Σαφώς και αποτελεί επιβεβαίωση των σταθερών απόψεων της Ουάσιγκτον η δήλωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που για μία φορά ακόμη συσχετίζει το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα με το πρόγραμμα για τα αεροσκάφη πέμπτης γενιάς από το οποίο απεβλήθη η Τουρκία.

Όμως η πραγματικότητα των διεθνών εξελίξεων μας υποχρεώνει να λάβουμε υπόψη μας και τη δημόσια ανακοίνωση που αναφέρεται στη συνομιλία Ερντογάν – Πούτιν για επιστροφή των S-400 στη Ρωσία, κατ’ απαίτηση της Ουάσιγκτον.

Τα τουρκικά ΜΜΕ ψέλλισαν κάτι για προμήθειες ενέργειας από τη Ρωσία ως αντιστάθμισμα του ποσού που διέθεσε η Τουρκία για την αγορά των S-400. Όμως γνωρίζουμε όλοι ότι σε περίπτωση που η Τουρκία ευθυγραμμισθεί απολύτως με την Ουάσιγκτον προφανώς και δεν θα δικαιούται να προμηθεύεται ενέργεια από τη Ρωσία.

Θα ήταν όμως σκόπιμο για την κατανόηση των διεθνών εξελίξεων να πιάσουμε το νήμα των S-400 από την αρχή.

Όταν η Άγκυρα στράφηκε στη Μόσχα

Η Άγκυρα στράφηκε στην αγορά του αντιαεροπορικού ρωσικού συστήματος όταν διαπίστωσε ότι οι ΗΠΑ δεν προτίθενται να καλύψουν τις αμυντικές επιθυμίες της Τουρκίας με σύστημα Patriot επειδή είχαν εξοργισθεί:

• Με την εχθρική στάση της Τουρκίας έναντι του Ισραήλ.
• Την επιλογή για απόκτηση πυρηνικών εργοστασίων ρωσικής τεχνολογίας στη βάση συμβολαίων που έφεραν Ρώσους τεχνικούς και επιστήμονες σε χώρα του ΝΑΤΟ.
• Την ταύτιση του Ερντογάν με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους.
• Την εχθρική στάση έναντι της Αιγύπτου και την ταύτιση με τον Μόρσι.

Η Τουρκία θεώρησε ότι η αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος δεν θα δημιουργούσε ιδιαίτερους κλυδωνισμούς στη σχέση με την Ουάσιγκτον, επειδή προηγουμένως δεν είχε διαρραγεί η σχέση Αθήνας – ΗΠΑ, όταν στο πλαίσιο του κοινού αμυντικού δόγματος Ελλάδας – Κύπρου η Λευκωσία προχώρησε στην αγορά του παλαιότερου συστήματος S-300, το οποίο τελικώς αποθηκεύτηκε και αδρανοποιήθηκε στην Κρήτη.

Βέβαια η επιφανειακή μελέτη των γεγονότων έσπρωξε την Τουρκία σε συμμαχικό ολίσθημα αξεπέραστης αντίδρασης, επειδή η Άγκυρα παρέβλεψε ότι η Λευκωσία δεν συμμετέχει στο ΝΑΤΟ και τελικώς επείσθη να παραχωρήσει το πυραυλικό αντιαεροπορικό σύστημα σε χώρα του ΝΑΤΟ και σε χώρο αποθήκευσης πλήρους ελέγχου των ΗΠΑ.

Επιστρέφοντας στα γεγονότα που αφορούν στην Τουρκία διαπιστώνεται ότι η περίπτωσή της δεν διευκολύνεται στο ελάχιστο από την Ουάσιγκτον, η οποία θεσμικά και νομοθετικά παραμένει αμετακίνητη στις απαιτήσεις και τους όρους που ισχύουν, προκειμένου να ξεπερασθεί το αμερικανοτουρκικό αδιέξοδο που επιβαρύνεται από το ρωσοτουρκικό πυρηνικό συμβόλαιο καθώς επίσης και τα θέματα της τουρκικής τράπεζας, που εκκρεμούν στα αμερικανικά δικαστήρια.

Ηγεσίες με απόλυτη εξουσία

Στο πλαίσιο που κινούνται και διαμορφώνονται οι σχέσεις Άγκυρας και Ουάσιγκτον οι παίκτες είναι περισσότεροι των δύο, αλλά οι δύο πρωταγωνιστές κινούνται ευέλικτα.

Ο Πρόεδρος Τραμπ με εξασφαλισμένη την εκλογική κυριαρχία σε όλα τα θεσμικά όργανα της χώρας του κινείται ταχύτατα, ξαφνιάζοντας συνεχώς συμμάχους και την αμερικανική κοινωνία, που όμως του παραχώρησε με δημοκρατικές διαδικασίες το πολιτικό πλεονέκτημα.

