search
ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 13:13
MENU CLOSE

Κολασμένος γερμανικός Οκτώβρης

Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ

τεύχος 2043
18-10-2018
20.10.2018 03:00
sp1810merkel.jpg

Ο μήνας που μέσω Βαυαρίας, Έσσης κρίνονται πολλά για τη Μέρκελ και την πολιτική σκηνή της Γερμανίας

Τα απόνερα των εκλογών στη Βαυαρία γίνονται αισθητά στο Βερολίνο όπου οι Χριστιανοδημοκράτες της Άνγκελα Μέρκελ (CDU) στηρίζονται σε μια μακρόχρονη συμμαχία με τους Χριστιανοκοινωνιστές (CSU). Η εκλογική συντριβή του CSU στη Βαυαρία «μπορεί και να σημάνει το τέλος της Μέρκελ», σύμφωνα με τον γερμανικό Τύπο.

Ήδη άρχισε το παιχνίδι των δελφίνων ενόψει του συνεδρίου του κόμματος τον Δεκέμβριο, με ζητούμενο το αν θα επιβιώσει η Μέρκελ ως πρόεδρος. Μέχρι στιγμής, όμως, η Μέρκελ έχει πολλάκις αποδειχθεί πολύ σκληρή για να πεθάνει.

Προς το παρόν δεν υπάρχει κάποιο όνομα με σοβαρές πιθανότητες να τη διαδεχθεί. Ο υπερφιλόδοξος Γενς Σπαν, υπ. Υγείας, δεν θεωρείται αρκετά έμπειρος. Τα υπόλοιπα δυνητικά υποψήφια στελέχη, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπ. Άμυνας, η Κάρενμπαουρ και η Κλέκνερ δεν χαίρουν αρκετής δημοφιλίας.

Το αναμενόμενο είναι ότι η Μέρκελ δεν θα αποκαθηλωθεί τον Δεκέμβριο. Όμως, πιθανότατα να μην διεκδικήσει πέμπτη θητεία. Πολλά θα εξαρτηθούν και από τις εκλογές που θα γίνουν στην Έσση στις 28 Οκτωβρίου. Εκεί το κόμμα της Μέρκελ (CDU) θα μετρήσει απευθείας τις δυνάμεις του. Οι ως τώρα δημοσκοπήσεις τού δίνουν μια «πύρρεια» νίκη.

Διπλό ρίσκο

Το ρίσκο για τη Μέρκελ στην Έσση είναι διπλό. Αν και στη Βαυαρία μπορεί να πετάξει την ευθύνη για το εκλογικό αποτέλεσμα στο CSU, στην Έσση δεν έχει τη δυνατότητα να το κάνει. Ο υποψήφιος του CDU εκεί, ο Φόλκερ Μπούφιερ, είναι άνθρωπος της Μέρκελ που πάντοτε συνέπλεε με τη στρατηγική της. Με άλλα λόγια, η όποια ήττα του Μπούφιερ θα θεωρηθεί ήττα της Μέρκελ. Αν η ήττα αυτή αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολη στη διαχείρισή της, θα μπορούσε να εξαναγκάσει τη Μέρκελ να χάσει την προεδρία του CDU.

Το δεύτερο πρόβλημα είναι το SPD. Αν κι εδώ συντριβεί, το κόμμα μπορεί να αποφασίσει να εγκαταλείψει τον κυβερνητικό συνασπισμό σε μια προσπάθεια να περισώσει ό,τι μπορεί. Στην περίπτωση που το SPD φύγει, η Μέρκελ θα μπορούσε να προσπαθήσει να φτιάξει μια συμμαχία με τους Ελεύθερους Δημοκράτες και τους Πράσινους, συνδυασμός που μετά τις περσινές γενικές εκλογές δεν ευδοκίμησε παρά τις μακρές διαπραγματεύσεις. Ειδικά τώρα, όμως, οι Πράσινοι μάλλον θα θέλουν να κρατήσουν τη φόρα που έχουν ως επιλογή εκτός των δυο μεγάλων κομμάτων παρά να υποστούν τη φθορά μπαίνοντας στην κυβέρνηση.

Πιο πιθανό είναι να αναγκαστεί η Μέρκελ σε κυβέρνηση μειοψηφίας για ένα διάστημα μέχρι να πάει σε επόμενες εκλογές, εξέλιξη μάλλον δυσοίωνη για το πολιτικό της μέλλον.

