1. Η μνήμη, η Ιστορία και οι αποχαρακτηρισμένες αλήθειες

Τιμήσαμε το Πολυτεχνείο, τον αγώνα για τη Δημοκρατία, όπως απαιτείται, αντιμετωπίζοντας κάθε πρόκληση, εσωτερική ή εξωτερική. Τιμάμε τον αγώνα της Κύπρου και οικοδομούμε διδαγμένοι από την Ιστορία, αξιοποιώντας ό,τι προηγήθηκε, αλλά και τη σημαντική παρακαταθήκη που δημιουργήθηκε από την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., το 2004. Τον τελευταίο καιρό πολλά βιβλία αναφέρονται στην Κύπρο και στη χούντα που προκάλεσε τη στρατιωτική εισβολή. Το ενδιαφέρον για ό,τι συνέβη ικανοποιείται και με τον προσεκτικό αποχαρακτηρισμό αλληλογραφίας και δημοσίων εγγράφων που, σύμφωνα με τη νομοθεσία, ήταν χαρακτηρισμένη «Απόρρητη», κοινώς απροσπέλαστη.

Μέσα από τα κείμενα προβάλλεται από τους πρωταίτιους της καταστροφής ότι δεν υπήρχε δόλος. Προσεκτικότερη μελέτη επιβεβαιώνει το αντίθετο. Πηγές αναφέρουν ότι ο Ιωαννίδης και οι συνεργάτες του εμπιστεύθηκαν πράκτορες, που διαβεβαίωναν ότι χουντικό πραξικόπημα κατά του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας θα προκαλούσε μία «προσχηματική τουρκική εισβολή, η οποία αμέσως την επομένη θα κατέληγε σε προσάρτηση μέρους κυπριακού εδάφους στην Τουρκία και Ένωση του υπολοίπου με την Ελλάδα». Από πότε η Αθήνα των χουντικών αποφασίζει για το μέλλον ανεξάρτητου κράτους – μέλους των Ηνωμένων Εθνών; Από πότε η προδοτική συμπεριφορά των χουντικών παρουσιάζεται ως άδολη;

Τα φρικτά που δημιουργήθηκαν πριν από το 2004 αποτελούν θλιβερή ιστορία που δεν την ξεχνάμε, αλλά το 2004 με την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. αποκαταστάθηκαν πολλά από τα θέματα, που αποτελούσαν σημαντικές πολιτικές και γεωστρατηγικές εκκρεμότητες.

2. Η Προεδρία του 2026 και η νέα ευρωπαϊκή δυναμική

1η Ιανουαρίου 2026 η Κυπριακή Δημοκρατία αναλαμβάνει την Προεδρία της Ε.Ε. Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας πραγματοποιεί τον γύρο των πρωτευουσών και, όπως δήλωσε πριν αναχωρήσει από τη Λευκωσία, η Κύπρος γνωρίζει πολύ καλά τις υποχρεώσεις ως Προεδρία. Επιβεβαιώνοντας με τον καλύτερο τρόπο σύμπτωση λόγων και πράξεων, χαιρέτισε την τοπική εκλογή του νέου ηγέτη των Τουρκοκυπρίων και ανακοίνωσε ότι η Τουρκία θα προσκαλείται στα Συμβούλια της Ε.Ε., όπως προβλέπεται από τη θεσμική λειτουργία της Ε.Ε. Κατά την πρόσφατη συνάντηση στην Αθήνα, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης στις δημόσιες κοινές δηλώσεις με τον Έλληνα πρωθυπουργό, στο Μέγαρο Μαξίμου, υπογράμμισε την πορεία που χαράζει για την εξέλιξη του Κυπριακού, αξιοποιώντας τις αποφάσεις του ΟΗΕ, τις αρχές και τις αξίες της Ε.Ε., τονίζοντας ότι η Ε.Ε. οφείλει να συμμετέχει ουσιαστικά στις μελλοντικές και πενταμερείς εργασίες για το Κυπριακό. Η υποχρέωση των Βρυξελλών προκύπτει από τις καταστατικές συνθήκες της, που ορίζουν το πλαίσιο λειτουργίας θεσμών και κρατών – μελών.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός στήριξε με τις δηλώσεις του όσα ανέφερε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας επιλέγοντας για το Κυπριακό μία κομψή αναφορά στα ψηφίσματα και τις αποφάσεις του ΟΗΕ και στη σχέση Ε.Ε. – Τουρκίας. Οι πυκνές εξελίξεις που αφορούν στην περιοχή μας επιβεβαιώνουν ότι Ελλάδα και Κύπρος διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο και την περιοχή ΜΕΝΑ. Ανταποκρινόμενες Αθήνα και Λευκωσία σε ό,τι τους αναλογεί, αναγνωρίζουν τις τάσεις συγκλίσεων που προτιμά η διεθνής κοινότητα. Η θεμελιώδης γεωστρατηγική αλλαγή απαιτεί ιδιαίτερη υπευθυνότητα των ηγεσιών προκειμένου να εκπληρωθούν οι στόχοι και οι προσδοκίες σε ένα περιβάλλον το οποίο παραμένει αχαρτογράφητο, με συνέπεια να κρύβονται πολλές δυσκολίες στην ανάγνωση και ορθή αναγνώρισή του.

