Η πρόσφατη τουρκο-βρετανική συμφωνία για την απόκτηση έως και 40 μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon από την τουρκική πολεμική αεροπορία δημιουργεί νέα δεδομένα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Η Τουρκία στράφηκε στην απόκτηση των Eurofighter Typhoon μετά τον αποκλεισμό της από το πρόγραμμα των F-35, λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400. Η ανάγκη ανανέωσης του στόλου της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε παλαιά F-16 και F-4, σε συνδυασμό με την επιθυμία της Άγκυρας να διατηρήσει στρατηγική ισορροπία με την Ελλάδα, η οποία έχει ήδη ενισχυθεί με Rafale και αναβαθμισμένα F-16 Viper, οδήγησε στην επιλογή του Eurofighter ως μιας ρεαλιστικής και διαθέσιμης λύσης ευρωπαϊκής προέλευσης.

Η πορεία προς την προκαταρκτική συμφωνία (MoU)

Όπως υποστηρίζει η «Hurriyet», «το Ηνωμένο Βασίλειο, στις 13 Μαρτίου 2025, υπέβαλε επίσημη προσφορά προς την Τουρκία για την πώληση 40 (20+20) μαχητικών Eurofighter Typhoon, η οποία παραδόθηκε στο τουρκικό υπουργείο Άμυνας». Έκτοτε η Τουρκία βρίσκεται στη φάση της επιχειρησιακής και τεχνικής αξιολόγησης, χωρίς ακόμα να έχει ανακοινωθεί αν υποβλήθηκε αντιπρόταση ή αν ξεκίνησαν επίσημες τελικές διαπραγματεύσεις.

Σύμφωνα με τους «Financial Times»: «Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία, στις 23 Ιουλίου 2025, υπέγραψαν προκαταρκτική συμφωνία (MoU) για την απόκτηση των Eurofighter. Το μνημόνιο επιτρέπει την τεχνική διαβούλευση και την ενεργοποίηση της διαδικασίας εξαγωγής, υπό την έγκριση και των άλλων χωρών του consortium». Δηλαδή, παρότι η Βρετανία υπέγραψε προκαταρκτικό μνημόνιο με την Τουρκία, η πώληση των Eurofighter δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς την έγκριση και των υπολοίπων χωρών που συμμετέχουν στην κοινοπραξία παραγωγής (Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία).  

Τι περιλαμβάνει η βρετανική προσφορά

Η προσφορά της Βρετανίας περιλαμβάνει έως 40 Eurofighter, συνολικού κόστους τουλάχιστον 5 δισ. ευρώ, πιθανότατα διαμόρφωσης Tranche 4 (της πιο σύγχρονης έκδοσης). Επιπρόσθετα περιλαμβάνει:

● Την εκπαίδευση των Τούρκων πιλότων και των τεχνικών στην Βρετανία ή και επί τουρκικού εδάφους.

● Τα συνοδευτικά συστήματα υποστήριξης.

● Την τεχνολογική συνεργασία και τη δυνατότητα συμμετοχής της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας TUSAŞ και της Aselsan.

● Την πιθανή απόκτηση των βλημάτων αέρος-αέρος μεγάλου βεληνεκούς Meteor.     

Η απόκτηση των βλημάτων Meteor

Η Τουρκία επιδιώκει να ενσωματώσει στα Eurofighter τα βλήματα αέρος-αέρος Meteor, αλλά ταυτόχρονα να αναπτύξει και το δικό της αντίστοιχο βλήμα Gökhan. Εκτιμάται ότι η τελική απόφαση της Τουρκίας να προχωρήσει στην αγορά των Eurofighter θα εξαρτηθεί από τη συμφωνία της προμήθειας των βλημάτων Meteor.

Δηλαδή, εάν δεν εγκριθεί η πώληση των βλημάτων Meteor, τότε η Τουρκία ενδέχεται να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις, όπως την ανάπτυξη του τουρκικού βλήματος Gökhan ή ακόμη και την ακύρωση της παραγγελίας των Eurofighter. Διότι γνωρίζει πολύ καλά ότι τα Eurofighter χωρίς τα Meteor δεν θα βελτιώσουν την επιχειρησιακή δυνατότητα της πολεμικής της αεροπορίας στον βαθμό που επιδιώκει.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η Ελλάδα διαφώνησε έντονα με την πιθανή πώληση των Meteor, επικαλούμενη αμυντικές συμφωνίες με τη Γαλλία, ενώ ο Έλληνας υπουργός Άμυνας ζήτησε επίσημες εξηγήσεις από τη Γαλλία. Από την πλευρά του, ο Γάλλος υπουργός Άμυνας Σεμπαστιάν Λεκορνού δήλωσε ότι «η Γαλλία δεν ελέγχει την τελική απόφαση για τα Meteor, καθώς ο έλεγχος ανήκει στο πολυεθνικό MBDA consortium» και ότι «δεν μπορεί να μπλοκάρει τη μεταβίβαση».

