Πρόκειται για ένα σημαντικό βιβλίο, γραμμένο από έναν διακεκριμένο, αραβικής καταγωγής, διανοούμενο του γερμανόφωνου κόσμου, γύρω από τα θέματα του Ισλάμ. Στο δραματικά επίκαιρο αυτό βιβλίο επιχειρείται μια ενδελεχής και σε βάθος ανάλυση του φαινομένου του ισλαμοφασισμού – ενός φαινομένου το οποίο έχει λάβει επικίνδυνες διαστάσεις και απειλεί ευθέως τον δυτικό τρόπο ζωής και τις δημοκρατίες μέσα από μια θεολογική πολιτική εξάπλωσής του, η οποία διεκδικεί το καταπληκτικό δικαίωμα να μετατρέπει κάθε αντίθετη γνώμη σε θανατική καταδίκη.

Από την άλλη, έχουμε στην Ευρώπη εκείνους τους… πολύ καλούς ανθρώπους, τους δικαιωματιστές, οι οποίοι υπερασπίζονται την ελευθερία της θρησκευτικής έκφρασης και τον σεβασμό στις θρησκευτικές αντιλήψεις του άλλου. Δηλαδή, το δικαίωμα του ισλαμοφασίστα να καταδικάζει ερήμην σε θάνατο όποιον κατά την άποψή του προσβάλλει τον Προφήτη, δίχως δίκη, δίχως δικαίωμα απολογίας. Κάθε παρέκκλιση από τον νόμο του Προφήτη αποτελεί αιτία θανατικής καταδίκης, την οποία μπορεί να λάβει κατά συνείδηση ο κάθε καλός ισλαμιστής που νιώθει ότι προσβάλλουν την πίστη του. Το θέμα ξεπερνά τα όρια του απόλυτου γελοίου, δηλαδή του τρομακτικού.

Στον σύντομο αλλά κατατοπιστικό του πρόλογο, ο συγγραφέας ξεκινά με την ιστορία μιας ανάρτησης στο Facebook, όπου «ένας μουσάτος άντρας με βλέμμα γεμάτο κακία, κρατά ψηλά ένα πλακάτ που γράφει: Αποκεφαλίστε εκείνους που ισχυρίζονται ότι το Ισλάμ είναι η θρησκεία της βίας».

Δεν υπάρχει τίποτα πιο επώδυνο από το να επιχειρήσει κάποιος να αποδείξει ότι δεν είναι σωστό να αποκεφαλίζουμε τον άλλο για κανέναν λόγο, ούτε να προτρέπουμε να αποκεφαλίζει ο ένας τον άλλο όταν νιώθει ότι προσβάλλεται η θρησκευτική του πεποίθηση. Αυτήν την πρωτοβουλία ανέλαβε ο συγγραφέας μέσα από μια εμπεριστατωμένη, με επιστημονική επάρκεια και ενάργεια, ανάλυση που στοχεύει στο «να πέσει η μάσκα του υποτιθέμενου ήπιου Ισλάμ, το οποίο δήθεν κινείται σύμφωνα με τη δημοκρατία».

Διαβάζοντας κάποιος το βιβλίο, διαπιστώνει ότι σήμερα, στον σύγχρονο κόσμο του 21ου αιώνα, δίνεται η μάχη του αυτονόητου. Μια βασική παράμετρος του φασισμού είναι ότι πρεσβεύει πως δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος στη γνώση, «μια και η αλήθεια έχει ήδη αποκαλυφθεί». Όλες οι μεγάλες ιδεολογίες με δογματικό θρησκευτικό περιεχόμενο ευαγγελίζονται τη μία και μοναδική αλήθεια, μιαν αλήθεια ισοπεδωτική, που δεν αφήνει κανένα περιθώριο μιας άλλης εκδοχής σχετικά με τους ανθρώπους και την κοινωνία. Στον 20ό αιώνα, η ανθρωπότητα βίωσε τη σφοδρή επίθεση δυο ολοκληρωτισμών, του φασισμού και του κομμουνισμού. Και οι δυο αυτές ιδεολογίες που αιματοκύλισαν τον κόσμο, συγκρότησαν ένα τεράστιο σκοταδιστικό μέτωπο ενάντια στον σύγχρονο κόσμο που ευαγγελιζόταν ο διαφωτισμός. Σε αυτές τις δυο μορφές του ολοκληρωτισμού, ο συγγραφέας προσθέτει και μια Τρίτη, τον ισλαμισμό, ένα κίνημα φανατικά εχθρικό απέναντι στον σύγχρονο κόσμο, δηλαδή στον ορθολογισμό, στις ατομικές ελευθερίες, στα ανθρώπινα δικαιώματα, στο ανθρώπινο σώμα, στην ελευθερία της έκφρασης, στην ελευθερία του Τύπου και σε μια σειρά άλλων κατακτήσεων του σύγχρονου κόσμου.

