Μπορεί η πρώτη ακροδεξιά οργάνωση στην Ελλάδα να ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1922 (η Ένωσις Ελλήνων Φασιστών), η πρώτη, όμως, μαζική επιθετική ενέργεια, ανάλογης οργάνωσης ανήκει στη Θεσσαλονίκη. Την εξαπέλυσε στις 29 Ιουνίου του 1931, στις 9.30’ το βράδυ, η Εθνική Ένωσις Ελλάς (ΕΕΕ ή Τρία Έψιλον) καίγοντας τον εβραϊκό συνοικισμό Κάμπελ, στη Θεσσαλονίκη. Είχε ιδρυθεί το 1927, με πρώτη εμφάνιση τη διανομή αντικομμουνιστικών προκηρύξεων.

Η έκρηξη τέτοιων ενεργειών οφειλόταν στον τραυματισμό της χώρας από τη Μικρασιατική καταστροφή, το αυξημένο ρεύμα προσφύγων, ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα και την επίσης αυξημένη συμμετοχή των Θεσσαλονικέων στα σοσιαλιστικά-εργατικά κινήματα. Πρώτη και καλύτερη η Φεντερασιόν του εβραίου Αβραάμ Μπεναρόγια, ο οποίος μετά το 1917 είχε πρωταγωνιστικό
ρόλο στην ίδρυση του ΣΕΚΕ, πρόδρομο του ΚΚΕ.

Το κόκκινο προκαλούσε στα μέλη της οργάνωσης «ΕΕΕ» ίδια ερεθίσματα με αυτά του ταύρου. Τόσο πού κατά την επιστροφή του Βενιζέλου από την Άγκυρα, στα 1930, μετά την επιστροφή από την Άγκυρα για ελληνοτουρκικές συμφωνίες, επιτέθηκαν σε ένα άγημα κοριτσιών με κόκκινα μαντήλια. Ήσαν μαθήτριες του Διδασκαλείου Θηλέων και παρατάχθηκαν στον σιδηροδρομικό σταθμό Θεσσαλονίκης, προκειμένου να υποδεχθούν τον πρωθυπουργό, στη σύντομη παραμονή του στην πόλη. Λίγο μετά κατηγόρησαν τον Εβραίο εκπρόσωπο της ομάδας Μακάμπι Θεσσαλονίκης για συμμετοχή σε συνέδριο για την ανεξαρτησία της Μακεδονίας στη Σόφια. Πραγματικός λόγος
μετάβασής του στη βουλγαρική πρωτεύουσα ήταν η παρακολούθηση της «μακαμπιάδας», της συνάντησης των απανταχού Μακάμπι. Σε απάντηση οι Τριεψιλίτες τα έκαναν γυαλιά καρφιά στα γραφεία της ομάδας, την ώρα που συνεδρίαζε το Διοικητικό Συμβούλιο. Την επίθεση συδαύλισε ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Μακεδονία» Νικόλαος Φαρδής, ο οποίος με πύρινα άρθρα πρόβαλε το θέμα της συμμετοχής του Ισαάκ Κοέν στη συνέλευση του Μακεδονικού Κομιτάτου, προτρέποντας σε αντιμετώπιση των Εβραίων.

Μετά από την εισβολή στα γραφεία της Μακάμπι, οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης δημιούργησαν ομάδες περιφρούρησης, ιδιαιτέρως των εβραϊκών τενεδομαχαλάδων της πόλης. Όμως το βράδυ της 28ης Ιουνίου του 1931, φανατικοί μελανοχίτωνες Τριεψιλίτες, συνοδευόμενοι από πρόσφυγες της Καλαμαριάς προκάλεσαν επεισόδια εναντίον των Εβραίων του συνοικισμού Χαριλάου. Τραυματίες υπήρξαν και από τις δύο πλευρές, αφού η ομάδα περιφρούρησης αντιστάθηκε στις προθέσεις των δραστών. Ανάμεσα στους συλληφθέντες  βρέθηκαν και  τρεις αξιωματικοί του στρατού. Το μεγάλο κακό έγινε την επόμενη μέρα, όταν στις 29 Ιουνίου όταν η ίδια οργάνωση επιτέθηκε στον συνοικισμό Κάμπελ, με περίπου 220 οικογένειες Εβραίων, οι οποίοι ζούσαν σε παράγκες. Η περιοχή βρισκόταν γύρω από τη σημερινή 20η Τεθωρακισμένη Μεραρχία, ανάμεσα στο Βότση και στο Χαριλάου, εκτεινόμενη προς τον Φοίνικα. Ήταν γύρω στις 9.30’ το βράδυ. Οι επιτιθέμενοι ήσαν γύρω στους 2000 και μέσα στην πρώτη ώρα είχαν καεί έντεκα σπίτια, με 54 ανθρώπους, το φαρμακείο, το σχολείο και η συναγωγή. Νεκρός ο Έλληνας αρτοποιός Λεωνίδας Παππάς, ο οποίος πυροβολήθηκε
στην κοιλιά, ενώ έσπευσε να προστατεύσει τους Εβραίους φίλους του. Όσο να παρέμβει η αστυνομία τα επεισόδια επεκτάθηκαν στο Χαριλάου και στον διπλανό οικισμό του «151», εκεί όπου. σήμερα βρίσκεται η  πλατεία Εβραίων Μαρτύρων.