Eurofighter vs Rafale

Σε μια χρονική περίοδο, που η Ελλάδα έχει ήδη ενισχύσει σημαντικά την πολεμική της αεροπορία με τα 24 Rafale F3R γενιάς 4,5, η ένταξη των 40 Eurofighter (Tranche 4;) στον τουρκικό στόλο αναδιαμορφώνει τις αεροπορικές επιχειρησιακές δυνατότητες των δύο χωρών και συνεπώς μεταβάλλει την ισορροπία των αεροπορικών δυνάμεων υπεράνω του Αιγαίου και της ευρύτερης Ανατολικής Μεσογείου.

Παρακάτω επιχειρούμε σύγκριση των δύο αυτών μαχητικών αεροσκαφών και στη συνέχεια επεξηγούμε τα χαρακτηριστικά τόσο των αεροσκαφών όσο και των οπλικών τους συστημάτων, προκειμένου να αντιληφθούμε έως έναν βαθμό τις δυνατότητές τους. Προηγουμένως θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ακόμη δεν έχει υπογραφεί κάποια επίσημη τελική συμφωνία και δεν γνωρίζουμε αν η Τουρκία προτίθεται να προμηθευτεί 20 ή 40 ή περισσότερα Eurofighter. Επίσης δεν γνωρίζουμε ποια οπλικά συστήματα και ποιες εκδόσεις αυτών των οπλικών συστημάτων θα της δοθούν.

Πολλαπλού ρόλου (Omnirole): Αεροσκάφος που δύναται να διεξάγει πολλαπλές αποστολές, όπως αναχαίτιση, βομβαρδισμό χερσαίων και θαλάσσιων στόχων, τακτική αναγνώριση, ηλεκτρονικό πόλεμο κ.τ.λ.

Αεροπορική υπεροχή: Κατάσταση κατά την οποία ένα μαχητικό αεροσκάφος έχει την ικανότητα να διεξάγει επιχειρήσεις σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο, χωρίς σημαντική αντίσταση από τον αντίπαλο.

SNECMA M88-2: Σύγχρονος κινητήρας, γαλλικής κατασκευής, ώσης 50 kN χωρίς μετάκαυση (afterburner) και 75 kN με μετάκαυση, που χρησιμοποιείται αποκλειστικά στο μαχητικό αεροσκάφος Rafale.

Eurojet EJ200: Από τους πλέον εξελιγμένους κινητήρες της γενιάς του, σχεδιασμένος για υψηλές επιδόσεις, αξιοπιστία και ευελιξία, ώσης 60 kN χωρίς μετάκαυση και 90 kN με μετάκαυση, που χρησιμοποιείται σε όλες τις εκδόσεις των Eurofighter Typhoon και πιθανόν να χρησιμοποιηθεί μελλοντικά σε μαχητικά 6ης γενιάς.

Ακτίνα Δράσης: Η μέγιστη απόσταση που μπορεί να διανύσει ένα αεροσκάφος χωρίς ανεφοδιασμό.

RBE2 AESA: Πανίσχυρο Radar που αναπτύχθηκε από τη Thales Group και αποτελεί εξέλιξη του παλαιότερου RBE2 PESA (Passive ESA), προσφέροντας πολλαπλάσια απόδοση, ταχύτητα και ανθεκτικότητα σε παρεμβολές. Η εμβέλειά του προσεγγίζει τα 200 km και μπορεί να εντοπίσει στόχους stealth, σε συνεργασία με τα Radar και άλλων αεροσκαφών Rafale.

CAPTOR-E AESA: Το Eurofighter Tranche 3 φέρει το Radar CAPTOR-E εμβέλειας >200 km, με επιθετικές δυνατότητες EW, που ενισχύει σημαντικά τη συνολική μαχητική του ισχύ.

SPECTRA: Έχει σχεδιαστεί από την Thales και MBDA και συνιστά έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες επιβίωσης και ηλεκτρονικής υπεροχής του Rafale. Είναι ένα πλήρως ολοκληρωμένο πακέτο ηλεκτρονικής υποστήριξης (ESM) και ηλεκτρονικών αντίμετρων (ECM), το οποίο, μεταξύ άλλων, εντοπίζει απειλές (radar, βλήματα, laser), αναλύει, ταξινομεί και αντιδρά αυτόματα ή κατ’ επιλογή του χειριστή. Γενικότερα, θεωρείται ένα από τα πιο προηγμένα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου (EW) στον κόσμο για μαχητικά 4+ γενιάς.

