Ίσως το πρώτο όνομα που έρχεται στο μυαλό όταν πει κανείς τη λέξη ζωγράφος, είναι εκείνο του Πάμπλο Πικάσο. Αυτοπροσδιορζόταν ως ζωγράφος όμως και τα γλυπτά του έχουν ασκήσει σημαντική επιρροή. Έργα όπως οι Τρεις μουσικοί (Three Musicians, 1921), Γκερνίκα (Guernica, 1937), Η γυναίκα που κλαίει (The Weeping Woman, 1937) ή οι Οι Δεσποινίδες της Αβινιόν (Les Demoiselles d’Avignon, 1907), η ριζοσπαστική αυτή ελαιογραφία του Πικάσο που απεικονίζει 5 γυμνές ιερόδουλες σε οίκο ανοχής της Βαρκελώνης, έχουν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την τέχνη.

Το νέο βιβλίο της Claire Dederer, με τίτλο «Monsters» φέρνει εκ νέου στο προσκήνιο το ηθικό ερώτημα του εάν ο καλλιτέχνης διαχωρίζεται από τις πράξεις του. Στο βιβλίο παρουσιάζονται σκοτεινές πτυχές του Πικάσο, γιατί «ο κύριος στον καμβά ήταν ένα τέρας στη ζωή, ένας βάναυσος μισογύνης, γυναικάς που έδερνε τις γυναίκες του και βασάνιζε τους γύρω του». Στην εποχή του meeToo και του canceling culture πόσο Πικάσο θα ανεχόμασταν;

Οι πίνακές του μαρτυρούν την κακοποίηση όπως αυτός με τη «Γυναίκα με το κίτρινο κολιέ» όπου θα παρατηρήσει κανείς στο αριστερό μάγουλο της γυναικείας φιγούρας ένα μαύρο σημάδι. Το μοντέλο για το εν λόγω έργο του 1946 ήταν η Φρανσουά Ζιλό, η σύντροφός του Πικάσο εκείνη την περίοδο. Το μαύρο σημάδι φημολογείται πως δημιουργήθηκε από τσιγάρο που της έσβησε στο πρόσωπο μετά από καβγά. Ενώ για τον πίνακα Δεσποινίδες της Αβινιόν (ο τίτλος αρχικά ήταν «Οι ιερόδουλες της Αβινιόν») φημολογείται ότι απεικονίζει, μεταξύ άλλων, ένα 13χρονο κορίτσι το οποίο έχει ανοιχτά τα πόδια του και είναι εκείνο που είχε υιοθετήσει για ένα διάστημα με τη χρόνια ερωμένη του Φερνάντ Ολιβιέ.

Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια μετά τον θάνατό του και όπως προκύπτει από την τέχνη του αλλά και από μαρτυρίες, ο Πικάσο είχε εμμονή με τις γυναίκες, αλλά – ίσως ντροπιασμένος από αυτή την εξάρτηση – απωθήθηκε και από αυτές. Όσοι διέσχιζαν το δρόμο του – όχι πάντα γυναίκες- συνήθως υπέφεραν τρομερά.

Η στάση του Πικάσο σε αυτές ήταν εξαιρετικά απρόβλεπτη. «Το συναίσθημά του για τις γυναίκες κυμαινόταν μεταξύ της ακραίας τρυφερότητας από τη μια πλευρά και του βίαιου μίσους από την άλλη, με το μέσο να είναι η αντιπάθεια – αν όχι η περιφρόνηση», έγραψε κάποτε ο βιογράφος Πάτρικ Ο’ Μπράιαν.

View this post on Instagram

A post shared by Pablo Picasso (@pablopicasso_arty)

Από την άλλη η εγγονή του είχε σημειώσει στα απομνημονεύματά της που εκδόθηκαν το 2001, όπως σημειώνει η Daily Mail: «Κανείς δεν κατάφερνε να ξεφύγει από τον ασφυκτικό κλοιό της ιδιοφυΐας του. Χρειαζόταν αίμα για να υπογράψει κάθε πίνακά του: το αίμα του πατέρα μου, του αδελφού μου, της μητέρας μου, της γιαγιάς μου και το δικό μου. Χρειαζόταν το αίμα όσων τον αγαπούσαν».

Αλαζόνας και νάρκισσος, ο Πικάσο έπαιρνε ικανοποίηση με τη σκληρότητά του τελικά, άλλωστε ήταν ένας άντρας που είπε κάποτε στην επί χρόνια ερωμένη και μούσα του Francoise Gilot ότι «Οι γυναίκες είναι μηχανές για να υποφέρουν» και ότι «για μένα υπάρχουν μόνο δύο είδη των γυναικών: θεές και θυρίδες».

Οι γυναίκες «λειτουργούσαν» στη ζωή του ως Μούσες αλλά και ως αντικείμενα ταυτόχρονα. Αν και είχε μεγάλες σχέσεις στη ζωή του δεν έμενε ποτέ πιστός σε αυτές. Ο Πικάσο απολάμβανε να παρουσιάζει σε κάθε του κατάκτηση του ένα χρυσό αγαλματίδιο ενός κοντού άντρα με μεγάλο φαλλό, κωμικό αν σκεφτεί κανείς ότι κι ο ίδιος ήταν εξαιρετικά κοντός. Μάλιστα επέμενε οι ερωμένες του να είναι υποτακτικές και κυρίως πιο κοντές από τον ίδιο.

Σε συνέντευξή της στο Culture η Claire Dederer αναφέρει: «Τείνουμε να είμαστε πιο ευγενικοί με τους καλλιτέχνες- τέρατα της ιστορίας επειδή λέμε στον εαυτό μας ότι δεν ήξεραν καλύτερα. Αυτή είναι μια από τις ιδέες που αντιτάσσει το βιβλίο μου – την ιδέα ότι είμαστε κάπως καλύτερα τώρα, ότι έχουμε φτάσει σε κάποιο είδος καλοήθους θέσης στην ιστορία».

View this post on Instagram

A post shared by Pablo Picasso (@pablopicasso_arty)

Φυσικά, το εάν επιλέξεις να «καταναλώσεις» την τέχνη του εκάστοτε καλλιτέχνη που μπορεί να ήταν κακοποιητικός δεν σε κάνει αυτόματα κακό άνθρωπο ή συνένοχο με το έγκλημα. Πολλά έργα τέχνης γεννήθηκαν μέσα από βίαια συναισθήματα και αρρωστημένα μυαλά.

Ίσως πρέπει, στο τέλος της ημέρας, να απεγκλωβιστούμε από το ερώτημα «τέχνη ή καλλιτέχνης» καθώς κανένας άνθρωπος δεν τιμωρείται για την τέχνη του αλλά για τα εγκλήματά του.

Με αφορμή την 50η επέτειο από το θάνατο του Πικάσο θα πραγματοποιηθούν ανά τον κόσμο πλήθος εκθέσεων και εκδηλώσεων. 

Διαβάστε επίσης:

Κένυα: Τι συνέβη στη «σφαγή του δάσους Σακάολα» – Έχουν βρεθεί ήδη 47 πτώματα (Videos)

Κινητήρας αεροπλάνου έπιασε φωτιά στον αέρα (video)

Βρετανία: Διέγραψαν μαύρη βουλευτή για αντισημιτικά σχόλια