Η ισραηλινή αεροπορική επίθεση της 9ης Σεπτεμβρίου στη Ντόχα κατά ηγετικών στελεχών της Χαμάς προκάλεσε την αναβίωση παλαιότερης ιδέας, που είχε στόχο την ίδρυση μιας αραβικής στρατιωτικής συμμαχίας.

Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Άμπντελ Φατάχ αλ-Σίσι πρότεινε για πρώτη φορά μια τέτοια συμμαχία το 2015, όταν πολλά αραβικά κράτη αντιμετώπιζαν αυξημένες απειλές και βία από το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου, η οποία συνεχίζει να μάχεται ένα παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους στο Σινά. Η ιδέα του Σίσι για την αραβική στρατιωτική συμμαχία ήταν ότι θα λειτουργούσε ως μια δύναμη ταχείας υποστήριξης, που θα μπορούσε να κινητοποιηθεί γρήγορα για να αποκρούσει τις περιφερειακές απειλές.

Ποιοι θα συμμετέχουν στη στρατιωτική συμμαχία;

Λίγες πληροφορίες είναι διαθέσιμες σχετικά με τη σύνθεση της επιδιωκόμενης δύναμης ή τους μηχανισμούς λειτουργίας της. Αναμένεται να υπάρξει μια εναλλασσόμενη διοίκηση μεταξύ των 22 κρατών μελών του Αραβικού Συνδέσμου, τα οποία θα συνεισφέρουν όλα σε αυτή τη συμμαχία.

Η Αίγυπτος θα αναλάβει την πρώτη διοίκηση της δύναμης, η οποία θα περιλαμβάνει χερσαίες, αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις περίπου 20.000 στρατιωτών. Η ενεργοποίηση της συμμαχίας θα απαιτήσει αίτημα από ένα συμμετέχον έθνος, διαβουλεύσεις από τα κράτη μέλη και έγκριση από τη στρατιωτική διοίκηση. Μια σημαντική δύναμη αναμένεται να συνεισφέρει και η Σαουδική Αραβία.

Ο Ράκα Άχμεντ Χασάν, πρώην διπλωμάτης και μέλος του think tank του Αιγυπτιακού Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, δήλωσε: «Εάν τα αραβικά κράτη καταφέρουν να ξεπεράσουν τις διαφορές τους και να σχηματίσουν την επιδιωκόμενη δύναμη, αυτή θα είναι αποτελεσματική στη διατήρηση της ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας αυτών των κρατών». Η εν λόγω δύναμη, όπως είπαν αναλυτές όπως ο Άχμεντ, θα μπορούσε να συντονίσει κοινές αντιδράσεις, από στρατιωτικές ασκήσεις έως διπλωματικά μέτρα που υποστηρίζονται από τον ΟΗΕ.

Μελλοντικές προκλήσεις

Τα έθνη του Κόλπου έχουν επικεντρωθεί περισσότερο στην απειλή που θέτει για την ασφάλεια και την εδαφική τους ακεραιότητα το Ιράν. Ενώ τα αραβικά κράτη που μοιράζονται σύνορα με το Ισραήλ ανησυχούν περισσότερο για τις απειλές που θέτουν οι επεκτατικοί στόχοι της κυβέρνησης Νετανιάχου.

Τα αραβικά κράτη της Βόρειας Αφρικής έχουν διαφορετικές ανησυχίες για την ασφάλεια και την άμυνά τους. Παραμένουν περισσότερο επικεντρωμένα στην εξουδετέρωση τρομοκρατικών απειλών,κυρίως από την περιοχή του Σαχέλ και την Κεντρική Αφρική.

Πέρα όμως από όλα αυτά, είναι και οι Ηνωμένες Πολιτείες που θα μπορούσαν να θεωρήσουν αυτή τη δύναμη ως υπονόμευση της περιφερειακής τους κυριαρχίας, ενώ το Ισραήλ θα μπορούσε να τη θεωρήσει ως απειλή.

