Το «Τρίτο στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή, που παρουσιάζεται τώρα στο Θέατρο Τέχνης σε θεατρική διασκευή Στρατή Πασχάλη και σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού, παρότι θεωρείται σταθμός στην ελληνική μεταπολεμική πεζογραφία, συνάντησε δυσκολίες στην έκδοσή του.

Ο συγγραφέας, που έγραψε το σημαντικό αυτό μυθιστόρημα στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, κατά την περιπλάνησή του εκτός Ελλάδας, το πρότεινε αρχικά σε τρεις εκδοτικούς οίκους, οι οποίοι όμως το απέρριψαν. Τελικά εκδόθηκε το 1962 με δικά του έξοδα, χωρίς επιτυχία. Ωστόσο η επανέκδοσή του το 1970 καθιέρωσε – επιτέλους – τον Ταχτσή ανάμεσα στους πιο γνωστούς πεζογράφους της γενιάς του. Και όχι μόνο.

Το – εν πολλοίς αυτοβιογραφικό – έργο του, που μας ταξιδεύει στην Ελλάδα του Παύλου Μελά, των Βαλκανικών Πολέμων, του Μεσοπολέμου, του Μεταξά, της Κατοχής, του Εμφυλίου και των Δεκεμβριανών, αρθρώνεται σε δύο μακροσκελείς γυναικείους μονολόγους, αποκαλύπτοντας ουσιαστικά στοιχεία για τις ρίζες της «ελληνικής κακοδαιμονίας».

Η Νίνα και η κυρα-Εκάβη αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, διατρέχοντας ταυτόχρονα σημαντικές στιγμές της ελληνικής ιστορίας του 20ού αιώνα. 

Θίγοντας με οξυδερκές χιούμορ θέματα όπως η φιλία, η ομοφυλοφιλία, η υποκρισία, η θρησκεία, η φτώχεια, η αδικία, οι οικογενειακές σχέσεις, η προσφυγιά, η θέση του «ασθενούς» φύλου στην κοινωνία, ο έρωτας και η προδοσία του, οι δύο ηρωίδες ακτινογραφούν την Ελλάδα εκείνης της εποχής.

Ο Λιβαθινός επιλέγει να εναλλάσσει με δράσεις αυτή τη διπλή πρωτοπρόσωπη αφήγηση, δημιουργώντας μια παράσταση χωρίς φτιασίδια και εντυπωσιασμούς, ζωντανή και πάλλουσα. Η διασκευή του Στρατή Πασχάλη διατηρεί τα ουσιαστικά στοιχεία του έργου, ενώ σε ορισμένα σημεία επεμβαίνει με εύστοχες περικοπές και προσθήκες. Μία από αυτές είναι και η ιδιαίτερα επιτυχημένη εμφάνιση ενός κομπέρ (εξαιρετικός ο Νίκος Καρδώνης), που με τα τραγούδια του (σε στίχους του Στρατή Πασχάλη) συνέδεε ιστορικά γεγονότα από διαφορετικές περιόδους.

Στην παράσταση ξεχώρισε η Μαρία Σαββίδου, που ως κυρα-Εκάβη καταδύθηκε στο βάθος της γενναιόδωρης καρδιάς τής ηρωίδας. Αυτής της μαχήτριας της ζωής που, πληθωρική και παθιασμένη, δονείται από τα συναισθήματά της. 

Από την άλλη, η Βιργινία Ταμπαροπούλου υποδύθηκε πειστικά την «επαναστατημένη» Νίνα, που έκανε όχι έναν, αλλά τρεις γάμους. 

Αξιοσημείωτη είναι, επίσης, η ερμηνευτική συμβολή των ηθοποιών που επωμίστηκαν τους υπόλοιπους χαρακτήρες του έργου: Άρης Τρουπάκης, Βασίλης Ανδρέου, Λίλλυ Μελεμέ, Άννα Μάγκου, Ερατώ Πίσση, Πολυξένη Παπακωνσταντίνου, Αντώνης Γιαννακός, Στάθης Κόικας. Αλλά και όσοι είχαν μικρή παρουσία στη σκηνή κατάφεραν να υποστηρίξουν σθεναρά τους ρόλους τους: Γιώργος Δάμπασης, Ανδρέας Λαμπρόπουλος, Πάρης Λεόντιος, Βασίλης Ζαφειρόπουλος. 

Τα σκηνικά της Ελένης Μανωλοπούλου, που ενεργοποίησαν όλο το θέατρο της οδού Φρυνίχου, αν και μίνιμαλ, συνέβαλαν στην ακτινογραφία μιας κοινωνίας που αλλάζει στο πέρασμα του χρόνου, αλλά ταυτόχρονα παραμένει πάντα ίδια.

Διαβάστε επίσης:

«ΤΟ ΣΠΟΤ» του Ζήση Ρούμπου στο Θέατρο Γκλόρια

«Νίκος Ξυλούρης – Ο Αρχάγγελος της Κρήτης» της Ζαχαρένιας Πετράκη στο θέατρο ΗΒΗ – Σε σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη

Μέγαρο Μουσικής: Η Ελληνική Συμφωνική Ορχήστρα Νέων υποδέχεται τον Λεωνίδα Καβάκο