Έπαιξε λάθος χαρτί το CSU

Στη Βαυαρία, το CSU, το κόμμα που θεωρείτο συνώνυμο με το κρατίδιο, πήρε 37,2%, η χαμηλότερη εκλογική του επίδοση από το 1950. Οι συμφορές του CSU συνδέονται με ένα θέμα, τη μετανάστευση. Όχι επειδή η Βαυαρία στενάζει κάτω από προβλήματα που συνδέονται με τη μετανάστευση. Οι τοπικές αρχές αντιμετώπισαν με επιτυχία την εισροή του 2015-16.

Έκτοτε, χάρη στη συμφωνία της Ε.Ε. με την Τουρκία για το μεταναστευτικό, οι αριθμοί των μεταναστών έπεσαν δραματικά. Και η οικονομία της Βαυαρίας είναι κάτι παραπάνω από εύρωστη, πράγμα που σημαίνει ότι η πολιτεία έχει αρκετά χρήματα για να βοηθήσει τους αιτούντες άσυλο, και μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις, χρειάζεται μετανάστες για να συμπληρώσει θέσεις εργασίας. Όμως, η μετανάστευση είναι και ένα θέμα «συναισθηματικό», που έχει διχάσει την κοινωνία στη Βαυαρία κι έχει σπείρει ανησυχίες σε μια μερίδα των ψηφοφόρων. Αυτό ακριβώς είναι που χειρίστηκε λάθος το CSU.

Οι Βαυαροί συντηρητικοί πάντοτε είχαν ένα σχεδόν θρησκευτικό δόγμα, ότι ποτέ δεν πρέπει να υπάρξει ένα κόμμα στα δεξιά τους, και αντέδρασαν με πανικό στην άνοδο του ακροδεξιού αντιμεταναστευτικού AfD. Το 2015 και το 2016, 1,5 εκατομμύριο πρόσφυγες κατέφθασαν στη Γερμανία, οι περισσότεροι περνώντας από τα νότια σύνορα στη Βαυαρία. Το AfD, που πρωτοεμφανίστηκε το 2013 ως αντι-ευρωπαϊκό λαϊκιστικό κόμμα, είδε τη χρυσή του ευκαιρία και μετασχηματίστηκε σε αντιμεταναστευτικό κόμμα.

Οι ηγέτες του CSU προσπάθησαν να το ανταγωνιστούν, υιοθετώντας μια όλο και πιο εχθρική αντιμεταναστευτική ρητορική. Αυτή τους η τακτική το μόνο που τελικά κατόρθωσε ήταν να νομιμοποιήσει τον ακροδεξιό λαϊκισμό, καθιστώντας το AfD πιο «εύπεπτο» στα μάτια κάποιων μετριοπαθών ψηφοφόρων.

Βέβαια, η συμμαχία του CSU με την Άνγκελα Μέρκελ, με την καγκελάριο να έχει δαιμονοποιηθεί από τους ακτιβιστές κατά των μεταναστών, στην πράξη σήμαινε ότι όλη αυτή η σκληρή ρητορική του CSU δεν ήταν ποτέ πειστική στα μάτια των ακραίων ψηφοφόρων που θα ψήφιζαν ακροδεξιά.

Το εκκλησιαστικό άσυλο

Την ίδια στιγμή, η αντιμεταναστευτική στάση του κόμματος απώθησε ένα συγκεκριμένο κομμάτι των συντηρητικών στη Βαυαρία, αυτό των θρησκευόμενων ψηφοφόρων του. Το C στο CSU αντιπροσπωπεύει τη λέξη Christian και το κόμμα αρέσκεται ιδιαιτέρως να τονίζει τις θρησκευτικές του ρίζες.

Όμως, η καθολική και η προτεσταντική εκκλησία βοηθούσαν ενεργά και συστηματικά τους πρόσφυγες. Κάποιοι από τους πιο εξέχοντες εκκλησιαστικούς ηγέτες στη Βαυαρία άρχισαν να αποστασιοποιούνται από το CSU.