Στην Τουρκία ο Πρόεδρος Ερντογάν με ισχυρή εκλογική απόφαση κυριαρχεί στον πολιτικό στίβο μίας χώρας που η αντιπολίτευση, το δίκαιο και οι θεσμοί δεν αποτελούν πρόβλημα για τον εκάστοτε Τούρκο Πρόεδρο.

Η διεθνής κοινότητα και κυρίως η Ελλάδα έρχονται αντιμέτωποι με μία πρωτόγνωρη πραγματικότητα απόλυτης άσκησης εξουσίας, η οποία όμως έχει παραχωρηθεί στους ηγέτες των δύο χωρών αναφοράς μας με απολύτως δημοκρατικές διαδικασίες.

Οι γεωπολιτικές μετατοπίσεις δεν ανακοινώνονται· προκύπτουν αθόρυβα και επιβάλλονται.

Η Ελλάδα στη δίνη

Το τέλος το 2025 βρίσκει τη διεθνή κοινωνία σε συνεχιζόμενη αναστάτωση, παρά τον παραμερισμό των συγκρούσεων στη Γάζα, με αμερικανική πιεστική διαμεσολάβηση που αφορούσε όλες τις πλευρές, την εύθραυστη ανακωχή, τη συνεχιζόμενη διελκυστίνδα για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία που προκλήθηκε από τη ρωσική στρατιωτική εισβολή.

Η Αθήνα, χωρίς να αποφεύγει αναμέτρηση με τις διεθνείς προκλήσεις, συνεχίζει να καταβάλλει προσπάθεια ώστε να εκτονωθεί η ένταση στη γειτονιά μας και να προσαρμοσθεί η ελληνοτουρκική σχέση στις ευρωατλαντικές γεωστρατηγικές επιδιώξεις. Τα εμπόδια μερικές στιγμές φαίνεται να παραμερίζονται, συχνά όμως επανέρχονται και παρουσιάζονται από ορισμένα κόμματα, γνωστούς πλέον πολιτικούς, αναλυτές και ΜΜΕ ως ανυπέρβλητα, επειδή δεν έχει κατανοηθεί η σημασία της Διακήρυξης των Αθηνών.

Μητσοτάκης και Ερντογάν, παρά την προσωπική πολιτική τους δέσμευση στο Βίλνιους, υποχρεώνονται να διαχειριστούν όλες τις τάσεις που διαμορφώνονται στις κοινωνίες τους. Έτσι εισερχόμαστε στην εβδομάδα των Χριστουγέννων, αλλά οι «Καλικάντζαροι» της διεθνούς έντασης παραμένουν στον δικό μας πραγματικό κόσμο και μετά τα Θεοφάνια.

Επειδή όμως στην περιοχή μας το «αστέρι της ειρήνης» δεν θα λάμψει αν δεν μεριμνήσουμε σοφότερα από τους Μάγους της Ανατολής, χρήσιμο θα ήταν να εξοικειωθούμε με πιθανότατες εξελίξεις στη γειτονιά μας, που θα ανατρέπουν τα σημερινά δεδομένα.