3. Οι παρεξηγήσεις, οι αναλύσεις και ο ευρωκεντρικός επαναπροσδιορισμός

Παρασυρμένοι και αγκυροβολημένοι αξιόλογοι αναλυτές στη βολή και στην ιστορία του παρελθόντος, συνεχίζουν να θεωρούν ότι δικαιούνται να κρίνουν τις επιλογές της ηγεσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας Ελληνοκεντρικά. Δυστυχώς και πολιτικοί ολισθαίνουν στην επικίνδυνη πλαγιά της ανάλυσης των επιθυμιών του κυπριακού λαού, σύμφωνα με τα θεωρούμενα ως ορθά από την Ελλάδα. Καιρός να αντιληφθούμε όλοι στην Ε.Ε. και έξω από την ευρωπαϊκή οικογένειά μας τις θεμελιώδεις αλλαγές που αφορούν στην Κυπριακή Δημοκρατία μετά το 2004. Κάποτε, αναφορά στο Κυπριακό δεν έβρισκε τη θέση της στα ΜΜΕ. Ευτυχώς, οι ανάγκες κατανόησης των διεθνών προκλήσεων προσφέρουν την ευκαιρία να προσεγγίζεται το Κυπριακό στην επιτακτική του πραγματικότητα, διατηρώντας το ενδιαφέρον των κρατών – μελών και των πολιτών της Ε.Ε. Οι γεωστρατηγικές και ενεργειακές απαιτήσεις υποχρεώνουν κάθε δρώντα, κράτη και οικονομικά συμφέροντα, να μην αποστρέφουν το πρόσωπό τους όταν η Λευκωσία καλεί σε διάδραση για προώθηση της ευρωπαϊκής παρουσίας στην ανατολική Μεσόγειο, στην περιοχή ΜΕΝΑ, στην επικοινωνία με την Άγκυρα.

Οι όροι που θέτει με την πολιτική του ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης στηρίζονται σε όλα τα πλεονεκτήματα που με τεράστιες θυσίες και κόπο ανέκτησε ο κυπριακός λαός. Το 2004 οι Κύπριοι με ελεύθερη βούληση απέρριψαν το σχέδιο Ανάν επιλέγοντας σαφέστατα την ευρωπαϊκή τους πραγματικότητα, αργότερα στο Κρανς – Μοντανά επιβεβαίωσαν, σύμφωνα με όσα ισχύουν στην Ε.Ε., ότι δεν μπορούν να υπάρχουν εγγυήσεις σε κράτη – μέλη της Ε.Ε., ενώ η εκλογή Ερχιουρμάν συμπληρώνει εμπράκτως ότι το σύνολο των Κυπρίων επιλέγει ευρωπαϊκή κατεύθυνση. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανταποκρινόμενος στις απαιτήσεις των Κυπρίων, ενόψει της Προεδρίας στην Ε.Ε., ανακοινώνει με ισχυρή πολιτική υποστήριξη τη δημιουργική του επιλογή, εξυπηρετώντας τα ευρωατλαντικά συμφέροντα.

4. Οι νέοι άξονες, οι συγκλίσεις και η «σωστή πλευρά της Ιστορίας»

Ο άξονας ισορροπίας, που διαμορφώνεται οριζόντια κατά μήκος των χωρών της νότιας Ε.Ε., συγκλίνει στην Ελλάδα με τον κάθετο, που ξεκινά από τη βόρεια Ευρώπη για να φθάσει στην ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και την περιοχή ΜΕΝΑ. Στη χωροταξία που ορίζεται από τη διαγεγραμμένη πραγματικότητα υπάρχει ακόμη χώρος για να συγκλίνουν Ισραήλ, Τουρκία, Παλαιστίνη, όπως το αντιλαμβάνονται Ε.Ε. και ευρωατλαντική Συμμαχία. Με αυτό τον τρόπο και η Ρωσία θα αντιληφθεί το χάσμα που προκαλεί με την Ε.Ε. και πολλές άλλες χώρες της διεθνούς κοινότητας, κυρίως τις ΗΠΑ, εξ αιτίας της εμμονής της για κατοχή και διάλυση της Ουκρανίας.
Οι δηλώσεις εταίρων, συμμάχων, της Τουρκίας και του Ισραήλ δείχνουν τροχιοδεικτικά τη στρατηγική κατεύθυνση που όλοι επιθυμούν, αλλά αδυνατούν ακόμη να την υλοποιήσουν. Η Αθήνα εμφανίζεται έτοιμη για τις εξελίξεις, ώστε να μην εκπλαγούμε με αποφάσεις που προέρχονται από μία ευρύτερη σύγκλιση συμφερόντων.