Ο πατέρας Jörg Alt, Ιησουίτης ιερέας, δημοσίευσε μια ανοιχτή επιστολή, υπογεγραμμένη από 100 σημαίνοντα πρόσωπα στα εκκλησιαστικά δρώμενα της Βαυαρίας, μέσω της οποίας κατέκριναν τις πολιτικές του CSU για το προσφυγικό, όπως τις απελάσεις.

Κάποιες ενορίες στη Βαυαρία ξεκίνησαν προσπάθεια να εμποδίσουν τις απελάσεις. Κατάφεραν να δώσουν σε μετανάστες το λεγόμενο «εκκλησιαστικό άσυλο», κάνοντας χρήση ενός αρχαίου νόμου στη Γερμανία. Ο συγκεκριμένος νόμος προβλέπει ότι οι αρχές δεν έχουν καμιά δικαιοδοσία σε κάποιον, εφόσον αυτός παραμένει σε εκκλησιαστική περιουσία (εκκλησιαστικό έδαφος). Πέρσι δόθηκε «εκκλησιαστικό άσυλο» σε 276 αιτούντες άσυλο στη Βαυαρία.

Οι ηγέτες του CSU κατάλαβαν το λάθος τους αλλά καθυστερημένα. Σταμάτησαν να μιμούνται το AfD και, αντ’ αυτού, άρχισαν να το κριτικάρουν ως ακραίο, αποκλείοντας κάθε πιθανότητα να μπουν σε έναν κυβερνητικό συνασπισμό μαζί του. Όμως πολλοί κεντρώοι ψηφοφόροι θεώρησαν ότι η αλλαγή στη ρητορική ήρθε πολύ αργά. Οι περισσότεροι από αυτούς ψήφισαν τους Πράσινους.

Ανακούφιση για Μέρκελ

Ένα αποδυναμωμένο CSU θα οδηγήσει στην αναμόρφωση όλης της πολιτικής σκηνής στη Γερμανία. Βραχυπρόθεσμα η Άνγκελα Μέρκελ μπορεί και να ανακουφιστεί να «χάσει» τον Χορστ Ζεεχόφερ, τον ηγέτη του CSU και μη συνεργάσιμο υπ. Εσωτερικών, που έχει επανειλημμένα συγκρουστεί μαζί της για το μεταναστευτικό.

Το καλοκαίρι σχεδόν διέλυσε την κυβέρνηση, απαιτώντας το δικαίωμα να γυρίζει πίσω τους μετανάστες στα σύνορα. Εάν δεν έπαιρνε αυτό που ζητούσε, απείλησε να παραιτηθεί από τη θέση του ως υπουργός Εσωτερικών, να αποσύρει το CSU από τον κυβερνητικό συνασπισμό και να στερήσει από τη Μέρκελ την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Ωστόσο, τα νέα κύματα μεταναστών ποτέ δεν ήρθαν και το CSU κατέρρευσε στις εκλογές.

Μέσα στον πανικό του να κερδίσει πίσω ψηφοφόρους που έχασε για το AfD, ο Ζεεχόφερ αποξένωσε τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους. Είναι, λοιπόν, πολύ πιθανό να εκδιωχθεί ο Ζεεχόφερ ως αποδιοπομπαίος τράγος για την καταστροφή του CSU. Έτσι, ένα «εξαγνισμένο» CSU μπορεί να κάνει τη ζωή της καγκελαρίου πιο εύκολη. Όμως, ταυτόχρονα, καθιστά τον κυβερνητικό της συνασπισμό πολύ πιο αδύναμο.

Το νέο κόμμα της αστικής τάξης και οι «λάιτ»

Η «βαυαρική κρίση» αποδεικνύεται η πιο επώδυνη κρίση για τον μεγάλο συνασπισμό. Ο τρίτος εταίρος του, οι σοσιαλδημοκράτες του SPD έπεσαν σε μονοψήφιο ποσοστό στη Βαυαρία, αφού συγκέντρωσαν μόλις 9,7% των ψήφων. Το SPD, ο «διστακτικός» εταίρος, είχε συρθεί σχεδόν στον κυβερνητικό συνασπισμό, φοβούμενο τη φθορά που όλο και μεγάλωνε. Το SPD έχει πια χάσει τελείως το στίγμα του και κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς αντιπροσωπεύει πια.