DASS: Είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα αυτοπροστασίας, σχεδιασμένο για να προστατεύει το Typhoon από εχθρικά radar, βλήματα και laser, μέσω ενός συνδυασμού ηλεκτρονικών ανιχνευτών, παρεμβολών και φυσικών αντίμετρων. Ανιχνεύει απειλές και παρέχει ενεργή και παθητική προστασία.

MICA EM/IR: Πρόκειται για δύο τύπους γαλλικών βλημάτων αέρος-αέρος μέσου βεληνεκούς (0,5 έως 60 km), κατασκευής MBDA France. Το MICA EM διαθέτει ενεργό ηλεκτρομαγνητικό καθοδηγητή (ElectroMagnetic-EM), ενώ το MICA IR διαθέτει υπέρυθρο ανιχνευτή (Infra Red-IR). Μετά την εκτόξευση, το βλήμα συνεχίζει ανεξάρτητο την πορεία του προς τον στόχο, αποδεσμεύοντας το αεροσκάφος προς αναζήτηση άλλων στόχων (fire and forget).

Meteor: Είναι βλήμα αέρος-αέρος μεγάλου βεληνεκούς (long-range BVR), σχεδιασμένο να καταρρίπτει στόχους σε αποστάσεις έως και 200 km, με υψηλό ποσοστό «kill probability», ακόμα και ενάντια σε ελισσόμενους στόχους. Αναπτύχθηκε από την MBDA και έχει χαρακτηριστεί το πιο προηγμένο βλήμα BVR (Beyond Visual Range) στον κόσμο. Είναι σημαντικό ότι το βεληνεκές του ξεπερνά την εμβέλεια του ραντάρ των τουρκικών F-16.

GIAT 30M791: Γαλλικό πυροβόλο των 30 mm με ασυναγώνιστες δυνατότητες.

IRIS–T: Ένα από τα καλύτερα βλήματα αέρος-αέρος μικρού βεληνεκούς (~25 km), υπέρυθρης καθοδήγησης, σχεδιασμένο για κλειστή αερομαχία (dogfight). Το IRIS-T αναπτύχθηκε από τη Γερμανία σε συνεργασία με ευρωπαϊκές χώρες, ως αντικαταστάτης του αμερικανικού AIM-9 Sidewinder.

AIM-120 AMRAAM: Βλήμα αέρος-αέρος μέσου έως μεγάλου βεληνεκούς (75-160 km) με ενεργή ραντάρ καθοδήγηση, ανθεκτικό σε ηλεκτρονικά αντίμετρα, σχεδιασμένο να εμπλέκει στόχους πέραν του οπτικού ορίζοντα. Πρόκειται για ένα από τα πιο διαδεδομένα βλήματα BVR παγκοσμίως, με δυνατότητα ταυτόχρονης καθοδήγησης πολλών βλημάτων σε διαφορετικούς στόχους μέσω data link και βασικό οπλικό σύστημα των μαχητικών αεροσκαφών του NATO.

Mauser BK27: Αξιόλογο πυροβόλο των 27 mm της γερμανικής Mauser.

SCALP EG: Βλήμα cruise αέρος-εδάφους «fire and forget», που αναπτύχθηκε από τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι βλήμα stealth, σχεδιασμένο να πλήττει επίγειους στόχους σε απόσταση έως και 300 km. Η καθοδήγησή του γίνεται με GPS και IR στην τελική φάση, κυρίως κατά στόχων στρατηγικού ενδιαφέροντος. Στην Ελλάδα χρησιμοποιείται από τα M-2000-5 και τα Rafale.

AM-39 Exocet: Αντιπλοϊκό βλήμα μέσου βεληνεκούς (~70 km) της γαλλικής MBDA, που έχει χρησιμοποιηθεί εκτενώς σε πολεμικές επιχειρήσεις και παραμένει βασικό όπλο για πολλές ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις. Είναι γνωστό για την ικανότητά του αφενός να πετά σε χαμηλό ύψος πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας (sea skimming), αφετέρου να πλήττει στόχους με ακρίβεια.

Storm Shadow: Προηγμένο βλήμα cruise αέρος-εδάφους μεγάλου βεληνεκούς, σχεδιασμένο για στρατηγικά πλήγματα ακριβείας σε βαριά προστατευμένους ή υπόγειους στόχους. Είναι ουσιαστικά η βρετανική έκδοση του SCALP-EG, κατασκευασμένο από την MBDA. Η full range έκδοση των 560 km δεν θεωρείται εξαγώγιμη.

