τιμή πώλησης και έτσι να καλύψουν μεγαλύτερο μέρος της οφειλής.

Αυτονόητο είναι ότι όλη αυτή η κατάσταση πιθανότητα θα οδηγήσει σε νέα κερδοσκοπικά παιχνίδια εις βάρος των οφειλετών, που θα επιβαρύνουν έτι περαιτέρω το δυσμενές καθεστώς που έχει δημιουργηθεί εις βάρος τους εξαιτίας της αποτυχίας όλων των νομοθετικών μέτρων για την εξωδικαστική ρύθμιση των οφειλών. Η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Ενώ κατά την τελευταία δεκαετία το Κράτος καταβάλλει προσπάθεια στο πλαίσιο ενός νομοθετικού και οικονομικού υπερπροστατευτισμού να απαλλάξει τις συστημικές κυρίως τράπεζες από το βάρος των «κόκκινων» δάνειων, παρ’ όλα αυτά μέχρι σήμερα δεν έχει επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Τα «κόκκινα» δάνεια αυξάνονται σταθερά, οι δανειολήπτες στενάζουν κάτω από τις αθέμιτες μεθόδους που χρησιμοποιούν εισπρακτικές εταιρείες και funds (βλ. δήλωση διοικητή της ΤτΕ, στην Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση της Ένωσης Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια & Πιστώσεις).

Ειδικότερα εκδηλώνονται πρακτικές που καταρρακώνουν κάθε έννοια ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ποδοπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και παραβιάζουν καθιερωμένες δικαιϊκές αρχές που διέπουν τον χώρο των συναλλαγών, όπως την αρχή της καλής πίστης, της αρχής της εύνοιας προς τον οφειλέτη, της ευθύτητας και της εντιμότητας που πρέπει να διέπουν τις συναλλακτικές σχέσεις των πολιτών (αρ. 288, 388 και 281 τoυ Αστικoύ Κώδικα και αρ.25 παρ.1 του Συντάγματος, αρχή αναλογικότητας). Όλα αυτά γίνονται υπό τα αδιάφορα όμματα της πολιτείας και ιδίως των ανεξάρτητων αρχών, της Αρχής Διαφάνειας, των εισαγγελικών αρχών και αναπτύσσονται στο πεδίο του τραπεζικού τομέα, που ήδη απολαμβάνει την ασυλία του νέου Ποινικού Κώδικα με τη μορφή της κατ’ έγκληση δίωξης των εγκλημάτων απιστίας που διαπράττονται από τραπεζικά στελέχη εναντίον των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Αυτή όμως η πραγματικότητα δε μπορεί να συνεχίσει να γίνεται ανεκτή χωρίς να προκληθεί ανεπανόρθωτη βλάβη στην οικονομία της Χώρας. Απαιτείται κατεπειγόντως η Πολιτεία να αναλάβει πρωτοβουλία ριζικής, ρεαλιστικής και βιώσιμης νομοθετικής μεταρρύθμισης, όχι μόνο του πλαισίου ρύθμισης των σχέσεων τραπεζών – funds (αγοραστών ή διαχειριστών)-δανειοληπτών αναφορικά με την εξόφληση των κόκκινων δανείων, αλλά και την αναδιοργάνωση ολόκληρου του τραπεζικού συστήματος ώστε να αναδειχθεί σε πραγματικό αιμοδότη της εθνικής οικονομίας.

*Ο Κωνσταντίνος Τζαβάρας είναι βουλευτής Ηλείας της ΝΔ

Διαβάστε επίσης:

Η Ανανέωση δεν ήταν μόνο ένα σύνθημα…

Το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων και το δημοκρατικό κεκτημένο της μεταπολίτευσης

Predator: το κέντρο και η παράγκα