Οι μεγάλοι κερδισμένοι είναι οι Πράσινοι, ένα κόμμα που όταν είχε πρωτοεμφανιστεί στη γερμανική πολιτική σκηνή θεωρείτο αλλοπρόσαλλο, ανεδαφικό και υπερβολικά «χίπικο» για έναν συνειδητοποιημένο αστό ψηφοφόρο. Τα χρόνια πέρασαν και οι Πράσινοι σήμερα, ενισχυμένοι από τον κατακερματισμό στο πολιτικό τοπίο της Γερμανίας, εξελίσσονται στη νέα κεντροαριστερά. Αποκηρύσσοντας το ριζοσπαστισμό και με ατζέντα κατά της κλιματικής αλλαγής, πρόβλημα που απασχολεί πραγματικά τους Γερμανούς ψηφοφόρους, δίνουν προτεραιότητα στην κοινωνία, το περιβάλλον και την ψηφιακή οικονομία, φροντίζοντας το στίγμα τους να είναι «λάιτ»: ούτε υπερβολικά αριστερό, ούτε ιδιαιτέρως συντηρητικό.

Την Κυριακή στη Βαυαρία οι Πράσινοι αναδείχθηκαν σε δεύτερο κόμμα με 17,5%. Όπως επισήμανε η Deutsche Welle, εξελίσσονται στο νέο κόμμα της αστικής τάξης.

Οι «Ελεύθεροι Ψηφοφόροι της Βαυαρίας» (FW) ήρθαν τρίτοι, με 11,6%. Πρόκειται για ένα κόμμα που ομοιάζει πολύ με τους χριστιανοδημοκράτες, ουσιαστικά είναι μια «λάιτ» εκδοχή του CSU. Δεδομένου ότι το CSU χάνει την απόλυτη πλειοψηφία, για δεύτερη φορά από το 1962, αποτελούν μάλλον τον πιο πιθανό εταίρο για έναν κυβερνητικό συνασπισμό στη Βαυαρία.

Το AfD δεν κατάφερε να πάρει πάνω από το 10,2%, ποσοστό πολύ μικρότερο από όσο φοβόντουσαν κάποιες προεκλογικές δημοσκοπήσεις (περί το 15%). Οι ψηφοφόροι τελικά δεν στράφηκαν στην ακροδεξιά. Πρακτικά ο Ζεεχόφερ τη «βρήκε» από «λάιτ» εκδοχές της δεξιάς (Ελεύθεροι Ψηφοφόροι) και της αριστεράς (Πράσινοι).

Η Βαυαρία μάλλον δεν θα βιαστεί να σχηματίσει κυβέρνηση. Εκτιμάται ότι πρώτα θα περιμένει την Έσση, που έχει εκλογές στις 28.10, για να αποφασίσει τι συνασπισμό θα κάνει. Παρά τις έντονες διαφορές μεταξύ του CSU και των Πρασίνων, κανένα από τα δύο κόμματα δεν έχει αποκλείσει μια συνεργασία, πράγμα που σημαίνει πως δεν αποκλείεται να υπάρξει ένας κυβερνητικός συνασπισμός CSU – Πρασίνων. Μάλιστα, πολλοί κεντρώοι Γερμανοί αλλά και η ίδια η Μέρκελ, σύμφωνα με το «Politico», θα ήθελαν να δουν έναν τέτοιο συνδυασμό σε ομοσπονδιακό επίπεδο.

Παραδοσιακά, οι σοσιαλδημοκράτες (SPD) ήταν η δεύτερη δύναμη στη Βαυαρία. Το σοκαριστικό τους μονοψήφιο εκλογικό αποτέλεσμα την Κυριακή φουντώνει τη συζήτηση στη Γερμανία για το αν η κυβέρνηση στο Βερολίνο θα μπορέσει να επιβιώσει μέχρι το τέλος της θητείας της το φθινόπωρο του 2021, τουλάχιστον στη σημερινή της μορφή.

Το SPD είναι πια πεπεισμένο ότι όσο μένει στον κυβερνητικό συνασπισμό τόσο εξανεμίζεται. Θεωρεί ότι έχει χάσει τελείως το προφίλ του υπό τη Μέρκελ, που κατά καιρούς έχει δρέψει εκείνη τα εύσημα για διάφορες πολιτικές πρωτοβουλίες του SPD. Ο αντιπρόεδρος του κόμματος Ραλφ Στέγκνερ έγραψε στο twitter: «Δεν υπάρχει κανένας λόγος να παραμένουμε στο μεγάλο συνασπισμό με κάθε κόστος».

