Τίτλος ταινίας: Διπλή ταυτότητα (Undercovered)
Σύνοψη: Μια αστυνομικός, για χάρη της υπηρεσίας της, διεισδύει στις τάξεις της βασκικής οργάνωσης ΕΤΑ, η οποία στο μεταξύ έχει μετατραπεί σε τρομοκρατική. Είναι δύσκολο να την εμπιστευτούν, τόσο στο εσωτερικό της οργάνωσης, όσο και στην ίδια της την υπηρεσία. Κλυδωνίζεται από τις αντιφάσεις που συναντάει, ωστόσο φέρνει το έργο της σε πέρας με επιτυχία, κάτι που ανταποκρίνεται σε πραγματικά γεγονότα.
Σκηνοθεσία: Αράντσα Ετσεβαρία
Παίζουν: Καρολίνα Γιούστε,  Λουΐς Τοσάρ

Στο γιατί τώρα μια ταινία για τον ΕΤΑ, απαντάει το διότι μια ταινία για μια γυναίκα. Με κέντρο την οργάνωση για την αυτονομία των Βάσκων, το φιλμ ξετυλίγει την ιστορία μιάς αστυνομικού και τη διείσδυση στις τάξεις της, ως «undercovered», όπως το προδίδει κι ο αυθεντικός τίτλος (για την ακρίβεια,  «infiltrada» στα ισπανικά). Αντιστοίχως, ΕΤΑ είναι το βασκικό αρκτικόλεξο, μεταφραζόμενο Βασκική Γη και Ελευθερία, όπως και η βραβευμένη ταινία του Άγγλου Κεν Λόουτς («Γη κι ελευθερία»). Μόνον που εκείνη αναφερόταν στον αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού κόντρα στον φρανκικό εθνικισμό, ενώ ο ΕΤΑ πραγματοποίησε μια περίεργη πορεία. Ξεκινώντας το 1959 , κι αυτή ως οργάνωση για την αυτονομία των Βάσκων, σύμφωνα με το δόγμα του γεννήτορα της άποψης Σαμπίνο Αράνα, κατέληξε ως μια μπερδεμένη, στεγνά τρομοκρατική περίπτωση. Είναι αλήθεια, μιλώντας τη γλώσσα της Ιστορίας, ότι οι Βάσκοι αποτελούν μια περίεργη φυλή, που μοιάζει να έπεσε με αλεξίπτωτο στα βόρεια της Ισπανίας και στα νότια της Γαλλίας. Τα Πυρηναία διαιρούν τις τρεις βασκικές επαρχίες της Γαλλίας από τις τέσσερις της Ισπανίας, όχι όμως και τη συνείδηση του λαού που τις απαρτίζει. Οι ίδιοι αισθάνονται απολύτως διαφορετικοί απ’ ό,τι προσπαθεί να τους προσεταιριστεί και η προέλευσή τους αποτελεί έναν άλυτο γρίφο. Κάποιοι τους συνδέουν με τους Κούρδους, άλλοι με τους ρομά, αλλά η ιδιόμορφη γλώσσα τους και η έλλειψη ιστορικών στοιχείων καθιστούν κάθε δοξασία αβάσιμη.

Δυστυχώς, στην πορεία ο ΕΤΑ άφησε, εν πολλοίς, πίσω το αίτημα της αυτονομίας και διολίσθησε σε άγριες τρομοκρατικές ενέργειες, με πολλά θύματα, προερχόμενα από τον «άμαχο» πληθυσμό. Μετά από δύο μεγάλες διασπάσεις (1965 και 1973), η οργάνωση λάμβανε ολοένα και περισσότερο αριστερίστικο χαρακτήρα, για να καταλήξει στη σκληρότατη πρακτική της δεκαετίας του ‘90. Κάπου εκεί βρίσκουμε και την πρωταγωνίστρια της ταινίας, την Αράντσα, να λαμβάνει εντολή εισδοχής στο εσωτερικό του ΕΤΑ. Στο ίδιο σημείο ξεκινάει και η διάπλαση μιας γυναίκας, η οποία διεκδικεί την ταυτότητά της και μιας αστυνομικού που μέλλει να εξελιχθεί σε αφανή ηρωίδα. Ίσως, εν τέλει, μια γυναίκα να αποτελεί μονίμως μια αφανή ηρωίδα.