Όταν ισχυριζόμαστε ότι επιλέξαμε για μία ακόμη φορά τη σωστή πλευρά της Ιστορίας προφανώς αυτοπροσδιοριζόμαστε στηρίζοντας τις προσδοκίες των Ελλήνων. Στόχος πολιτικής και διεθνούς διπλωματίας μας παραμένει η προώθηση των ελληνικών συμφερόντων και όχι ο αποκλεισμός της Τουρκίας από κάθε ευρωατλαντική δράση. Όπως διαπιστώνεται με τη διαχρονική, αλλά και την πρόσφατη πολιτική μας έναντι της Τουρκίας, κεμαλικής ή ισλαμικής, επιτυγχάνεται ουσιαστικό και ορατό γεωστρατηγικό πλεονέκτημα, το οποίο μόνο πολιτικά «τυφλοί» δεν βλέπουν. Οι αδυναμίες στην πολιτική ανάλυση δεν εκπλήσσουν, αλλά θα πρέπει να γίνει σαφές ότι δεν μπορούν να καθοδηγούν πολιτικές επιλογές και να επιδιώκουν πόλωση των Ελλήνων με τοποθετήσεις που «προβάλλουν ως πατριωτικές».

Η πολιτική σταθερότητα και διεθνής αναγνώριση, που απολαμβάνουν Αθήνα και Λευκωσία, προκύπτουν από επίπονη εργασία, η οποία δεν απέφυγε τα λάθη, τις καθυστερήσεις και τον λαϊκισμό. Οι παθογένειες των κοινωνιών μας δεν έχουν ξεπερασθεί, αλλά μάθαμε καταβάλλοντας υψηλό τίμημα να διορθώνουμε την πορεία, ώστε «να μη βρεθούμε στα βράχια». Στην προσπάθεια βοηθά πολύ η μελέτη της Ιστορίας και η δέσμευση όλων να μην ξεχάσουμε ποτέ. Δυστυχώς μέσα στο σύνολο των εργασιών και των ιστορικών καταγραφών δεν φαίνεται ακόμη να επεξεργαζόμαστε τα σημαντικά που προκύπτουν μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. Καθηγητές, αναλυτές, συνταξιούχοι στρατηγοί και πρέσβεις αναμασούν τα γεγονότα πριν από το 2004 και δεν εμβαθύνουν στα αποτελέσματα της κυπριακής ένταξης. Θριαμβολογούν ορισμένοι για την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε., που πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας, στο Ζάππειο, αλλά δεν συγγράφουν οτιδήποτε που θα αναδεικνύει τη σημασία του γεγονότος και τις επαγωγικές υποχρεώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών – μελών έναντι της Κύπρου.

Δεν υπάρχει συμπίλημα θεσμικών και πολιτικών ενεργειών, αποφάσεων και οδηγιών που υποχρεώνουν τους πάντες να προσαρμοσθούν στο Ευρωπαϊκό Κεκτημένο. Με τη δικαιολογία ότι όλες οι μικρές χώρες συντάσσονται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφεύγεται κάθε ουσιαστική συνεργασία, σε επίπεδο υπηρεσιών, προκειμένου όλοι να κατανοήσουμε τους λόγους που παραβιάζεται κάθε θεσμική υποχρέωση των κρατών – μελών, της Επιτροπής και του Συμβουλίου όταν η Τουρκία αποκλίνει από τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει έναντι της Ε.Ε. Όταν υπογραμμίζουμε ότι η Ε.Ε. πρέπει να εγκύψει με ιδιαίτερη προσοχή σε ό,τι έχει αποφασίσει για τη σχέση της με την Τουρκία, αναφερόμαστε και στο θέμα της Κύπρου με ευρωκεντρισμό και όχι ελληνική ή κυπριακή «εμμονή».
Οι επιλογές της επερχόμενης Κυπριακής Προεδρίας με πολιτικό θάρρος ανοίγουν διάπλατα τους ορίζοντες σημαντικού ευρωπαϊκού και ευρωατλαντικού διαλόγου με την Τουρκία. Η διεθνής κοινότητα, έστω και αδυνατώντας να επιλύσει άμεσα μείζονες ένοπλες συγκρούσεις, οφείλει να διαβεβαιώσει ότι η επόμενη ημέρα, όσο δύσκολα και αν επιτευχθεί, θα εξασφαλίζει την ευρύτερη δυνατή υποστήριξη, στο εύθραυστο διεθνές περιβάλλον που όλους μας τρομάζει.
Αθήνα και Λευκωσία με υπευθυνότητα και γεωστρατηγικές προτεραιότητες προχωρούν σε ορθολογικές κινήσεις, που μέχρι τώρα αποδίδουν αποτέλεσμα για τα εθνικά, αλλά και ευρύτερα γεωστρατηγικά συμφέροντα.

Διαβάστε επίσης

Κυπριακό: Πρώτη συνάντηση Χριστοδουλίδη με Ερχιουρμάν – Στις αρχές Δεκεμβρίου νέες συνομιλίες

Λιμάνι του Πειραιά: Η προσέγγιση της Αθήνας με την κυβέρνηση Τραμπ, η αντίδραση της Κίνας και το «τυράκι» της Ελευσίνας

Κίμπερλι Γκιλφόιλ: «Αξιόπιστος σύμμαχος, ζωτικός εταίρος η Ελλάδα – Είμαι εδώ για να εργαστώ σκληρά» – Το πρώτο μήνυμά της (Video)