Με αγάπη… από την Helen Marden

«Το θέμα με την ομορφιά. . . Θέλω να πω, φτιάχνεις μια ζωγραφιά που σου αρέσει να κοιτάς. Μ’ αρέσει να κοιτάζω ζωγραφιές. Μ’ αρέσει να κοιτάζω πολλών άλλων ανθρώπων ζωγραφιές. Αλλά, ξέρετε, σκέφτομαι τελικά ότι φτιάχνω αυτά που θέλω εγώ πραγματικά να βλέπω». Αυτά ήταν τα λόγια του πρόσφατα εκλιπόντα συζύγου της Helen Marden, Brice, με τον οποίο ήταν παντρεμένη για πενήντα πέντε χρόνια. Λόγια που μεταφέρουν τον πνεύμα της κοινής δημιουργικής τους ζωής, και μια απουσία για την καλλιτέχνιδα που αποτέλεσε έμπνευση για τον τίτλο Agape/Αγάπη της τρίτης ατομικής έκθεσής της στην Gagosian και της πρώτης της στην Αθήνα για να δηλώσει την αγάπη που διαρκεί άνευ όρων, και να  εκφράσει την αφοσίωση της στο σύζυγό της.  

Η τολμηρή παλέτα της Marden αποτελεί κεντρικό χαρακτηριστικό της δουλειάς της διαψεύδοντας τη διάχυτη αντίληψη ότι το χρώμα αποτελεί ένα δευτερευούσης σημασίας ή και επιφανειακό μέλημα για τους εικαστικούς —και ιδιαίτερα για τις γυναίκες εικαστικούς. Όταν ξεκινά ένα νέο έργο, η Marden καλύπτει τον καμβά με υγρή ρητίνη. Όσο η ρητίνη στεγνώνει, προσθέτει χρωστικές σε μορφή σκόνης και τις δουλεύει με την αμεσότητα και την ταχύτητα που απαιτεί ο αυτοσχεδιασμός για να ζωγραφίσει με καθαρούς χρωματικούς τόνους υψηλού κορεσμού.

Οι ζωηρές της συνθέσεις συνδέονται από δέσμες νημάτων που δίνουν την εντύπωση ότι ρέουν καθώς ελίσσονται και αλληλεπικαλύπτονται ενώ ταυτόχρονα ορίζονται από σαφή περιγράμματα και άκρες που σβήνουν απαλά. Στην επιφάνεια κάποιων έργων βρίσκονται ενταγμένα αντικείμενα όπως φτερά, κοχύλια, κλαδάκια και θαλασσινό γυαλί —στοιχεία από τη φύση που είναι εύθραυστα αλλά και ανθεκτικά, ζωτικά και μεταμορφωτικά.

Άλλωστε η βύθιση της μέσα στη φύση και η μαγεία που ασκούν η ελληνική αλλά και άλλες πολιτιστικές παραδόσεις  τροφοδοτούν τους πίνακές της μαζί με τη στενή της σχέση με τη σύγχρονη αφαίρεση. Από το 1971, έχει σπίτι στην Ύδρα και εδώ, μετά από μια περίοδο ανάπαυλας, ξανάπιασε για τα καλά τη ζωγραφική και δημιούργησε το σύνολο έργων που εκπροσωπούνται στην Agape/Αγάπη με δύο πίνακες του 1980.

Αυτά τα πρώιμα έργα αποκαλύπτουν και τη μεταμόρφωση στην προσέγγισή της, το πέρασμα από την αφαιρετική απόδοση του ατίθασου, ποιμενικού ελληνικού τοπίου στην απόσταξη της τοπογραφίας του σε βιομορφικά σχήματα. Αν και τα τελευταία έργα της Marden δημιουργήθηκαν στο Τίβολι, στη Νέα Υόρκη, τα μπλε της θάλασσας και τα κόκκινα του κρασιού θυμίζουν θαλασσινά και στεριανά τοπία της Ελλάδας.

Ο δραματικός αυθορμητισμός τους αντανακλά τη συγγένειά της με τις υπαρξιακές προσεγγίσεις στη δημιουργία τέχνης που υιοθέτησαν μορφές όπως ο Henri Michaux και ο Lucio Fontana, οι οποίοι εξερεύνησαν τις ριζοσπαστικές δυνατότητες της αφαίρεσης. Με φωτεινά χρώματα που αναδύονται μέσα από το σκοτεινό τους φόντο, τα νέα έργα της Marden πυροδοτούν διέγερση των αισθήσεων, ενώ στη βάση τους κυλά ακούραστη δημιουργικότητα και αγάπη απέναντι στις χαρές και τις δοκιμασίες της ζωής.

Έκθεση Αγάπη/Agape της Helen Marden

Gallery Gagosian,

Αναπήρων Πολέμου 22, Αθήνα

Διάρκεια έκθεσης: έως 21 Οκτωβρίου

Το Φαινόμενο της… Πεταλούδας – Kυριολεκτικά & εικαστικά

Μνήμες λουσμένες στο όνειρο: Η τέχνη του πολλαπλού από τη Συλλογή του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή

Η άβολη εγγύτητα μεταξύ θανάτου και ύπνου στην τέχνη του Steaven Shearer στη Συλλογή Γιώργου Οικονόμου (Photos)