Τα «κόμματα του λαού»

Ο «Economist», εξάλλου, εκτίμησε ότι «θα πέσουν κεφάλια» μέσα στο CSU, καθώς το κόμμα προσπάθησε να οικειοποιηθεί στοιχεία της στρατηγικής του AfD και πλήρωσε το τίμημα. Εφιστά, όμως, την προσοχή στη μεγαλύτερη εικόνα, το γεγονός ότι η φθορά αυτών των μεγάλων πολυσυλλεκτικών κομμάτων αλλάζει τον τρόπο που κυβερνάται η Ευρώπη: Ο κατακερματισμός της γερμανικής πολιτικής σκηνής αποτυπώνει κάτι πολύ ευρύτερο.

Το CSU δεν ήταν παρά η επιτομή αυτού που οι Γερμανοί ονομάζουν «κόμματα του λαού»: μεγάλα, πολυσυλλεκτικά, κεντροδεξιά ή κεντροαριστερά κόμματα που σχεδόν μονοπωλούσαν την πολιτική σκηνή σε πολλές δυτικοευρωπαϊκές χώρες. Οι γκωλιστές και οι σοσιαλιστές χάνουν έδαφος στη Γαλλία. Στην Ολλανδία, την Ισπανία, τη Σουηδία και την Ιταλία, οι χριστιανοδημοκράτες και οι σοσιαλιστές «συρρικνώνονται» από τις δυνάμεις της δεξιάς, της αριστεράς και του κέντρου. Η φθορά αυτή των λαϊκών κομμάτων αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο κυβερνάται η Ευρώπη.

Στις ευρωεκλογές του 2019 ευρωκοινοβούλιο και Κομισιόν δεν αποκλείεται να εμφανίσουν μια εικόνα πιο ασταθή, καθώς το παλιό δίπολο της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς χάνει τα ερείσματά του. Και σε εθνικό επίπεδο, τα mainstream κόμματα που λειτουργούσαν ως χωνευτήρια διαφορετικών προσδοκιών και συμφερόντων δίνουν τώρα τη θέση τους σε μια εικόνα κατακερματισμού.

Η πτώση του CSU αποτυπώνει κάτι πολύ ευρύτερο: το τέλος μιας εποχής συναίνεσης και την αρχή μιας νέας εποχής ενδοευρωπαϊκού ανταγωνισμού.

Το Βερολίνο κρατά κυριολεκτικά την ανάσα του περιμένοντας τις εκλογές στην Έσση. CDU και SPD αποτυπώνονται ιδιαίτερα αποδυναμωμένα στις δημοσκοπήσεις και οι δύο κυβερνητικοί εταίροι έχουν λίγες μόνο μέρες για να προσπαθήσουν να αλλάξουν τις τύχες τους πριν από τον τελικό «λογαριασμό».

Ανάλογα με το πώς θα τα πάει το CDU στην Έσση θα υπάρχει μεγάλος αντίκτυπος στο μέλλον της Μέρκελ. Ακόμα και η επανεκλογή της στο συνέδριο του κόμματος τον Δεκέμβριο ίσως κινδυνέψει. Και η θέση της Άντρεα Νάλες στην ηγεσία του SPD κρέμεται από μια κλωστή.

Το διάσημο φετινό Oktoberfest τελείωσε. Στο επόμενο, του χρόνου τέτοια εποχή, κανείς δεν ξέρει πώς θα έχει διαμορφωθεί η πολιτική σκηνή στη Γερμανία. Αυτός ο Οκτώβριος, πάντως, με τις εκλογές στη Βαυαρία και στην Έσση έχει το δικό του στίγμα: Oktoberfest from hell. Παραδοσιακά, στο Oktoberfest το πρώτο ποτήρι μπύρας είναι για τον «πρώτο άρχοντα» της Βαυαρίας. Το ζητούμενο είναι, όμως, ποιος θα πιει του χρόνου το πρώτο ποτήρι κι αν η Μέρκελ θα παραμένει «αρχόντισσα της Γερμανίας».

 

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 13:12