Σε επανασχεδιασμό του πλαισίου απενεργοποίησης του Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) προχωρά το υπουργείο Οικονομικών, έπειτα από σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε ότι οι ισχύουσες ρυθμίσεις παραβιάζουν συνταγματικές αρχές. Η νέα νομοθετική πρωτοβουλία στοχεύει να καλύψει το θεσμικό κενό, εισάγοντας ένα πιο σαφές, δίκαιο και τεχνικά επαρκές πλαίσιο, που θα προστατεύει τόσο το δημόσιο συμφέρον όσο και τα δικαιώματα των φορολογουμένων.

Το υφιστάμενο καθεστώς έδινε στην ΑΑΔΕ τη δυνατότητα να μπλοκάρει τον ΑΦΜ φυσικών ή νομικών προσώπων με απλή διοικητική πράξη, χωρίς προηγούμενη δικαστική κρίση. Ωστόσο, το ΣτΕ έκρινε ότι η δυνατότητα αυτή αποτελεί υπερβολική παρέμβαση στην οικονομική δραστηριότητα ενός φορολογούμενου και απαιτεί σαφέστερους όρους και κοινοβουλευτική έγκριση.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο ρύθμισης που προετοιμάζεται προβλέπει ότι η απενεργοποίηση του ΑΦΜ θα μπορεί να επιβληθεί μόνο υπό συγκεκριμένες και αποδεδειγμένες συνθήκες, όπως:

Οι κυρώσεις δεν θα είναι οριζόντιες αλλά ανάλογες με τη βαρύτητα της παράβασης. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις πτώχευσης, η αναστολή του ΑΦΜ μπορεί να διαρκεί έως 3 χρόνια, ενώ σε πιο σοβαρές παραβάσεις –όπως η παραβίαση ηλεκτρονικών μηχανισμών ή η λαθρεμπορία– η απενεργοποίηση μπορεί να φτάσει τα 5 έτη ή να διατηρείται για όσο διαρκεί η έκτιση ποινής, εφόσον υπάρξει καταδίκη.

Από το 2019 έως το 2024, η ΑΑΔΕ έχει ήδη προχωρήσει σε αναστολή ή απενεργοποίηση 796 ΑΦΜ, κυρίως για υποθέσεις εξαφανισμένων εμπόρων και κυκλωμάτων που σχετίζονται με ενδοκοινοτικές απάτες στον ΦΠΑ.

• Πτώχευση ή άλλη επίσημη κατάσταση αφερεγγυότητας
• Μη άσκηση οικονομικής δραστηριότητας
• Διάπραξη φορολογικών παραβάσεων μεγάλης έκτασης, όπως φοροδιαφυγή, λαθρεμπόριο ή νοθεία προϊόντων
• Παρέμβαση στους φορολογικούς ηλεκτρονικούς μηχανισμούς
• Παροχή ψευδών στοιχείων κατά την εγγραφή στο φορολογικό μητρώο
• Πολλαπλή εγγραφή στο μητρώο

Η νέα προσέγγιση δεν αποκλείει και τη χρήση χρηματικών εγγυήσεων ως μέσο για ενεργοποίηση ΑΦΜ σε φορολογούμενους που έχουν υποπέσει σε σοβαρές παραβάσεις. Οι εγγυήσεις αυτές ενδέχεται να κυμαίνονται από 3.000 έως 1.000.000 ευρώ, με χρονική διάρκεια από 2 έως 6 έτη, ανάλογα με το ιστορικό και τη βαρύτητα της παράβασης.

Προβλέπεται επίσης δικαίωμα ακρόασης και απολογίας του φορολογουμένου πριν από την επιβολή του μέτρου, με δυνατότητα παροχής τεκμηρίωσης ότι δεν συντρέχουν οι λόγοι για απενεργοποίηση του ΑΦΜ του. Αυτό θεωρείται κρίσιμο για τη θωράκιση της διαδικασίας έναντι αυθαιρεσιών.

Αν και η ανάγκη καταπολέμησης της συστηματικής φοροδιαφυγής θεωρείται αδιαπραγμάτευτη, το ζητούμενο πλέον είναι η επίτευξη μιας ισορροπίας: αφενός να προστατεύεται η φορολογική νομιμότητα, αφετέρου να διασφαλίζεται ότι τα μέτρα δεν οδηγούν σε υπέρμετρη οικονομική εξόντωση επιχειρήσεων και πολιτών πριν υπάρξει τελεσίδικη κρίση της Δικαιοσύνης.

Διαβάστε επίσης:

Άλμα στην Wall Street μετά τη συμφωνία Κίνας-ΗΠΑ για αναστολή δασμών

Παπαθανάσης: 32 δισ. ευρώ στην οικονομία το 2025 και το 2026, μέσα από το μεγαλύτερο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων

Χατζηθεοδοσίου: Είμαστε υπέρ κάθε μέτρου που στοχεύει στον περιορισμό της φοροδιαφυγής