Δύο χρόνια δουλειάς, δώδεκα κεφάλαια και μία φράση-κλειδί: «κατάθεση ψυχής». Το νέο βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα δεν παριστάνει την ψυχρή αποτύπωση γεγονότων· Eίναι μια εξομολόγηση με ρυθμό και σασπένς, που βρίσκει δεύτερη ζωή στο στούντιο της Book Voice.

Ο Τσίπρας περιγράφει το σημείο από που ξεκίνησαν όλα και ο ίδιος άρχισε να γίνεται δημόσιο πρόσωπο: «Όταν κατέβηκα υποψήφιος δήμαρχος και άρχισα να γίνομαι γνωστός, η ζωή μου άλλαξε». Από εκεί και πέρα, ο άξονας του βιβλίου είναι διπλός: τραγωδία, κάθαρση και αυτογνωσία. Δεν γράφει ως «συνταξιούχος της πολιτικής» – το ξεκαθαρίζει – και αναλαμβάνει το κόστος να «φάει ξύλο» για τα όσα περιγράφει και χρεώνει σε  πρόσωπα που είναι παρόντα. Η συγγραφή του βιβλίου, όπως λέει, λειτούργησε λυτρωτικά, σχεδόν ψυχοθεραπευτικά, με μια μόνιμη αγωνία: να επαναπροσεγγίσει την αλήθεια και τα γεγονότα χωρίς τον θόρυβο της συγκυρίας.

Πριν γίνει βιβλίο, θα μπορούσε να γίνει ένα ντοκιμαντέρ. Ο Αλέξης Τσίπρας είχε αυτό το δίλημμα στις συζητήσεις που έκανε με τον Αιμίλιο Χειλάκη και η ιδέα του ηχητικού βιβλίου που ήρθε από τον Χειλάκη φαίνεται πως παντρεύει τις δύο απόψεις και κέρδισε: η φωνή ως εργαλείο μνήμης. Ο Τσίπρας δεν διστάζει να διαβάσει ο ίδιος κάποια κομμάτια του βιβλίου. «Δύσκολο», παραδέχεται. «Είχα αγχος, έκανα σαρδάμ, πολλές επαναλήψεις». Αλλά τελικά «βγαίνει» αυτό που θέλει: το προσωπικό. Σαν να περνάς από τα πρακτικά μιας σύσκεψης στη θερμοκρασία ενός ημερολογίου.

Μέσα στις σελίδες – και στα tracks – επανέρχονται οι γνωστές κορυφώσεις: η πρώτη νύχτα της νίκης, το δημοψήφισμα του 2015, η 17ωρη διαπραγμάτευση, η «Ιθάκη» του τέλους των μνημονίων. Υπάρχει και η διεθνής πινελιά που αποκαλύπτει κάποια στιγμή στην συνομιλία τους στο podcast ο Αιμίλιος Χειλάκης για τον Ματέο Ρέντσι: «Αφού κυνηγάτε να πάρετε το σακάκι του Έλληνα πρωθυπουργού, πάρτε το δικό μου, αφού θέλετε να τα πάρετε όλα από αυτόν τον Έλληνα», είπε, σε μια σκηνή που ο Τσίπρας αφηγείται σαν υψηλής συναισθηματικής έντασης κινηματογραφικό κάδρο. Κάπου εκεί ακούγεται και η πρόταση που συμπυκνώνει ολόκληρη την εποχή: «Ανέβαινα τον Γολγοθά και δεν ήθελα να πιστέψω ότι θα φτάσω στη Σταύρωση». Τα όσα περάσαμε είχαν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας παραδέχεται ο Αλέξης Τσίπρας, σαν την «Αντιγόνη με τον Κρέοντα»: ο νόμος της εξουσίας απέναντι στην ηθική της δικαιοσύνης.

