Σάκης Κουρουζίδης

Οικολογικές αναπαραστάσεις στη λογοτεχνία

Εκδόσεις: Ευώνυμος

Σελ.: 58

Η παρουσία της φύσης στη λογοτεχνία είναι αυτονόητη όπως και σε κάθε καλλιτεχνική έκφραση. Δεν έχει υπάρξει μεγάλο λογοτεχνικό έργο που να την αγνοεί. Από το πρώτο κιόλας βασικό υλικό της ανθρωπότητας, τη μυθολογία, η φύση είναι κυρίαρχη και θεοποιημένη με ανθρώπινη σοφία, καλλιτεχνική ευαισθησία και έμπνευση. Έχουν γραφτεί συγκλονιστικές σελίδες στην παγκόσμια ιστορία της λογοτεχνίας από μοναδικές περιγραφές οι οποίες άλλοτε αποτυπώνουν ρεαλιστικά κι άλλοτε υπερβατικά τα τοπία, ανάλογα με τη σχέση που αναπτύσσει με τη φύση ο άνθρωπος. Αλλιώς προσλαμβάνει τη λέξη «θάλασσα» ένας θαλασσινός λαός κι αλλιώς ένας ηπειρωτικός, όπως και το «βουνό» αντίστοιχα ή την «πεδιάδα»: σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της, η λογοτεχνία ξεχειλίζει από φύση.

Δεν ξέρω αν η φύση αποτελεί ξεχωριστή, ειδική πτυχή της λογοτεχνίας καθώς σαφώς είναι αναπόσπαστο κομμάτι της. Να το πούμε αλλιώς: δεν υπάρχει λογοτεχνία δίχως φυσικό περιβάλλον. Φυσικά, η λογοτεχνία δεν προσεγγίζει τη φύση επιστημονικά αλλά αισθητικά, δηλαδή με βάση την καθοριστική επίδραση που αυτή ασκεί στον ανθρώπινο ψυχισμό. Όπως και να ‘χει, η φύση εξ αντικειμένου υπάρχει στη λογοτεχνία ακόμα κι αν έχουμε να κάνουμε με έναν εσωτερικό μονόλογο καθώς είμαστε μέρος της φύσης, γέννημα θρέμμα της.

Η συνοπτική και περιεκτική αυτή μελέτη προσεγγίζει τις οικολογικές αναπαραστάσεις μέσα από μια σειρά παραπομπών στην ελληνική λογοτεχνία, που όλες μαζί μας δίνουν μιαν ολοκληρωμένη αντίληψη της οικολογικής επίδρασης στον κόσμο της λογοτεχνίας. Ειδικότερα στις μέρες μας αυτό έχει λάβει μιαν άλλη μορφή, τη μορφή ενός κινήματος ευαισθητοποιημένου στα ζητήματα της φύσης έπειτα από τη βίαιη επέμβαση κυρίως του βιομηχανικού και μεταβιομηχανικού ανθρώπου, που εκμεταλλεύεται αλόγιστα τους πόρους της.

Ο Σάκης Κουρουζίδης καταγράφει τις λογοτεχνικές προσλήψεις απέναντι στον φυσικό κόσμο και τις επιδράσεις του στις ζωές των ανθρώπων από τις μεταμορφώσεις του περιβάλλοντος. Η λογοτεχνία, όπως και η επιστήμη, είναι αποκαλυπτικές, η κάθε μια με τον τρόπο και τις μεθόδους της, ενώ η πρώτη από τη μεριά της έχει το προνόμιο να αναδεικνύει την πνευματικότητα του φυσικού κόσμου και τον εσωτερικό μας διάλογο με αυτόν.

Διαβάστε επίσης:

Βιβλίο: Μαρία εναντίον Κάλλας: δυο ξεχωριστές ζωές!

Βιβλιόφιλοι: Κλείνοντας το μεγάλο στο μικρό

Βιβλίο: Η διεθνής των ηλιθίων