Το θέμα ήρθε στη βουλή, με τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου να αποκαλεί την οργάνωση «εγκληματική συμμορία». Ήταν τότε απλός βουλευτής και την απαίτησή του αντέκρουσε ο επίσης βουλευτής, αργότερα πρώτος πόντιος δήμαρχος της Θεσσαλονίκης, Λεωνίδας Ιασωνίδης. Έλαβε την απάντηση από τον ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο: «Αξιότιμε κύριε βουλευτά Θεσσαλονίκης, η πατρίς αυτήν τη στιγμή έχει ανάγκη εθνικών και όχι εθνικιστικών σωματείων». Ο Σπύρος Κουζινόπουλος συνέλεξε στοιχεία για τη δράση της οργάνωσης ΕΕΕ στη Θεσσαλονίκη και μας μεταφέρει:  «Η ΕΕΕ είχε τα γραφεία της στο Μέγαρον Ερμείον, στην οδό Πανταζίδου 8, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Τα
μέλη της είχαν υιοθετήσει ως σύμβολο τον δικέφαλο αετό, οραματιζόμενα αναβίωση της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Φορούσαν κίτρινα πουκάμισα και μαύρες μπότες, για να τονίσουν την ελληνοβυζαντινή προέλευση. Έφεραν χαλύβδινα κράνη και κλομπ, ενώ πίστευαν στην ανωτερότητα και καθαρότητα της ελληνικής φυλής. Για το λόγο τούτον ονομάζονταν και Χαλυβδόκρανοι»… Το διακήρυσσαν αυτό και στον ύμνο της οργάνωσης, μια σύνθεση με τον τίτλο «Όλοι στον αγώνα»: Σ’ εμάς εγγόνια ημιθέων/ Του έθνους μας η φρούρηση/ Κληρονομιά είναι δοσμένη/Ηρωικών ενδόξων μας πατέρων. Μεταξύ των στόχων της οργάνωσης, ήταν η «άμυνα του έθνους» απέναντι σ’ ό,τιδήποτε δεν συμμορφωνόταν με τον ακραίο συντηρητισμό τους, όπως «η από του παγκοσμίου πολέμου και εντεύθεν παρατηρούμενη έκλυσις των ηθών, η εν μέρει τάσις αρνήσεως της θρησκείας, η συνεχής υπονόμευσις της οικογενείας και πλήρης σχεδόν αδιαφορία περί την Εθνικήν υπόστασιν της Πατρίδος μας, ως επίσης και η Θεσσαλονίκη και εν Μακεδονία εν γένει παρατηρηθείσα τάσις πάντων των οπωσδήποτε εγκατεστημένων ξένων στοιχείων, προς υπονόμευσαν παντός του Ελληνικού και εξυπηρέτησιν πάσης φύσεως ξένων συμφερόντων», όπως ανέφεραν στη διακήρυξή τους.

Ο Σπύρος Κουζινόπουλος μας ενημερώνει,  λέγοντας:  «Οι Τριεψιλίτες εργάτες αναλάμβαναν τη συμμόρφωση των απεργών εργατών στις επιταγές της διεύθυνσής τους και γι’ αυτόν το λόγο απολάμβαναν της εμπιστοσύνης των εργοδοτών της πόλης. Τέλος, εκτός από τον αντικομμουνισμό, η
οργάνωση διαπνεόταν από άκρατο αντιεβραϊσμό. Ήταν ένα κατ’ εξοχήν ρατσιστικό και αντισημιτικό μόρφωμα, με τα ίδια του τα μέλη να παραφράζουν το όνομα της οργάνωσης σε «Έλληνες Εξοντώσατε Εβραίους». Από την άλλη, η Νίνα Μπενρουμπή είδε με τα μάτια της τον εμπρησμό του Κάμπελ, περιγράφοντας: «Ήταν βράδυ, καλοκαίρι, αυτό που εγώ είδα με τα μάτια μου, από το μπαλκόνι μας, ήταν ένας συρφετός πανικόβλητων κουρελήδων, με μπογαλάκια στο χέρι, παιδιά στην αγκαλιά να κλαίνε γοερά και γέρους να σέρνονται. Ανέβαιναν τη Μαρτίου, κατευθυνόμενοι προς το νούμερο 6. Παλιό στρατόπεδο των συμμάχων στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, όπου στις παράγκες στεγάζονταν άλλοι φτωχοί Εβραίοι που θα τους φιλοξενούσαν. Ήταν μια τραυματική εμπειρία για ένα παιδί που δεν μπορεί να καταλάβει. Γιατί; Στον περίγυρό μου υπάρχει αμοιβαία αγάπη, χωρίς διακρίσεις. Γιατί άλλοι συμπεριφέρονται τόσο σκληρά, χωρίς οίκτο; Πού να ήξερα πως έτσι θα μας συμπεριφέρονταν μερικά χρόνια αργότερα οι κατακτητές».

Και πού να ήξερε ότι μετά την παρακμή και τη διάλυση της «ΕΕΕ», αυτή επανασυστάθηκε το 1941 από τον συνεργάτη των Γερμανών, τον διαβόητο Πούλο, μόνο και μόνο για να προσφέρει χείρα βοηθείας στους κατακτητές.

Διαβάστε επίσης:

Μυλοκοπή: Η «διπλή» παραλία του Κορινθιακού με το ιδιαίτερο τιρκουάζ χρώμα

Πολύαιγος: Πού βρίσκεται το μεγαλύτερο ακατοίκητο νησί του Αιγαίου – Ένας παράδεισος με παραμυθένιες παραλίες

Παλαιό Τρίκερι: Από τόπος εξορίας και σκληρών βασανιστηρίων σε ησυχαστήριο του Παγασητικού (Photos/Video)