Με την προσέλκυση των ξένων κινηματογραφικών παραγωγών, που εκφράζουν ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για γυρίσματα στην Ελλάδα, δημιουργείται ένα ιδιαίτερο περιβάλλον, στο οποίο ο Έλληνας επενδυτής έχει την ευκαιρία να συμμετέχει σε μικρά και μεγάλα ξένα project, αλλά και σε συμπαραγωγές με ελληνικές εταιρίες παραγωγής.

Όλο και περισσότεροι επενδυτές στο εξωτερικό, προχωρούν σε επενδύσεις στις κινηματογραφικές παραγωγές, αλλά γιατί κάποιος να προτιμήσει αυτή τη μορφή επένδυσης;

Ο Έλληνας επενδυτής είναι ακόμα πολύ σκεπτικός κι επιφυλακτικός, σε ό,τι αφορά την επένδυση σε κινηματογραφικά projects, ενώ προσανατολίζεται με πολύ μεγαλύτερη ευκολία στο real estate και στο χρηματιστήριο.

Σίγουρα δεν είναι μια απλή επιλογή και είναι απαραίτητο ν’ απευθύνεται σε εξειδικευμένες εταιρίες διαχείρισης κεφαλαίων προσανατολισμένες στον κινηματογράφο, που ν’ αναλύουν το οικονομικό πλάνο και όλα τα στοιχεία της παραγωγής σε βάθος, προτού αποφασίσει την συμμετοχή του σε μια τέτοια επένδυση. 

Οι ταινίες είναι από τις πιο διαδεδομένες και αγαπημένες μορφές ψυχαγωγίας και έχει αποδειχθεί στην πράξη, ότι ακόμα και σε μια περίοδο παγκόσμιας οικονομικής αστάθειας, ο κλάδος, όχι μόνο δεν επηρεάζεται αρνητικά, αλλά αντίθετα, παρουσιάζει αυξητικές τάσεις!

Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί, η ταχύτατη αύξηση συνδρομητών σε πλατφόρμες streaming όπως το Netflix, κατά την περίοδο των lockdown του Covid-19, αλλά και η δυναμική επάνοδος των θεατών στις κινηματογραφικές αίθουσες, μετά την λήξη της πανδημίας, που αφορούν στη θέαση όχι μόνο μεγάλων παραγωγών όπως η “Barbie“, το “Top Gun” και το “Oppenheimer“, αλλά κυρίως ανεξάρτητων ταινιών, οι οποίες μάλιστα, τείνουν να διακρίνονται και στα φεστιβάλ συσσωρεύοντας βραβεία και αποδίδοντας συγκριτικά σημαντικότερα ποσοστά κερδών. Η ταινία “Poor Things“, έχοντας ένα budget 35 εκατομμυρίων δολαρίων, πολύ μικρότερο από όσο είχαν συνυποψήφιές της ταινίες στα Όσκαρ, ξεπέρασε τα 110 εκατομμύρια δολάρια σε εισπράξεις, μέσα σε διάστημα 3 μηνών και συνεχίζει. 

Οι ανεξάρτητες ταινίες διατηρούν για μεγαλύτερο διάστημα το ενδιαφέρον του κοινού, σε σύγκριση με τις μεγάλες παραγωγές και δεν παρουσιάζουν τον μεγάλο όγκο εισπράξεων μόνο τις πρώτες εβδομάδες, αλλά το peak τους παρατηρείται λίγες εβδομάδες μετά. Παράλληλα, προτιμώνται ιδιαίτερα και από τους σινεφίλ, που επιλέγουν να τις απολαμβάνουν στην μεγάλη οθόνη και να τις ξαναβλέπουν και στους θερινούς κινηματογράφους.

Τέτοιου είδους παραγωγές είναι και εκείνες που προσελκύουν περισσότερο τους επενδυτές, διότι η επιστροφή της επένδυσης γίνεται ταχύτερα, σε σχέση με τις ταινίες που διανέμονται απευθείας στις πλατφόρμες, των οποίων η απόδοση πραγματοποιείται πολλούς μήνες αργότερα. 

Ο ανεξάρτητος κινηματογράφος είναι συνυφασμένος με τον Πολιτισμό και αφήνει υψηλό καλλιτεχνικό αποτύπωμα, όμως είναι δύσκολο για έναν filmmaker να εξασφαλίσει χρηματοδότηση. Ήδη έχει εξαντλήσει τους ίδιους πόρους κατά τη φάση της ανάπτυξης του concept. Εκεί είναι που αναλαμβάνουν οι επενδυτές και οι εταιρίες διανομής, να εξασφαλίσουν χρήματα από την προπώληση (pre-sale). 

