Τα φίδια για πολλά χρόνια θεωρούνταν ψυχρά πλάσματα που κινούνται μόνο με ένστικτο, χωρίς σκέψη ή μνήμη. Ωστόσο, την τελευταία δεκαετία, η επιστημονική έρευνα έχει αρχίσει να ανατρέπει αυτή την εικόνα. Μελέτες δείχνουν ότι τα φίδια μπορούν να μαθαίνουν, να θυμούνται, να προσανατολίζονται στον χώρο και να παρουσιάζουν συμπεριφορές που σχετίζονται με ατομικότητα και κοινωνική αλληλεπίδραση.

Η υποτίμηση της νοημοσύνης τους οφειλόταν κυρίως στο γεγονός ότι τα πειράματα που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν είχαν σχεδιαστεί για θηλαστικά και πτηνά και δεν ταίριαζαν στη βιολογία των φιδιών. Όταν όμως οι δοκιμές προσαρμόστηκαν στις φυσικές τους συνήθειες, προέκυψαν σαφή στοιχεία μάθησης και μνήμης.

Σε μια χαρακτηριστική μελέτη, νεαρά φίδια έμαθαν να βρίσκουν τη μοναδική ασφαλή έξοδο σε έναν χώρο πειραμάτων. Με την επανάληψη, κινούνταν πιο γρήγορα, πιο άμεσα και διένυαν μικρότερες αποστάσεις, δείχνοντας ότι θυμούνταν τόσο τον στόχο όσο και τη διαδρομή προς αυτόν.

Η μνήμη στα φίδια αποδεικνύεται ιδιαίτερα σημαντική για την επιβίωσή τους. Έρευνες δείχνουν ότι μπορούν να θυμούνται τοποθεσίες όπου βρήκαν τροφή, καταφύγιο ή όπου αντιμετώπισαν κίνδυνο. Στη φύση, αυτό μεταφράζεται σε επιστροφή σε επιτυχημένα σημεία για εύρεση τροφής ή σε ασφαλή καταφύγια.

Εντυπωσιακό παράδειγμα αποτελούν οι οχιές, οι οποίες διανύουν μεγάλες αποστάσεις για να επιστρέψουν στα ίδια χειμερινά καταφύγια κάθε χρόνο, παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτουν δομές εγκεφάλου αντίστοιχες με τον ιππόκαμπο των θηλαστικών.

Η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων στα φίδια εκδηλώνεται με τρόπους που ταιριάζουν στη φύση τους. Παρατηρήσεις δείχνουν ότι μπορούν να χρησιμοποιούν το σώμα τους στρατηγικά κατά το κυνήγι, τροποποιώντας το περιβάλλον για να παγιδεύσουν τη λεία τους. Αυτές οι συμπεριφορές υποδηλώνουν στοχευμένη δράση και λήψη αποφάσεων, όχι απλή αυτόματη αντίδραση.

Τέλος, πρόσφατες μελέτες αναδεικνύουν και ατομικές διαφορές στη συμπεριφορά τους. Ορισμένα φίδια προσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους ανάλογα με τον «χαρακτήρα» άλλων ατόμων, γεγονός που δείχνει κοινωνική ευελιξία.

Συνολικά, η νοημοσύνη των φιδιών δεν μοιάζει με τη συναισθηματική ή αφαιρετική σκέψη των θηλαστικών, αλλά αποτελεί ένα αποτελεσματικό σύνολο δεξιοτήτων μάθησης, μνήμης και προσαρμογής, απόλυτα προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις του περιβάλλοντός τους.

Διαβάστε επίσης:

Ισπανία: Δημιουργεί εθνικό δίκτυο κλιματικών καταφυγίων ενόψει του επόμενου καλοκαιριού

Κλιματική αλλαγή: Στην πρώτη γραμμή κινδύνου έγκυες και νεογνά – Τι λένε οι επιστήμονες για την έκθεσή τους σε υψηλές θερμοκρασίες

Γιατί πεθαίνουν τα ελληνικά έλατα; Εκαντοντάδες στρέμματα στην Πελοπόννησο έχουν γίνει πορτοκαλί