Το 2025 καταγράφεται ήδη ως μια χρονιά καμπής. Όχι απαραίτητα επειδή «έκλεισε» μεγάλες κρίσεις, αλλά επειδή παγίωσε νέες πραγματικότητες: γεωπολιτικές, οικονομικές, τεχνολογικές και κοινωνικές. Ο κόσμος μπήκε σε μια φάση πιο σκληρού ανταγωνισμού, λιγότερης βεβαιότητας και ταχύτερων μεταβολών.

Τα δέκα γεγονότα που ακολουθούν δεν είναι απλώς ειδήσεις της χρονιάς – είναι δομικές αλλαγές με διάρκεια.

1. Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ και η επιτάχυνση της γεωπολιτικής πόλωσης

• Η επανεκλογή του Donald Trump άλλαξε άμεσα τον τόνο της διεθνούς πολιτικής. Η Ουάσιγκτον επανήλθε σε μια πιο ωμή, συναλλακτική προσέγγιση: προστατευτισμός στο εμπόριο, πίεση στους συμμάχους για αμυντικές δαπάνες, αμφισβήτηση πολυμερών θεσμών. Το 2025 δεν σηματοδότησε απλώς την «επιστροφή Τραμπ», αλλά την κανονικοποίηση ενός κόσμου όπου η ισχύς υπερισχύει των κανόνων.

2. Εμπορικοί πόλεμοι και επιστροφή του οικονομικού εθνικισμού

• Η ένταση μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας επανήλθε με νέους δασμούς, περιορισμούς τεχνολογίας και ελέγχους εξαγωγών. Το 2025 κατέστη σαφές ότι η παγκοσμιοποίηση, όπως τη γνωρίσαμε, δεν επιστρέφει. Οι αλυσίδες εφοδιασμού «σπάνε», οι χώρες επενδύουν σε αυτάρκεια και η παγκόσμια οικονομία μπαίνει σε φάση κατακερματισμού.

3. Οι πόλεμοι που δεν τελείωσαν – και η φθορά της διεθνούς ασφάλειας

• Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η κατοχή και γενοκτονία στη Γάζα συνέχισαν να καθορίζουν την παγκόσμια ατζέντα. Το 2025 δεν έφερε οριστικές λύσεις, αλλά μια επικίνδυνη «συνήθεια» στη βία. Οι συγκρούσεις έγιναν διαχειρίσιμες αλλά μόνιμες, διαβρώνοντας την έννοια της συλλογικής ασφάλειας και αποδυναμώνοντας τον ρόλο διεθνών οργανισμών.

4. Η κλιματική κρίση ως καθημερινή απειλή

• Το 2025 επιβεβαίωσε ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι μελλοντικό σενάριο αλλά παρόν γεγονός. Καύσωνες, πλημμύρες και πυρκαγιές προκάλεσαν τεράστιες ανθρώπινες και οικονομικές απώλειες σε όλες τις ηπείρους. Η συζήτηση μετατοπίστηκε από το «αν» στο «πώς θα αντέξουμε». Η κλιματική κρίση έγινε παράγοντας πολιτικής αστάθειας, μεταναστευτικών ροών και κοινωνικών ανισοτήτων.

5. Η τεχνητή νοημοσύνη ως γεωπολιτικό εργαλείο

• Η Artificial Intelligence έπαψε να είναι απλώς τεχνολογική καινοτομία. Το 2025, η AI ενσωματώθηκε στην παραγωγή, στην άμυνα, στη δημόσια διοίκηση και στην ενημέρωση. Τα κράτη άρχισαν να τη βλέπουν ως στρατηγικό πλεονέκτημα, δημιουργώντας έναν νέο αγώνα ισχύος: ποιος ελέγχει τα δεδομένα, τους αλγορίθμους και τις υποδομές.

6. Νομισματική στροφή και παγκόσμια οικονομική ανάσα

• Μετά από χρόνια αυστηρής πολιτικής, οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες –με αιχμή τη Federal Reserve– προχώρησαν σε μειώσεις επιτοκίων. Το 2025 σηματοδότησε μια προσπάθεια σταθεροποίησης, αλλά όχι επιστροφής στην «εύκολη ανάπτυξη». Το χρέος παραμένει υψηλό, οι ανισότητες βαθιές και η ανάπτυξη εύθραυστη.

7. Κλίμα και διπλωματία: δεσμεύσεις με αμφίβολη εφαρμογή

• Παρά νέες διεθνείς συμφωνίες και στόχους μείωσης εκπομπών, το χάσμα μεταξύ λόγων και πράξεων παρέμεινε. Το 2025 κατέδειξε ότι η κλιματική διπλωματία σκοντάφτει σε εθνικά συμφέροντα και πολιτικό κόστος. Οι δεσμεύσεις πολλαπλασιάστηκαν· η υλοποίηση όχι.

8. Πολυμερή φόρουμ σε κρίση νομιμοποίησης

• Σύνοδοι όπως το G20 παρήγαγαν δηλώσεις, αλλά ελάχιστες δεσμευτικές αποφάσεις. Ο πολυμερής κόσμος δείχνει κουρασμένος, με τις μεγάλες δυνάμεις να προτιμούν διμερείς συμφωνίες και ζώνες επιρροής. Το 2025 ανέδειξε ένα ερώτημα: ποιος κυβερνά τον κόσμο όταν κανείς δεν θέλει να μοιραστεί την εξουσία;

9. Η γενιά Ζ στο προσκήνιο

• Σε πολλές χώρες, η Generation Z βρέθηκε στην πρώτη γραμμή κινητοποιήσεων. Αιτήματα για στέγη, εργασία, κλίμα και κοινωνική δικαιοσύνη έδειξαν ότι μια νέα γενιά δεν αποδέχεται τις παλιές ισορροπίες. Το 2025 δεν έφερε επαναστάσεις, αλλά έστειλε σαφές μήνυμα πολιτικής αλλαγής.

10. Επιστήμη και υγεία: πρόοδος μέσα στην αβεβαιότητα

• Στον τομέα της υγείας, νέες θεραπείες και βιοτεχνολογικές εφαρμογές έδωσαν ελπίδα. Ταυτόχρονα, όμως, αποκαλύφθηκαν ανισότητες πρόσβασης και συστήματα υγείας υπό πίεση. Η επιστημονική πρόοδος προχώρησε γρήγορα, αλλά όχι ισότιμα.

Διαβάστε επίσης:

Μακρόν: «Ανάγκη να δοθούν στην Ουκρανία ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας»

Συνάντηση Τραμπ – Ζελένσκι στη Φλόριντα την Κυριακή: Εδαφικό και εγγυήσεις τα αγκάθια για ειρήνη στην Ουκρανία – Νέες απειλές Πούτιν

Δήλωση κλιμάκωσης του πολέμου από Πούτιν: «Αν το Κίεβο δεν βιάζεται για ειρήνη, η Ρωσία θα επιλύσει τους στόχους της δια της βίας»