Γιάννης Πανούσης: Δολοφονικοί θερινοί αντικατοπτρισμοί

Σαν ζωντανός-νεκρός
που πήρε φόρα κι αναστήθηκε
Γκέλη Ντηλιά, «Το στίγμα των βάλτων»

ΙΟΥΝΙΟΣ

Η νύχτα δεν μύριζε γιασεμί, ούτε μύριζε «μπαρούτι». Μόνο καβαλίνα και σβουνιά μύριζαν τα χωμάτινα δρομάκια που οδηγούσαν στο χαμόσπιτο στην άκρη του χωριού, όπου έμενε η γριά κυρα-Φωτούλα.
Η κυρα-Φωτούλα, 80 χρονών κατά δήλωσή της, δεν είχε κανέναν συγγενή, μήτε φίλους μήτε περιουσία ή βιος. Καλλιεργούσε κάτι ζαρζαβατικά στην αυλή της, είχε ένα γάιδαρο για να την πηγαινοφέρνει και δυο τρεις κότες. Πουλούσε τα λαχανικά και τα αυγά στους συγχωριανούς, που τ’ αγόραζαν για να τη βοηθήσουν να ζήσει.

«Δεν υπήρχε κανένας λόγος να δολοφονηθεί», είπε ο αστυνομικός Γιάννης Βασιλόπουλος, όταν ο τρελοπαραγιός τη βρήκε μαχαιρωμένη πισώπλατα.

Ο αστυνόμος, αν και είχε ζητήσει άδεια διακοπών από 15 Ιουνίου, για λόγους καθήκοντος και λόγω μιας συμπάθειας στη μοναχική γριούλα, άρχισε να ψάχνει στοιχεία για να βρει τον δολοφόνο, το γιατί, το πώς κι όλα τα συναφή, τα οποία δεν φαίνεται ν’ απασχολούσαν τους εξήντα κατοίκους του χωριού, που συνέχιζαν τις δουλειές τους στα χωράφια ή έπιναν το κρασάκι τους στον καφενέ της πλατείας, δίχως να πολυσκοτίζονται για τον θάνατο «της ξένης».

Αυτή η λέξη, «ξένη», προβλημάτισε τον αστυνόμο κι άρχισε να ρωτάει τις ηλικιωμένες του χωριού, γνωστές κουτσομπόλες. Έτσι έμαθε πως η κυρα-Φωτούλα δεν ήταν γέννημα-θρέμμα της περιοχής, αλλά είχε εμφανιστεί έξαφνα κι από το πουθενά, κάνοντας σχεδόν «κατάληψη» στο χαμόσπιτο στην άκρη του χωριού, αν και ισχυριζόταν ότι ανήκε σε συγγενή της. Δεν είχε πολλά πάρε-δώσε με τους συγχωριανούς, εκτός από μια «καλημέρα» ή δυο τρεις τυπικές λέξεις, όταν τους πουλούσε λάχανα και αυγά. Το περίεργο ήταν ότι δεν πήγαινε ποτέ στην εκκλησία του Αϊ-Λια τις Κυριακές και δεν συμμετείχε στα πανηγύρια του χωριού.

Ο αστυνόμος Γιάννης Βασιλόπουλος βρέθηκε σε αδιέξοδο, γι’αυτό έστειλε όλα τα στοιχεία στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών, όπου υπηρετούσαν πιο έμπειροι αστυνομικοί.

ΙΟΥΛΙΟΣ

Το παραθαλάσσιο θέρετρο ήταν γεμάτο κόσμο. Ο υπερτουρισμός προκαλούσε προβλήματα στην ύδρευση, το κυκλοφοριακό, το πάρκινγκ, όμως οι Έλληνες παραθεριστές και οι αλλοδαποί τουρίστες δεν έδιναν και μεγάλη σημασία, αφού με τα μπάνια και τα ούζα ξεχνούσαν τα βάσανα της ζωής τους.

Τα ξενοδοχεία ήσαν πλήρη, στις παραλίες οι ομπρέλες και οι ξαπλώστρες έμοιαζαν με πολύχρωμα κοχύλια της στεριάς, τα παιδιά έπαιζαν ρακέτες, οι ενήλικες ψήνονταν στον ήλιο, τα τρανζίστορ έπαιζαν στη διαπασών.

Αυτό το κλίμα χαράς και ξεγνοιασιάς διαταράχτηκε απότομα από την κραυγή ενός κολυμβητή που είχε απομακρυνθεί και είχε πλησιάσει τα βράχια της προκυμαίας.