Είναι μια πολύ αποδοτική επένδυση, της τάξεως του 15% μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις, ενώ η επιστροφή μπορεί να γίνει ακόμα και σε διάστημα 6-18 μηνών, καθώς οι επενδυτές, σχεδόν πάντα έχουν προτεραιότητα στις εισπράξεις και στο cash rebate. Αυτό είναι και ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα αυτής της μορφής επενδύσεων, δηλαδή η αμεσότητα της επιστροφής. Η απόδοση βέβαια εξαρτάται και από το πόσο νωρίς θα μπει ο επενδυτής στο project, διεκδικώντας ακόμα και ποσοστά επί των μελλοντικών εισπράξεων, ανάλογα το deal, ως επιβράβευση για την στήριξη του project από τα αρχικά ήδη στάδια. Τα πακέτα επένδυσης ξεκινούν συνήθως από κάποιες δεκάδες χιλιάδες ευρώ και τα πολλαπλάσιά τους. 

Είναι σημαντικό να λάβει ο επενδυτής ένα λεπτομερές packaging από τον παραγωγό, που θα περιλαμβάνει έναν αναλυτικό προϋπολογισμό και όσο περισσότερες πληροφορίες μπορεί να μοιραστεί η εταιρία παραγωγής, μαζί με την υπογραφή ρήτρας εμπιστευτικότητας, σχετικά με το cast, το σενάριο, τις τοποθεσίες γυρισμάτων, το χρηματοδοτικό πλάνο και τους βασικούς συντελεστές (σκηνοθέτη, σεναριογράφο, διευθυντή φωτογραφίας, εκτελεστικούς παραγωγούς κ.α.), ώστε να έχει μια σφαιρική εικόνα για το προβλεπόμενο ποιοτικό αποτέλεσμα και φυσικά, για το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου και επιστροφής της επένδυσης. 

Αυτό που με ρωτούν βέβαια πολύ συχνά, είναι το πώς μπορεί κάποιος να ελαχιστοποιήσει το ρίσκο. Η απάντηση είναι να επιλέγετε ταινίες που έχουν καλές πιθανότητες προπώλησης ή να ζητάτε την αξιολόγηση του σεναρίου από εταιρίες ανεξάρτητων αναλυτών.

Ειδικά η προπώληση, είναι η σημαντικότερη ίσως ένδειξη της επιτυχίας ενός project. Και για να γίνει αυτό κατανοητό, θα ήθελα ν’ αναφερθώ στον άνθρωπο που επινόησε τον όρο προπώληση (pre-sale). Ο Frans Afman, τραπεζίτης, γεννημένος στην Ολλανδία, κατάφερε να δημιουργήσει έναν νέο τρόπο χρηματοδότησης ταινιών, ανατρέποντας τα κλασσικά μοντέλα παραγωγής. Με βάση τις προσωπικές του εμπειρίες ως τραπεζίτης και την καινοτόμα επιχειρηματικότητά του, ο Afman ανέπτυξε ένα σύστημα χρηματοδότησης που βασιζόταν στην προπώληση των μελλοντικών εσόδων των ταινιών. Αυτό το μοντέλο, άνοιξε τον δρόμο για πολλές ανεξάρτητες παραγωγές ταινιών, που δεν θα είχαν καταφέρει να βρουν χρηματοδότηση με τα κλασσικά μέσα, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στον κινηματογραφικό κόσμο, επιτρέποντας την δημιουργία ταινιών με ιδιαίτερη αισθητική και με μεγαλύτερη ελευθερία έκφρασης στους δημιουργούς.

Ο Afman προκάλεσε μια έκρηξη δημιουργικότητας στον κινηματογράφο, θέτοντας τα θεμέλια για μια πολυποίκιλη και δυναμική κινηματογραφική βιομηχανία, δίνοντας τη δυνατότητα σε νέους δημιουργούς και ταλέντα, ν’ αναδειχθούν. Ορισμένα παραδείγματα ταινιών που χρηματοδοτήθηκαν με αυτόν τον τρόπο, είναι τα ακόλουθα: “Platoon” (1986), “Βασικό Ένστικτο” (1992), “Rambo“, “Blue Velvet” (1986) (η σκοτεινή ταινία του David Lynch), και τα sequel και prequel “Σιωπή των Αμνών” (1991), “Hannibal” (2001) και “Red Dragon” (2002), αριστουργήματα όλα τους, τα οποία δεν θα είχαν πραγματοποιηθεί, εάν δεν είχαν αξιοποιήσει αυτό το μοντέλο της προπώλησης.

Η επίδραση της δυνατότητας χρηματοδότησης μέσω της προπώλησης, ήταν μεγάλη και έλυσε τα χέρια ακόμα και στους σχεδιαστές παραγωγής και στα τμήματα των ειδικών εφέ. Βασικό παράδειγμα το “Terminator 2: Judgment day” (1991), η επική ταινία δράσης του James Cameron, που χρηματοδοτήθηκε με τον πρωτοποριακό αυτό τρόπο, επιτρέποντας στην παραγωγή ν’ αναπτύξει τεχνολογικά έφε κατά τη διάρκεια της προπαραγωγής (pre-production), καθιστώντας την μια από τις πιο εντυπωσιακές ταινίες της εποχής της.

Για να συνειδητοποιήσουμε, λοιπόν, τον περιορισμό του ρίσκου που αισθάνεται ο επενδυτής, όταν η παραγωγή έχει εξασφαλίσει την προπώληση (pre-sales), αρκεί να μελετήσουμε την περίπτωση της ταινίας “Χορεύοντας με τους λύκους” (1990), την οποία οι κλασσικοί χρηματοδότες δεν την στήριξαν νιώθοντας ανασφάλεια, επειδή ήταν το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Kevin Costner, τον οποίο μέχρι τότε γνώριζαν μόνο ως ηθοποιό.