«Λυπάμαι που το λέω, αλλά τα αραβικά κράτη απέχουν πολύ από το να είναι ενωμένα, γεγονός που καθιστά απίθανη την επιτυχία της στρατιωτικής συμμαχίας ως μηχανισμού», δήλωσε ο στρατηγός Αλί Χέφζι, πρώην βοηθός του Αιγύπτιου υπουργού Άμυνας. «Αυτά τα κράτη πρέπει πρώτα να ξεπεράσουν τις διαφορές τους, κάτι που θα τα βοηθήσει σημαντικά να αξιοποιήσουν την επιρροή τους στη διεθνή σκηνή».

Οι δεσμεύσεις του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου

Η ισραηλινή επίθεση στη Ντόχα στις 9 Σεπτεμβρίου, η οποία σκότωσε αρκετούς Παλαιστίνιους και έναν Καταριανό φρουρό, οδήγησε το Κατάρ να συγκαλέσει έκτακτη αραβική και ισλαμική σύνοδο κορυφής.Η κίνηση αυτή έφερε σπάνια ενότητα εναντίον του Ισραήλ, με το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) και τις ευρύτερες αραβικές πρωτεύουσες να δεσμεύονται αλληλεγγύη.

Το GCC υποσχέθηκε κοινή άμυνα μετά τη σύνοδο κορυφής της Ντόχα, το Κουβέιτ και η Σαουδική Αραβία υποστήριξαν το Κατάρ, ενώ το Ισραήλ επιμένει ότι η συνεργασία με την Αίγυπτο, την Ιορδανία και τα ΗΑΕ συνεχίζεται.

Σε έκτακτη συνεδρίαση μετά τη σύνοδο κορυφής, το Κοινό Συμβούλιο Άμυνας του GCC συμφώνησε:

• Να εντείνει την ανταλλαγή πληροφοριών μέσω της Ενιαίας Στρατιωτικής Διοίκησης.
• Να επιταχύνει τις εργασίες για ένα κοινό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης πυραύλων.
• Να παράσχει σε όλα τα κράτη μέλη μια κοινή εικόνα του περιφερειακού εναέριου χώρου.
• Να διεξαχθούνκοινές ασκήσεις αεράμυνας εντός τριών μηνών, ακολουθούμενες από μια πραγματική αεροπορική άσκηση.

Το Συμβούλιο δήλωσε ότι «μια επίθεση στο Κατάρ είναι μια επίθεση σε όλα τα κράτη του GCC», χαρακτηρίζοντας την επίθεση του Ισραήλ «σοβαρή και απαράδεκτη κλιμάκωση» και «κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».

Οι αναλυτές σημειώνουν ότι ενώ το GCC διατηρεί εδώ και καιρό μια κοινή αμυντική συμφωνία, η σύνοδος κορυφής της Ντόχα έχει αναζωογονήσει τις προσπάθειες για τη σύνδεση των συστημάτων πυραυλικής άμυνας και την εκτέλεση συλλογικής εκπαίδευσης. Η απόφαση για την επιτάχυνση της ολοκλήρωσης της έγκαιρης προειδοποίησης σηματοδοτεί ότι η σύνοδος κορυφής προκάλεσε μια μετατόπιση από τη ρητορική στη συγκεκριμένη στρατιωτική συνεργασία.

Ο ηγετικός ρόλος της Σαουδικής Αραβίας

Ο Σαουδάραβας υφυπουργός Άμυνας Αμπντουλραχμάν Μπιν Αγιάφ συμμετείχε στη σύνοδο άμυνας του GCC, όπου υποστήριξε τις δεσμεύσεις για την κοινή αντιπυραυλική άμυνα και την ανταλλαγή πληροφοριών. Το Ριάντ καταδίκασε επίσης τα σχόλια του Νετανιάχου κατά του Κατάρ ως «εχθρικά και αποσταθεροποιητικά».

Πέρα από το πλαίσιο του GCC, η Σαουδική Αραβία υπέγραψε ένα νέο στρατηγικό αμυντικό σύμφωνο με το Πακιστάν μετά τη σύνοδο κορυφής, δεσμεύοντας και τα δύο κράτη σε αμοιβαία άμυνα.

Οι αναλυτές βλέπουν την κίνηση ως μέρος της αναπροσαρμογής του Ριάντ:

• Να διευρύνει την ομπρέλα ασφαλείας του.
• Να αυξήσει την ετοιμότητά του.
• Να ηγηθεί ενός μεταβαλλόμενου αμυντικού τοπίου του Κόλπου.