Πραγματικά δεδομένα

• Πολύ νωρίς το «Ποντίκι» επισήμανε ότι η Ρωσία, η οποία έχει πληρωθεί για τις δύο συστοιχίες S-400, δεν θα έχει μεγάλη δυσκολία να δεχθεί επιστροφή του πυραυλικού της συστήματος χωρίς καμία δέσμευση και υποχρέωση αποκατάστασης της οικονομικής ζημιάς που υφίσταται η Τουρκία, η οποία δεν μπορεί να προχωρήσει και σε ανταποδοτική αποδοχή ενέργειας, κατ’ απαίτηση των ΗΠΑ.
• Από τις σελίδες μας συγκρατήθηκε, όταν συνέβη το γεγονός, ότι δύο φορές το Κατάρ και μία φορά τα ΗΑΕ παρείχαν οικονομική βοήθεια ύψους 10 δισ. δολαρίων στην Τουρκία, ήτοι 30 δισ. δολάρια συνολικά, για αντιμετώπιση οικονομικών και ανθρωπιστικών αναγκών. Βέβαια ποτέ δεν ανακοινώθηκε από την Άγκυρα ο τρόπος διάθεσης των οικονομικών μέσων που εις ρευστόν παραχωρήθηκαν από τα δύο Εμιράτα.
• Η προσεκτική ανάλυση των γεγονότων μάς οδήγησαν εγκαίρως στη διαπίστωση ότι η Τουρκία ως χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ θα εξασφαλίσει αναβάθμιση των F-16 και προμήθεια των Eurofighter.
• Επισημάνθηκε πολλές φορές ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, αναγνωρίζουν τη γεωστρατηγική σημασία της Τουρκίας για το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., με συνέπεια η ανάλυση των πραγματικών δεδομένων να ξεπερνά ευτυχώς τις αγκυλώσεις που παρατηρούνται σε σημαντικό βαθμό στην ελληνική κοινωνία.
• Αναδείχθηκε η συνέπεια των ΗΠΑ και της Γαλλίας στις απόψεις που εκφράζει με σταθερότητα και πολιτικό ορθολογισμό η Αθήνα κυρίως την τελευταία περίοδο, επειδή τα συνολικά συμφέροντα και επιδιώξεις δεν διαφοροποιούνται από τα εθνικά μας ενδιαφέροντα, ακόμα και όταν αναγνωρίζονται ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο (μάλλον αυτά προκύπτουν από το Διεθνές Δίκαιο και το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο).
• Παρά τις κραυγές απελπισίας πολλών, το «Ποντίκι» επέλεξε ορθολογικά να υποστηρίζει ότι η πορεία που επιλέγεται από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη θα αποφέρει σημαντικά πολιτικά και στρατηγικά πλεονεκτήματα στην Κυπριακή Δημοκρατία, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνεται από τον γύρο πρωτευουσών πριν από την ανάληψη της Ευρωπαϊκής Προεδρίας αλλά και την πυκνότητα των συναντήσεων με ηγεσίες των ΗΠΑ, Γαλλίας, Ισραήλ, Αιγύπτου, ΗΑΕ και άλλων σημαντικών χωρών στην περιοχή ΜΕΝΑ.
• Επίσης στην εβδομαδιαία έντυπη έκδοσή μας πολύ νωρίς, όταν όλοι το θεωρούσαν αδύνατο, αναλύθηκε η προοπτική στροφής της Τουρκίας προς τη δυτική της μήτρα, απογοητεύοντας για μία φορά ακόμη τις ζωτικές στρατηγικές της Μόσχας.

Σε ανύποπτο χρόνο

Η παράδοση των S-400 στη Μόσχα θα εκτελεστεί, όπως ελέχθη σε ανύποπτο χρόνο από Ρώσο διπλωμάτη, επειδή το συμβόλαιο έχει πληρωθεί και η Ρωσία απλώς ενδιαφέρεται για τη διατήρηση, όσο το επιτυγχάνει, της έντασης και της αρρυθμίας στο ΝΑΤΟ.

Βέβαια πολιτικά η υπερδύναμη θα το θεωρήσει ως μεγάλη προσβολή και διεθνή ασυνέπεια, αλλά όπως και στο παρελθόν που αποδέχθηκε η Σοβιετική Ένωση απέναντί της την αλλαγή στάσης του Κεμάλ και η σύγχρονη Ρωσία την κατάρριψη του πολεμικού της αεροσκάφους, που παραβίασε τον τουρκικό εναέριο χώρο, θα προσαρμοσθεί στη ΝΑΤΟϊκή πραγματικότητα της «μετανιωμένης» Τουρκίας.

Το καθεστώς Πούτιν θα αποδεχθεί την τουρκική διαφοροποίηση σε όλα τα θέματα.

Το ενδιαφέρον στοιχείο στη νέα εξέλιξη πραγμάτων, που θα πρέπει να προσέξουν ιδιαιτέρως η Αθήνα και οι Βρυξέλλες, αφορά στην Ευρωατλαντική Άμυνα, στο SAFE, στα θέματα της ενέργειας και της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας, κυρίως επειδή η πίεση που θα προκύψει για τη Μόσχα από τη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ θα περιλαμβάνει εξελιγμένα πυραυλικά ΝΑΤΟϊκά συστήματα και σύγχρονες αεροπορικές δυνάμεις πέμπτης γενιάς στην Ελλάδα και την Τουρκία, που πιθανόν να συμμετέχουν με κοινό πρόγραμμα και στη συμπαραγωγή των νέων αεροσκαφών.

Η λογική εξέλιξη της καταλλαγής τείνει προς την κατεύθυνση που προδιαγράφεται, επειδή συνολικά επιθυμούμε συμφιλίωση, προστασία των χριστιανικών πληθυσμών στην περιοχή ΜΕΝΑ και στην Τουρκία, ανοχή, ανάπτυξη και απομάκρυνση της επαπειλούμενης ολοκληρωτικής καταστροφής.

Ο Νέος Χρόνος, όσο περίπλοκος και αν είναι, δεν θα πρέπει να μας βρει απροετοίμαστους και να μας αιφνιδιάσει με τις γεωστρατηγικές του εξελίξεις.

Διαβάστε επίσης:

Ο Τσίπρας «χτίζει» το κόμμα, η Κουμουνδούρου σε αναμονή

Η Ν.Δ. στην εκπνοή του 2025: Κινούμενη άμμος με αγρότες, ακρίβεια, ΟΠΕΚΕΠΕ και νέους παίκτες

Στην πολιτική αρένα η Καρυστιανού;