Βλέποντας όμως ότι, η ανεξάρτητη αυτή ταινία, πέτυχε προπώληση από νωρίς, αποφάσισαν να την στηρίξουν και τελικά κέρδισε επτά (7) Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένου του Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας για τον Kevin Costner και του Όσκαρ καλύτερης ταινίας της χρονιάς, παρότι ήταν το πρώτο του σκηνοθετικό εγχείρημα.

Φυσικά, πάντα παίζει σημαντικό ρόλο το ταλέντο των συντελεστών, αλλά και μια καλή οργάνωση παραγωγής, που οπωσδήποτε θα δώσουν ώθηση σε μια ταινία, αλλά μεγαλύτερη εξασφάλιση στον επενδυτή παρέχει επίσης, μια ταινία που απευθύνεται σε διεθνές κοινό, ακόμα και όταν δεν είναι στα Αγγλικά, που όμως εξυπηρετεί ένα concept με μεγάλο βαθμό πρωτοτυπίας ή εμπορικότητας.

Ένας κλασσικός Έλληνας επενδυτής που επενδύει συνήθως σε χρηματιστηριακά προϊόντα και ακίνητα, θα μπορούσε λοιπόν να εξετάσει την διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου του προς τις κινηματογραφικές παραγωγές, για τους ακόλουθους λόγους:

1. Διαχείριση Ρίσκου: Η επένδυση σε κινηματογραφικές παραγωγές μπορεί να λειτουργήσει ως αντίβαρο, έναντι της αστάθειας που συχνά σχετίζεται με τις χρηματιστηριακές επενδύσεις.

2. Προοπτικές Απόδοσης: Σε περιόδους χαμηλών επιτοκίων ή χρηματοπιστωτικής αστάθειας, οι κινηματογραφικές επενδύσεις μπορεί να προσφέρουν υψηλότερες προοπτικές απόδοσης.

3. Πορτφόλιο Επέκτασης: Η επένδυση σε κινηματογραφικές παραγωγές, μπορεί να δώσει στο χαρτοφυλάκιο μια ευρύτερη διασπορά, βοηθώντας έτσι στη μείωση του συστηματικού κινδύνου.

4. Πολιτιστική Επένδυση: Η υποστήριξη της κινηματογραφικής βιομηχανίας μπορεί να θεωρηθεί ως πολιτιστική επένδυση, που συμβάλλει στη διατήρηση και προώθηση του πολιτισμού.

5. Παγκόσμια Επέκταση: Ο κινηματογράφος είναι μια παγκόσμια βιομηχανία και οι επενδύσεις σε διεθνείς παραγωγές, μπορούν να παρέχουν πρόσβαση σε νέες αγορές και ευκαιρίες ανάπτυξης.

Οι κινηματογραφικές παραγωγές εκτός των άλλων, βοηθούν σημαντικά και στην αύξηση του ΑΕΠ της χώρας, ενώ ταυτόχρονα, οι τοπικές κοινωνίες τονώνονται από αυτές, τόσο κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, όσο και μακροπρόθεσμα, από την προσέλκυση κινηματογραφικού τουρισμού, που ακολουθούν συνήθως τις επενδύσεις αυτού του είδους. Συνεπώς, από την προσέλκυση κινηματογραφικών παραγωγών, επωφελείται τόσο το κράτος, όσο και ο ίδιος ο επενδυτής, δημιουργώντας μια ιδανική συνθήκη κοινής ωφέλειας. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι απαραίτητο να βοηθήσει περαιτέρω το κράτος για μείωση της γραφειοκρατίας στις επι μέρους διαδικασίες, για την ακόμα μεγαλύτερη διευκόλυνση και προσέλκυση των επενδυτών σε αυτόν τον τομέα. Εν κατακλείδι, υπάρχουν ακόμα περισσότερες ευκαιρίες ανάπτυξης για τους Έλληνες επενδυτές, φτάνει να το επιχειρήσουν.

Ήρθε η ώρα οι Έλληνες επενδυτές να συμμετέχουν και να τολμήσουν να κάνουν το άλμα, χρησιμοποιώντας την κοινή λογική, βλέποντας την συνεχώς αυξανόμενη τάση στην χρηματοδότηση ταινιών και να δώσουν το δυναμικό παρόν στον χώρο του κινηματογράφου και στις παγκόσμιες αγορές. 

*Γράφει η Ιωάννα Σπανομάρκου, Παραγωγός/Μουσικοσυνθέτρια/Επιχειρηματίας και υποψήφια Ευρωβουλευτής με τους ΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ του Ανδρέα Λοβέρδου

Διαβάστε επίσης:

Ρεμπεσκέδες και φανφάρες

Η δικαιοσύνη δεν είναι ανεξάρτητη αλλά ταξική, τοξική και επιλεκτική

Ζητείται, ματαίως, σοβαρότητα