Διπλή προσέγγιση από τα ΗΑΕ

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ένα από τα κράτη που το Ισραήλ θεωρεί ως εμπλεκόμενο, έχουν επιδιώξει να εξισορροπήσουν την κριτική με τον πραγματισμό. Το Αμπού Ντάμπι κάλεσε τον αναπληρωτή απεσταλμένο του Ισραήλ σε ένδειξη διαμαρτυρίας μετά την επίθεση, αλλά συνεχίζει τον συντονισμό με τις ροές ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα. Η διπλή προσέγγιση αντικατοπτρίζει την ευθραυστότητα της ομαλοποίησης, υπό την αυξανόμενη περιφερειακή και εγχώρια πίεση.

Η διπλή αυτή προσέγγιση δεν είναι μοναδική, καθώς και άλλες χώρες που συμμετέχουν στη διαδικασία ομαλοποίησης (Μπαχρέιν, Μαρόκο, Σουδάν) βρίσκονται αντιμέτωπες με παρόμοιες αντιφάσεις, ανάμεσα στη στρατηγική συνεργασία με το Ισραήλ και την πίεση της κοινής γνώμης. Στην περίπτωση των Εμιράτων, που φιλοδοξούν να λειτουργούν ως κεντρικός κόμβος ισχύος και σταθερότητας στον Κόλπο, η ισορροπία ανάμεσα στην περιφερειακή πολιτική και την εσωτερική νομιμοποίηση καθίσταται όλο και πιο δύσκολη.

Η φθίνουσα αξιοπιστία της Ουάσιγκτον

Για το Κατάρ, η επίθεση υπονόμευσε άμεσα τον ρόλο του ως μεσολαβητή στις διαπραγματεύσεις, για την κατάπαυση του πυρός και την πιθανή απελευθέρωση των ομήρων.

Στοχεύοντας ηγέτες της Χαμάς σε έδαφος του Κατάρ, οι αναλυτές λένε ότι το Ισραήλ αμφισβητεί τη βιωσιμότητα της Ντόχα ως ουδέτερης πλατφόρμας, με πολλούς να πιστεύουν ότι αυτή ήταν η πρόθεση του Νετανιάχου.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν την καχυποψία των Αράβων, λόγω της πολύ στενής σχέσης τους με το Ισραήλ και της υποψίας ότι είχαν εκ των προτέρων γνώση της επίθεσης στη Ντόχα.Άραβες αναλυτές υποστηρίζουν ότι η σύνοδος κορυφής της Ντόχα υπογράμμισε τη φθίνουσα αξιοπιστία των ΗΠΑ ως εγγυητή ασφάλειας, αφήνοντας χώρο για να διαμορφωθούν ανεξάρτητα τα περιφερειακά αμυντικά πλαίσια.

Από το Ιράκ και τη Συρία έως την αποχώρηση από το Αφγανιστάν, η αμερικανική αξιοπιστία έχει δεχθεί επανειλημμένα πλήγματα. Τώρα, η άνευ όρων στήριξη στο Ισραήλ εντείνει τη δυσπιστία.Το κενό που αφήνει αυτή η φθίνουσα αξιοπιστία επιτρέπει τη συζήτηση για εναλλακτικά περιφερειακά σχήματα, όπως μια «αραβική τύπου-ΝΑΤΟ συμμαχία». Εάν η Ουάσιγκτον δεν αποκαταστήσει την εικόνα της ως ισορροπιστή, κινδυνεύει να δει την ασφάλεια στη Μέση Ανατολή να διαμορφώνεται από περιφερειακές δυνάμεις με ανεξάρτητες και συχνά αντικρουόμενες ατζέντες.

Ο αιγυπτιακός στρατός στα σύνορα με τη Γάζα

Όπως προαναφέρθηκε, ο Αιγύπτιος πρόεδρος ΆμπντελΦατάχαλ-Σίσιυπήρξε ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της ιδέας για τη δημιουργία μιας παναραβικής δύναμης για την αντιμετώπιση των περιφερειακών απειλών.Το Κάιροανησυχεί για τα χειρότερα σενάρια στη Γάζα, όπου χιλιάδες Παλαιστίνιοι θα καταφύγουν στο βόρειο Σινά, αφού θα αναγκαστούναπό τον ισραηλινό στρατό να εγκαταλείψουν τη Γάζα.