Το δωδέκατο κεφάλαιο κοιτά μπροστά: όραμα για τη χώρα και την Αριστερά. Όχι ως προεκλογικό φυλλάδιο, αλλά ως απόπειρα να απαντηθεί το δύσκολο: πώς μιλάς πειστικά για μέλλον όταν «ο κόσμος αλλάζει τόσο γρήγορα» ώστε συχνά δίνεις μάχη να αλλάξεις έναν κόσμο που ήδη δεν υπάρχει. Η φράση αυτή που λέει ο Αλέξης Τσίπρας στο podcast  λειτουργεί σαν ράγες πάνω στις οποίες κυλούν οι αναφορές του βιβλίου για το παρόν και το μέλλον και τις νοηματοδοτεί: μνήμη και όραμα, όχι για μουσειακή χρήση, αλλά ως εργαλείο επανατοποθέτησης.

Οι «ανθρώπινες παύσεις» που κάνει ο Αλέξης Τσίπρας στο podcast με τον Αιμίλιο Χειλάκη έχουν το δικό τους χρώμα. Δεν αγαπά τις σειρές, προτιμά ταινίες ακόμη και τρίωρες· έχει συνδρομή στο Cinobo για να βλέπει ταινίες, τα παιδιά του είναι παιδιά του Netflix και του YouTube. Aκούει πολλή μουσική, με λίστες στο Spotify που έχει φτιάξει ο ίδιος και περιλαμβάνουν κινηματογραφική μουσική , έντεχνο ελληνικό, jazz.

Για το διάβασμα, αναγνωρίζει ότι ζούμε στην εποχή της εικόνας, το διάβασμα όπως λέει δεν είναι must και υπερασπίζεται την λιγότερη διάθεση των ελλήνων να διαβάζουν λέγοντας ότι το ελληνικό κλίμα «βγάζει τους ανθρώπους έξω, στο θέατρο, τον κινηματογράφο, την βόλτα», σε αντίθεση με τη βόρεια Ευρώπη που ο κακός καιρός κλείνει τους ανθρώπους για μήνες τα σπίτια τους και κάνει το διάβασμα πιο οικείο. Οι δικές του καλύτερες αναγνώσεις; «Τα περισσότερα βιβλία στη ζωή μου τα έχω διαβάσει στην παραλία», λέει.

Ρωτήθηκε αν μπορεί να ξαναγράψει ένα ακόμα αντίστοιχο βιβλίο. «Δύσκολο», λέει. «Είναι κατάθεση ζωής αυτό – δεν γίνεται δεύτερη φορά». Δεν αποκλείει όμως μια άλλη μορφή γραφής στο μέλλον. Το σημαντικό είναι πως αυτή η δουλειά κλείνει έναν κύκλο και ταυτόχρονα τον ανοίγει. Γιατί η «Ιθάκη» δεν είναι τέρμα. Ο ίδιος θυμίζει τους μύθους που θέλουν τον Οδυσσέα να ξαναφεύγει από την Ιθάκη και να συνεχίζει: από θαλασσοπόρος, γίνεται οδοιπόρος – με επόμενο σταθμό, λένε κάποιοι, την Αιτωλοακαρνανία. Με αυτή τη μεταφορά, το βιβλίο – και το audiobook – κλείνουν το μάτι: ο προορισμός έχει αξία μόνο ως υπόσχεση αλλά και έναρξη νέων διαδρομών. Κι αν κάτι μένει, είναι η αίσθηση μιας αφήγησης που δεν ζητά να ξεχαστεί, αλλά να ξανακουστεί.

Διαβάστε επίσης

Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης σε κρίσιμη Διακυβερνητική Σύνοδο Ελλάδας-Κύπρου: Επί τάπητος και το καλώδιο

Πρεμιέρα για τον «χρονοκόφτη» στη Βουλή – Πώς θα διακόπτει τον ομιλητή, τι αλλάζει στους χρόνους

Τσίπρας: «Άρωμα» επιστροφής μέσα απ’ τα πρώτα μηνύματα για το βιβλίο του – Το «reload» και το «δεν είμαι συνταξιούχος»