Brimestone: Εξαιρετικά προηγμένο βλήμα αέρος-επιφανείας, σχεδιασμένο από τη βρετανική MBDA για να πλήττει ταχύτατους μικρούς στόχους εδάφους ή θαλάσσης με μεγάλη ακρίβεια (precision strike missile). Η νέα βελτιωμένη έκδοση Brimstone 2 έχει βεληνεκές 20-60 km.

Paveway: Είναι η ονομασία μιας σειράς κατευθυνόμενων βομβών ακριβείας (laser-guided bombs – LGBs), που σχεδιάστηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, για πλήγματα ακριβείας από αεροσκάφη κατά στόχων εδάφους. Ανήκουν στην κατηγορία των «έξυπνων όπλων» (smart munitions) και βασίζονται σε ένα καθοδηγούμενο laser kit, που τοποθετείται πάνω σε απλές «χαζές βόμβες» (dumb bombs), συνήθως τύπου Mk-82, Mk-83 και Mk-84. Κατά τη στοχοποίηση, ο στόχος «φωτίζεται» με laser από αεροσκάφος ή UAV.

Taurus KEPD 350: Είναι ένα γερμανο-σουηδικό βλήμα cruise αέρος-εδάφους μεγάλου βεληνεκούς (500-600 km), συγκρίσιμο με τα βλήματα Storm Shadow και SCALP-EG, σχεδιασμένο να πλήττει με υψηλή ακρίβεια καλά προστατευόμενους στρατηγικούς στόχους.

RCS (Radar Cross Section): Πρόκειται για σχεδιαστικά και τεχνολογικά στοιχεία, που μειώνουν την ανιχνευσιμότητα ενός αντικειμένου (π.χ. αεροσκάφους, βλήματος ή πλοίου) από αισθητήρες όπως ραντάρ, υπέρυθρες κάμερες, συστήματα ηχοεντοπισμού ή ακόμα και το ανθρώπινο μάτι, με σκοπό την καθυστέρηση ή την αποτροπή της αναχαίτισης του αντικειμένου σε ένα εχθρικό περιβάλλον.

Συμπεράσματα

Το Rafale έχει δοκιμαστεί σε πολλαπλά θέατρα επιχειρήσεων, είναι προϊόν ενιαίας σχεδίασης (Dassault), σχεδιάστηκε εξαρχής ως «omnirole» εκτελώντας πολλαπλές αποστολές ταυτόχρονα (air to air και air to ground), φέρει το ιδιαίτερα σημαντικό για το Αιγαίο αντιπλοϊκό βλήμα Exocet, έχει σημαντικό προβάδισμα λόγω του SPECTRA, το οποίο θεωρείται ένα από τα καλύτερα παγκοσμίως, προσφέροντας αυτοπροστασία, παρεμβολές και αποφυγή απειλών.

Το Eurofighter διαθέτει λιγότερες ώρες σε πραγματική μάχη, είναι προϊόν διακρατικού προγράμματος τεσσάρων χωρών, ξεκίνησε ως καθαρό αεροσκάφος εναέριας υπεροχής και μεταγενέστερα απέκτησε δυνατότητες κρούσης (air to ground), δεν διαθέτει αντιπλοϊκό βλήμα αντίστοιχο του Exocet.

Η ελληνική πολεμική αεροπορία διαθέτει ήδη επιχειρησιακά Rafale με Meteor και SCALP, ενώ σύντομα θα έχει και 83 F-16 Viper με AESA ραντάρ, έτοιμα να συνεργαστούν με Rafale και μελλοντικά με τα F-35.

Η τουρκική πολεμική αεροπορία θα αποκτήσει πιθανότατα έναν αριθμό μεταχειρισμένων Eurofighter, που θα απαιτήσουν χρόνο ενσωμάτωσης και πιθανώς θα φέρουν περιορισμένη γκάμα όπλων, λόγω εξαρτήσεων από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])

Διαβάστε επίσης

Βουλή – ΟΠΕΚΕΠΕ: «Για να υπάρχει έγκλημα πρέπει να υπάρξει πράξη ή παράλειψη», λέει ο Βορίδης

Μητσοτάκης για ανεργία: Πλέον, 3 στους 4 εργαζόμενους απασχολούνται σε θέσεις πλήρους απασχόλησης

Χυδαιότητες Φλωρίδη: Υποστήριξε ότι οι διαμαρτυρίες κατά των Ισραηλινών λειτουργούν υπέρ της Τουρκίας – Θύελλα από την αντιπολίτευση, ζητείται η αποπομπή του

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.