«Νεκρός στο νερό!»

Αμέσως κάποιο τολμηροί έτρεξαν να δουν τι συμβαίνει, πολλοί περίεργοι έκαναν κύκλο, ένας λουόμενος γιατρός πλησίασε, εξέτασε το σώμα του άντρα και χωρίς ενδοιασμό φώναξε:

«Να έρθει αμέσως η Αστυνομία… ο άνθρωπος δεν πνίγηκε… δολοφονήθηκε με μία σφαίρα στην καρδιά».
Το πλήθος διαλύθηκε στο λεπτό, η διοικήτρια του τοπικού τμήματος Μαρία Νικολάου έφτασε αμέσως, επελήφθη της υπόθεσης, ειδοποίησε τη σήμανση και τον ιατροδικαστή του νοσοκομείου της πλησιέστερης πόλης, πήρε καταθέσεις και γύρισε στο γραφείο της για να ενημερώσει τα ανώτερα κλιμάκια.

Στο κατάλυμα που έμενε το θύμα βρέθηκε η ταυτότητά του. Ονομαζόταν Δημήτρης (Τάκης) Πετροοικονόμου, δικηγόρος, 50 ετών, μέλος ακτιβιστικών ομάδων, διαζευγμένος με ένα παιδί.
Η διοικήτρια πήρε εντολή να αποστείλει το σχετικό φάκελο στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

Το νησί είχε πλημμυρίσει από πιστούς, οι οποίοι, λόγω του εορτασμού της πολιούχου Παναγίας, έρχονταν σαν καραβάνια με τα πλοία της γραμμής, την ίδια ώρα που κότερα πλουσίων παραθεριστών έριχναν κάβο σε απόμερους κολπίσκους για να μην αναμειγνύονται με τον λαό.

Τα κυριλέ εστιατόρια ήσαν ρεζερβέ για όλο τον μήνα, στα μπιτσόμπαρα η νεολαία (και όχι μόνο) διασκέδαζε μέχρι πρωίας και ουδείς θα μπορούσε να προβλέψει ότι σε αυτόν τον επίγειο Παράδεισο θα γινόταν φόνος. Περίμεναν καταγγελίες για απάτες, κλοπές, σεξουαλικά εγκλήματα, αλλά φόνος δεν υπήρχε στο καρνέ της ανώτερης τάξης. Αν ήταν στο χέρι των ιδιοκτητών, θα παρουσίαζαν τη δολοφονία της 16χρονης με πνιγμό στην πισίνα σαν αυτοκτονία, αλλά δυστυχώς γι’ αυτούς τα νέα μαθεύτηκαν αμέσως, κι ο αστυνομικός Χάρης Αριστάρχου ήταν από τους αδιάφθορους.

Το θύμα έλεγε ότι ονομαζόταν Νταίζη, αλλά ένα αμφίβολης γνησιότητας πιστοποιητικό, που βρέθηκε στην τσάντα της, την εμφάνιζε με το όνομα Δέσποινα Οικονόμου, μαθήτρια λυκείου σ’ ένα από τα βόρεια προάστια της Αττικής.
Και σ’ αυτή την περίπτωση, και παρά τις πιέσεις ευυπόληπτων πολιτών, τα έγγραφα εστάλησαν στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ

Ο διευθυντής του Τμήματος Ανθρωποκτονιών ζήτησε τη φιλική συνδρομή του εγκληματολόγου Φάνη Κρέμου, προκειμένου να επιλύσουν μαζί τους γρίφους των τριών φόνων.

Ο Φάνης Κρέμος, μολονότι μόλις είχε επιστρέψει από τις χαλαρωτικές διακοπές, άνοιξε τους τρεις φακέλους και μελέτησε το περιεχόμενό τους.

Σε κανέναν φόνο δεν υπήρχαν μάρτυρες και ίχνη, δεν προέκυπταν κάποιοι – έστω αρχικά – ύποπτοι, δεν φαινόταν κάποιο κίνητρο.
Η κυρα-Φωτούλα, 80 χρονών, μαχαιρώθηκε πισώπλατα στο χωριό, ο δικηγόρος Πετροοικονόμου, 50 ετών, δολοφονήθηκε με μία σφαίρα στην καρδιά στο θέρετρο, και η 16χρονη Νταίζη δολοφονήθηκε με πνιγμό στο νησί.

Συμπέρασμα δεν έβγαινε σε καμία υπόθεση, αφού τα θύματα είχαν διαφορετικά οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά, δεν διέθεταν ποινικό μητρώο ή κάποιο ύποπτο παρελθόν.