Οι αιγυπτιακές ένοπλες δυνάμεις -περίπου 40.000 στρατιώτες- βρίσκονται σε πλήρη επιφυλακή στα σύνορα με τη Γάζα πριν από την έναρξη της τελευταίας ισραηλινής επίθεσης στη Γάζα, προβλέποντας μια μαζική εισροή Παλαιστινίων προσφύγων στο νότιο τμήμα του θύλακα.

Από την έναρξη του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς πριν από σχεδόν δύο χρόνια, το Κάιρο έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει το Τελ Αβίβ ότι είναι κατά του εκτοπισμού των περίπου 2,3 εκατομμυρίων Παλαιστινίων κατοίκων της περιοχής.Έχει απορρίψει κατηγορηματικά οποιεσδήποτε προτάσεις για τη μεταφορά αυτών των Παλαιστινίων στη χερσόνησο του Σινά. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος ΆμπντελΦατάχαλ-Σίσι, ο οποίος χαρακτήρισε τον πόλεμο στη Γάζα ως «συστηματική γενοκτονία», δήλωσε ότι η χώρα του δεν θα γίνει πύλη για τον εκτοπισμό του πληθυσμού της περιοχής.

Η πρόσφατη χερσαία και αεροπορική επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα έχει ήδη εκτοπίσει βίαια περισσότερους απόμισό εκατομμύριο αμάχους, οι οποίοι έχουν μετακινηθεί στο νότιο τμήμα της Λωρίδας, κοντά στα αιγυπτιακά σύνορα.Η Αίγυπτος ανησυχεί ότι θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με ένα τετελεσμένο γεγονός, εάν οι εκτοπισμένοι αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τη Λωρίδα της Γάζας από το Ισραήλ και να ωθηθούν στο βόρειο Σινά. Σύμφωνα με Αιγύπτιους αξιωματούχους, το πιο επικίνδυνο σενάριο θα ήταν χιλιάδες Παλαιστίνιοι στη Γάζα να κολυμπήσουν σε μικρή απόσταση 100 έως 150 μέτρων και να περάσουν σε αιγυπτιακό έδαφος.

Παρά τη σοβαρότητα αυτής της κρίσης, η Al-Araby Al-Jadeed ανέφερε δηλώσεις ενημερωμένων πηγών, σύμφωνα με τις οποίες η Αίγυπτος δεν θα αναστείλει τις υφιστάμενες συμφωνίες ή πρωτόκολλα ασφαλείας με το Ισραήλ. Να σημειώσουμε ότι η Αίγυπτος και το Ισραήλ έχουν διπλωματικούς δεσμούς από το 1979, ωστόσο οι σχέσεις τους έχουν επιδεινωθεί από την έναρξη του πολέμου τον Οκτώβριο του 2023. Επιπρόσθετα, η Αίγυπτος μαζί με το Κατάρ είναι ένας από τους μεσολαβητές στον πόλεμο της Γάζας.

Εκτός από την Αίγυπτο και η Ιορδανία, η οποία επίσης διατηρεί σχέσεις συνεργασίας με το Ισραήλ και συνορεύει με αυτό και την κατεχόμενη Δυτική Όχθη, δήλωσε ότι ο εκτοπισμός Παλαιστινίων θα θεωρηθεί από το Αμμάν πράξη πολέμου.

Διαβάστε επίσης

«Θα καταρρίψουμε τα αεροσκάφη σας» διαμήνυσαν στους Ρώσους Ευρωπαίοι αξιωματούχοι σε μυστική συνάντηση, αποκαλύπτει το Bloomberg 

«Καβγάς» Τραμπ και Μελάνια μέσα στο Marine One – Την μαλώνει και της κουνάει το δάχτυλο

Σοκαριστικό βίντεο από γυναικοκτονία στην Τουρκία: Την κυνήγησε και τη σκότωσε μέσα σε νοσοκομείο