Για να πετύχει μια τέτοια ισορροπία, η εξαίρετη Καταλίνα Γιούστε προσφέρει το πρόσωπό της, αλλά και το γεμάτο υπομονή και δυναμισμό ύφος. Τιμάει τα κοντινά πλάνα της σκηνοθέτιδος, προσφέροντας ένα κράμα μυστηρίου και θηλυκότητας, όπως απαιτείται. Παράλληλα, στα γενικά πλάνα, το θλιμμένο τοπίο του πανέμορφου Σαν Σεμπαστιάν μοιάζει να υποστυλώνει, με τον καλύτερο τρόπο την εκφραστικότητα της, μια δίοδος για την αδιόρατη λύπη της Αράντσα. Διότι το φιλμ από τη μία βασίζεται στο κλασικό αστυνομικό μυστήριο ( θα ανακαλύψει ο ΕΤΑ την πραγματική της ταυτότητα;) κι από την άλλη το χρωματίζει με τη συμπεριφορά και των δύο πλευρών απέναντι σε μία γυναίκα. Υπάρχουν στιγμές που τα μέλη της οργάνωσης – και ιδίως ο «σκληρός» του τέλους – αμφισβητούν την ικανότητά της λόγω φύλου, το ίδιο όμως και οι συνάδελφοί της των μυστικών υπηρεσιών. Οι ανδρικοί ρόλοι δεν διακρίνονται για πρωτοτυπία, παραμένουν ανίσχυροι, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Τους διακρίνει ένας υποδόρειος ερωτισμός για την κοπέλα, που όταν τολμάει να γίνει έρωτας, αντιμετωπίζει την απόρριψη. Ωστόσο, προλαβαίνει να περιγραφεί από την Ετσεβαρία,  σε μια σκηνή ανθολογίας, όπου η ερωτική πράξη υποδηλώνεται από τις αυξομειώσεις του ήχου, στις συσκευές παρακολούθησης. Πίσω από αυτήν την καχυποψία, η σκηνοθέτης πάει ένα βήμα παρακάτω την πολιτική σκέψη του έργου, την μεταποιεί σε υπαρξιακό θέμα: πριν από κάθε επανάσταση, κάθε δύσκολη αποστολή, απαιτείται σεβασμός στις γυναικείες δυνατότητες. 

Την ίδια στιγμή, η Αράντσα εκπροσωπεί μια άλλη αδικημένη τάξη της ιστορίας, τους αφανείς ήρωες. Όταν όλα τελειώνουν, όλους αυτούς που ανοίγουν τον δρόμο για την κατάκτηση ( υπάρχει στην αστυνομική ομάδα και μια ακόμη γυναίκα, έγκυος ) τους καταπλακώνουν τα ερείπια του χρόνου, επιστρέφουν στα  σπίτια τους, αφήνοντας τη δόξα για τους επιφανείς, κάποτε με ελάχιστη προσπάθεια. Παρά το γεγονός ότι στο τέλος το φιλμ αφήνει οσμή χάπι εντ, όλοι – πρωταγωνιστές και θεατές – φεύγουν με μια γεύση πικρίας. Ακόμη και η διαδρομή της ίδιας της οργάνωσης, του ΕΤΑ, από την επανάσταση στην τρομοκρατία, απογοητεύει, όπως και η τύχη των ηρώων, όπως την μαρτυρούν οι πραγματολογικές πληροφορίες του τέλους ( έστω κι αν κάθε γραπτή παράθεση πληροφοριών στο τέλος αποτελεί κινηματογραφικό λάθος). Το μόνο που απομένει είναι ο αγώνας της Αράντσα, έστω κι αν δεν περιλαμβάνει την ίδια. Η γυναίκα σκηνοθέτης Αράντσα Ετσεβαρία ( το προδίδει και η εκούσια συνωνυμία ) αναλαμβάνει να τον συνεχίσει.

Αξιολόγηση: ***

Διαβάστε επίσης:

The Oscars: Η Ακαδημία θα τιμήσει τους Tom Cruise, Dolly Parton, Debbie Allen και Wynn Thomas για την προσφορά τους στον κινηματογράφο

«I Know What You Did Last Summer»: Η Sony Pictures κυκλοφόρησε το δεύτερο trailer για το reboot του θρίλερ του 1997 (photos/videos)

«The Naked Gun»: Η Paramount κυκλοφόρησε το ξεκαρδιστικό επίσημο trailer του remake με τον Liam Neeson (photos/videos)