Μπροστά στο αδιέξοδο, ο Φάνης Κρέμος σκέφτηκε να συσχετίσει τις τρεις υποθέσεις.

Πάλι, όμως, δεν εντόπιζε κάποιο κοινό στοιχείο ανάμεσα στα θύματα.

Από την άλλη, αν ο δράστης ήταν ένας, γιατί διέπραξε τα τρία εγκλήματα; Serial killer… με ποιο μοτίβο; Σχιζοφρενής δολοφόνος… με ποιο κριτήριο επέλεξε τα συγκεκριμένα θύματα;

Οι αρμόδιες υπηρεσίες αυτή τη φορά έδρασαν γρήγορα κι αποτελεσματικά. Οι πληροφορίες ήσαν αποκαλυπτικές.

Η κυρα-Φωτούλα λεγόταν Φωτεινή Θεοδώρου, ήταν η μοναδική θυγατέρα του αντάρτη πόλεων Ζάχου Θεοδώρου, ο οποίος είχε σκοτωθεί σε μία ανταλλαγή πυρών με την Αστυνομία, κάπου στο τέλος της δεκαετίας του 1970. Η Φωτεινή συνήψε τότε παράνομη ερωτική σχέση με τον συνομήλικό της αστυνομικό Δημοσθένη Φιλίππου, ο οποίος είχε στήσει την παγίδα στον πατέρα της, με στόχο να τον σκοτώσει για λόγους εκδίκησης. Όμως δεν πρόλαβε, γιατί μια αριστερίστικη οργάνωση απήγαγε τον εραστή της και δημοσιοποίησε την εκτέλεσή του για αντίποινα στον θάνατο του Ζάχου, ενώ η ίδια ήταν έγκυος στο παιδί του. Προκειμένου το παιδί να μη στιγματιστεί από τη στάση των γονιών του, η Φωτεινή το εγκατέλειψε σε ένα ίδρυμα κι έφυγε για να κρυφτεί στο χωριό του παππού της.

Ο δικηγόρος Πετροοικονόμου, παιδί αγνώστων γονέων, μεγάλωσε σε ένα ίδρυμα, σπούδασε με υποτροφία που έκανε ανώνυμος χορηγός, ο οποίος του έδωσε και το επώνυμο, πήρε το πτυχίο Νομικής, γράφτηκε σε ακτιβιστική οργάνωση γιατί αισθανόταν «παρείσακτος» στον χώρο των προνομιούχων, παντρεύτηκε την Κωνσταντίνα Λοΐζου, γιατρό μικροβιολόγο, αλλά χώρισε ύστερα από τρία χρόνια γάμου, αφήνοντας στην επιμέλεια της πρώην συζύγου ένα μικρό κοριτσάκι.

Η «Νταίζη» ήταν προφανώς κόρη των Πετροοικονόμου – Λοΐζου, η οποία, ίσως και λόγω του διαζυγίου των γονιών της, ζούσε μια εναλλακτική και απείθαρχη ζωή και είχε πέσει στα δίχτυα προαγωγών / εκβιαστών που ήθελαν να την προωθήσουν σε κυκλώματα της νύχτας.

Όλα τα παραπάνω έδεναν μεν τις τρεις υποθέσεις, δεν επέλυαν όμως το πρόβλημα: «ποιος», «πώς» και «γιατί» δολοφόνησε αυτούς τους τρεις ανθρώπους, που ναι μεν συνδέονταν με συγγένεια αίματος, αλλά ουδέποτε είχαν συναντηθεί.

Ο Φάνης Κρέμος έσπαγε το κεφάλι του για να βρει μία «κόκκινη κλωστή» που να συσχετίζει πρόσωπα και κίνητρα.

Το πιθανότερο ήταν να πρόκειται για εγκλήματα εκδίκησης… ύστερα όμως από τόσα χρόνια, τι εξυπηρετούσαν;

Ενώ έφτιαχνε αμήχανα σχεδιάκια σ’ ένα λευκό χαρτί, χτύπησε το τηλέφωνο.
«Ο Φάνης Κρέμος;»
«Ο ίδιος».