Για το Ισλάμ, όπως και για κάθε ολοκληρωτισμό, βασική του μέριμνα είναι να ορίσει τους «εχθρούς». Υπάρχουν τρεις διακριτοί εχθροί: η Δύση, το Ισραήλ και οι αιρετικοί. Η Δύση γίνεται αντιληπτή ως ένας μακρινός εχθρός, το Ισραήλ ως ένας κοντινός και οι διάφοροι αιρετικοί ή κοσμικοί ως εσωτερικός εχθρός. Ωστόσο, δεν χρειάζεται κάποιος πολλές θεωρητικές γνώσεις για να καταλάβει ότι ο ισλαμοφασισμός υπάρχει σε όποιο μέρος του κόσμου ανέλαβαν την εξουσία οι ισλαμιστές: Ιράν, Σουδάν, Νιγηρία, Σομαλία κ.α.

Ο συγγραφέας δεν περιορίζεται στο παρόν ή στο πρόσφατο παρελθόν για να καταδείξει τον φασιστικό θρησκευτικό πυρήνα του Ισλάμ. Επιχειρεί μιαν ιστορική αναδρομή, στην οποία εξετάζεται εξονυχιστικά όλη η θρησκευτική παρουσία και εξέλιξη αυτής της επιθετικής θρησκείας των 1.400 ετών που άλλαξε τη φυσιογνωμία ενός μεγάλου μέρους του κόσμου. Ενός κομματιού απ’ όπου ξεριζώθηκε μια και καλή κάθε δυνατότητα δημοκρατικής συνθήκης στις κοινωνίες. Ο ισλαμοφασισμός εκφράζεται είτε από οικογενειακές δικτατορίες είτε από στρατιωτικές είτε από θρησκευτικές. Όλες, ωστόσο, στην ουσία είναι βαθύτατα βίαιες, αποτρόπαια κατασταλτικές, απόλυτα σκοταδιστικές και απάνθρωπες.

Το βιβλίο υποδεικνύει με διεισδυτικότητα, μέσα από μιαν ολοκληρωμένη ιστορική αναδρομή, τις θεμελιώδεις εκείνες ομοιότητες ανάμεσα στον σύγχρονο ισλαμισμό και τον φασισμό του 20ού αιώνα όπως αυτός εκφράστηκε από τον Μουσολίνι και τον Χίτλερ. Δεν είναι κρυφό ότι καλλιεργεί ιμπεριαλιστικά σχέδια κυριαρχίας του απέναντι στους διεφθαρμένους και τους άπιστους έχοντας τη βαθιά πεποίθηση της ισλαμικής «ανωτερότητας». Η αποτρόπαιη και ανεξέλεγκτη βία που ασκεί όπου επικρατεί και οι φρικιαστικές απειλές εναντίον της υπόλοιπης ανθρωπότητας, δεν αποτελούν πλέον κάποιο επτασφράγιστο μυστικό, αλλά μια φανερή ιερή διακήρυξη απειλών εναντίον των εχθρών του Ισλάμ.

