Οι σχέσεις κράτους – Εκκλησίας είναι ένα μπερδεμένο κουβάρι, το οποίο πρέπει το συντομότερο να ξεμπερδευτεί, ώστε επιτέλους οι ρόλοι να είναι διακριτοί και καθαροί, χωρίς βεβαίως να επιχειρηθεί από κανέναν να θιγεί η σχέση Ελληνισμού και Ορθοδοξίας, η οποία είναι ένα κεφάλαιο εντελώς άσχετο με τα περιουσιακά και τη μισθοδοσία του κλήρου.

Η απόπειρα συμφωνίας μεταξύ πολιτείας και Εκκλησίας για τη διαμφισβητούμενη περιουσία θα μπορούσε να είναι ένα βήμα εξομάλυνσης μιας χρόνιας διαφοράς εάν δεν περιπλεκόταν τόσο πολύ από μια σειρά αστοχιών από όλες τις πλευρές, που αυτές τις μέρες ενεπλάκησαν σε έναν κυκεώνα αχρείαστων αντιπαραθέσεων.

Κατ’ αρχάς πρωθυπουργός και αρχιεπίσκοπος – ύστερα από αρκετή προετοιμασία ομολογουμένως – μάλλον βιάστηκαν να δημοσιοποιήσουν μια «δήλωση προθέσεων» δεκαπέντε σημείων πριν ξεκαθαριστούν πλήρως όλες οι λεπτομέρειες που θα καθιστούσαν αποδεκτή από όλους τους εμπλεκόμενους μια τελική συμφωνία.

Για παράδειγμα, φαίνεται ότι καμιά από τις δύο πλευρές δεν φρόντισε να προλάβει παρανοήσεις, καθώς το κείμενο των δεκαπέντε σημείων περιέγραφε τη μισθοδοσία των κληρικών ως… επιδότηση αφήνοντας σοβαρό περιθώριο για εκδήλωση ανασφαλειών και, βεβαίως, για κάθε είδους εκμετάλλευσή τους. Τώρα όλοι τρέχουν να μαζέψουν τα ασυμμάζευτα. Σε αυτό το σημείο η ευθύνη βαρύνει περισσότερο την ηγεσία της Εκκλησίας παρά την κυβέρνηση.

Το κλίμα βάρυνε περαιτέρω η επίσης βιαστική σύνδεση, με ευθύνη της κυβέρνησης αυτή τη φορά, του καθεστώτος των κληρικών με τις λοιπές στελεχικές ανάγκες του Δημοσίου σε τομείς κοινωνικής πολιτικής. Πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτή η σύνδεση αποτέλεσε την κυριότερη αιτία αντίδρασης εκ μέρους των κληρικών, τη στιγμή μάλιστα που ακόμη δεν ήταν σαφής ο τρόπος με τον οποίο θα διασφαλίζονταν τα μισθολογικά, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματά τους.

Την κατάσταση επιδείνωσε το – σύνηθες δυστυχώς – αλαλούμ που δημιούργησε η Ν.Δ., της οποίας ο πρόεδρος αρχικά αποδέχθηκε το σχέδιο συμφωνίας, ύστερα το απέρριψε, έπειτα προέκυψε ότι ήταν ενήμερος αλλά το αρνείται και εν τέλει βρέθηκε να παίζει σκληρό παιχνίδι σε επίπεδο κλήρου και ηγεσίας της Εκκλησίας, ώστε να αποκομίσει ένα εντελώς αβέβαιο πολιτικό όφελος.

Την εικόνα χάους και ασυναρτησίας συμπλήρωσαν οι θεατρικές κινήσεις σειράς μητροπολιτών, οι οποίοι θεώρησαν ότι ήρθε η ώρα να εγγράψουν στην ημερήσια εκκλησιαστική διάταξη είτε τις αρχιεπισκοπικές φιλοδοξίες – δικές τους ή άλλων – είτε τις προσωπικές τους εμμονές. Το μόνο ευχάριστο στο σημείο αυτό είναι ότι κάποιοι σοβαρότεροι ιεράρχες, αν και φιλόδοξοι ως προς την προσωπική τους ανέλιξη, απέφυγαν να εντείνουν το «μπάχαλο» τηρώντας ιδιαίτερα προσεκτική δημόσια στάση.

Τώρα όλα αρχίζουν από την αρχή, αλλά με πολλά τραύματα για όλους λόγω ανόητων αστοχιών.