«Μην ψάχνετε να με βρείτε, ούτε να καταλάβετε… δεν ανήκω στον κόσμο αυτό», είπε μια βραχνή φωνή κι έκλεισε τη γραμμή.
Επειδή ο Φάνης Κρέμος δεν πίστευε στα φαντάσματα, στα ζόμπι και στους εξωγήινους, η μόνη εξήγηση που έδινε στη φράση «δεν ανήκω στον κόσμο αυτό» ήταν ότι ο δολοφόνος θα έπρεπε να είναι ένας ζωντανός που εθεωρείτο «νεκρός».

ΟΚΤΩΒΡΗΣ

Η Αστυνομία βρήκε τους φθινοπωρινούς ρυθμούς της, τα Αρχεία άνοιξαν, διαπιστώθηκε ότι ποτέ δεν βρέθηκε το πτώμα του Φιλίππου, κι όλα στηρίχθηκαν σε μία – προφανώς πλαστή – φωτογραφία εκτέλεσης.

Πάλι όμως, σκέφτηκε ο Φάνης Κρέμος, τι λόγο θα είχε ο 80χρονος Φιλίππου να κάνει τους τρεις φόνους;
Για να εκδικηθεί την ερωμένη του, που σκόπευε να τον δολοφονήσει, για να τιμωρήσει τον γιο του, που ποτέ δεν προσπάθησε να μάθει γι’ αυτόν – ίσως και να ντρεπόταν –, για να «προστατεύσει» την εγγονή του και να μη γίνει πόρνη πολυτελείας; Όλα αυτά φαινόντουσαν πολύ τραβηγμένα στον Φάνη Κρέμο, μολονότι πάντοτε πίστευε ότι είναι «άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου».

Στο Άσυλο Ανιάτων «Ο Άγιος Παντελεήμων» ο Δημοσθένης Φιλίππου, σε κατάσταση ημι-άνοιας διηγείται στον «αστυνομικό συγγραφέα» Γρηγόρη Αντύπα ιστορίες της ζωής του, γεμάτες αντιφάσεις και φαντασιώσεις, με αρκετή όμως αληθοφάνεια.
Ο συγγραφέας Γρηγόρης Αντύπας, ένας ψυχωτικός serial killer, συνήθιζε να γράφει τα μυθιστορήματά του «γευόμενος ο ίδιος την ηδονή του αίματος», δηλαδή δολοφονώντας με τα ίδια του τα χέρια τους ήρωες των βιβλίων του, αποδίδοντας έτσι μια ιδιότυπη δικαιοσύνη, «κατ’ εντολήν τρίτων», έλεγε.

Αντλούσε έμπνευση από προσωπικές ιστορίες, κάτι σαν αντίστροφα true crimes, όπου η αφήγηση καθοδηγεί το πραγματικό έγκλημα, κι αυτό με τη σειρά του γίνεται μυθοπλασία.

Άβυσσος και η ψυχή των εγκληματιών, θα έλεγε ο Φάνης Κρέμος.

………………….

*Ο Γιάννης Πανούσης είναι πτυχιούχος της Νομικής και του τμήματος Πολιτικών Επιστημών. Έκανε το μεταπτυχιακό και το διδακτορικό δίπλωμα στο Πουατιέ της Γαλλίας. Υπήρξε καθηγητής Εγκληματολογίας / Σωφρονιστικής για 19 χρόνια στη Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και για 19 χρόνια στο τμήμα Επικοινωνίας / ΜΜΕ του ΕΚΠΑ. Διατέλεσε πρύτανης ΔΠΘ (1994-97), είναι επίτιμος δημότης Κομοτηνής και Ορεστιάδας, έλαβε το Αριστείο «Ι. Καποδίστριας για τις Επιστήμες, τα Γράμματα και τις Τέχνες», είναι τακτικό ιδρυτικό μέλος της Ιονίου Ακαδημίας, έλαβε βραβείο για τη συμβολή του στις Νομικές Επιστήμες και στη Δικαιοσύνη, είναι επίτιμο μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Εγκληματολογίας, πρόεδρος και μέλος δεκάδων επιστημονικών επιτροπών, συγγραφέας 30 βιβλίων και 500 άρθρων για την Εγκληματολογία, οκτώ ποιητικών συλλογών και δύο βιβλίων με αστυνομικά διηγήματα, καθώς και ενός δοκιμίου για τη θεωρία της αστυνομικής μυθοπλασίας.

Διαβάστε επίσης:

Καλοκαίρι και έγκλημα – Έντεκα ιστορίες, μία αφήγηση χωρίς αθώους – Κωνσταντίνα Μόσχου: Άλλος για Τζαμάικα;

Βιβλίο – Craig Russell: Χάιντ

Βιβλίο: Μια αυθεντική γυναίκα