Ο συγγραφέας του βιβλίου, δηλαδή μιας μελέτης η οποία στον δυτικό κόσμο δεν προκαλεί την παραμικρή αντίδραση, ούτε καν γίνεται αυθόρμητη αιτία απαγορευτικών συνειρμών, βρίσκεται υπό καθεστώς προγραφής. Ο διάλογος με το Ισλάμ είναι… κάπως προβληματικός, καθώς ο αποκεφαλισμός αποτελούσε πάντα ένα ακλόνητο επιχείρημα των πλέον αποτρόπαιων ολοκληρωτικών καθεστώτων. Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα βήμα αφύπνισης που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη πριν η ανθρωπότητα βρεθεί μπροστά σε μια ακόμα ιστορική έκπληξη που θα έχει ως επωδό: «Μα δεν το φανταζόμασταν!»…

ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Osamu Dazai

Δεν ήμουν πια άνθρωπος

Μετάφραση από τα ιαπωνικά: Στέλιος Παπαλεξανδρόπουλος

Εκδόσεις: Gutenberg

Σελ.: 176

Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα διάσημο συγγραφέα στην Ιαπωνία, του οποίου το έργο καθίσταται δύσκολο στη μεταφορά του σε άλλη γλώσσα λόγω των δυσκολιών της απόδοσης της ίδιας της ιαπωνικής γλώσσας και της προσωπικής χρήσης της από τον ίδιο. Σε αυτό συμβάλλουν επίσης και οι συγκεκριμένες πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, που δύσκολα γίνονται αντιληπτές από έναν Ευρωπαίο αναγνώστη. Γεννημένος το 1910, ο συγγραφέας έγραψε κυρίως στη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Μετά το 1927, ζει την «επαίσχυντη», όπως ο ίδιος χαρακτηρίζει, περίοδο της ζωής από την οποία δεν μπόρεσε στην ουσία να ξεφύγει: αλκοολισμός, μορφίνες, μαρξισμός (πράγμα ιδιαίτερα ασύμβατο για έναν Ιάπωνα), ερωτικές περιπέτειες, ρήξη με την οικογένεια που κατέληξε στο να τον αποκληρώσουν. Όλα αυτά οδήγησαν στο να εισαχτεί σε ψυχιατρείο, όπου αυτοκτονεί το 1948 σε ηλικία 39 ετών.

Στο «Δεν ήμουν πια άνθρωπος» υπάρχουν αρκετά βιωματικά στοιχεία, καθώς περιέχει την περιγραφή μερικών από τις πολλές απόπειρες αυτοκτονίας που είχαν προηγηθεί πριν τελικά καταφέρει να βάλει τέρμα στη ζωή του. Το «Δεν ήμουν πια άνθρωπος» είναι διαχρονικά το δεύτερο μυθιστόρημα σε πωλήσεις στην Ιαπωνία. Διαβάζουμε από το οπισθόφυλλο: «Μπροστά στους ανθρώπους έτρεμα πάντα από φόβο. Επειδή δεν είχα την παραμικρή αυτοπεποίθηση στα λόγια μου και στη συμπεριφορά μου, κρατούσα μυστική, μόνο για τον εαυτό μου, την αγωνία και το άγχος μου, βαθιά σ’ ένα μικρό κουτί μέσα στο στήθος. Κι έτσι, κρύβοντας καλά καλά όλη τη μελαγχολία και τη νευρικότητά μου, για να μη φανούν, προσποιούμενος με όλη μου τη δύναμη μια ουράνια αισιοδοξία, βαθμηδόν τελειοποιούσα τον εαυτό μου στον ρόλο του εκκεντρικού γελωτοποιού. Το μόνο που σκεφτόμουν ήταν πως οτιδήποτε ήταν καλό, αρκεί να έκανε τους ανθρώπους να γελάσουν. Μ’ αυτό τον τρόπο δεν έδιναν και πολλή σημασία στο ότι εγώ ήμουν έξω από τη λεγόμενη ‘‘ζωή’’ τους».

Διαβάστε επίσης:

Η «επανάσταση» της ματαίωσης

Βιβλίο: Η ανατρεπτική ενορχήστρωση μιας ζωής

H ηγεσία σε περιόδους κρίσης