Τον διάλογο προκρίνει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ως φάρμακο στην τουρκική προκλητικότητα

Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας εξέφρασε προχθές την ενόχλησή του για την τριμερή τόσο απέναντι στην Τουρκία όσο και απέναντι στο Βερολίνο διαμηνύοντας και στη διαμεσολαβητική πλευρά (Γερμανία) και στη γείτονα ότι «αν η Τουρκία θέλει διάλογο θα πρέπει να το προσπαθήσει πολύ».

Επί της ουσίας ο ΥΠΕΞ εμφανίστηκε να ερμηνεύει την αποκάλυψη της συνάντησης εκ μέρους του Τούρκου ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου – η οποία είχε συμφωνηθεί να μείνει μυστική – ως προσπάθεια να «κάψει» το θέμα των κυρώσεων. «Αν η Τουρκία θέλει αυτό να το εμφανίσει ως διάλογο για να μπορέσει να αποτινάξει από πάνω της την πιθανότητα των κυρώσεων, νομίζω ότι θα πρέπει να προσπαθήσει λίγο παραπάνω» ήταν πιο συγκεκριμένα η πλήρης δήλωσή του. «Ευνόητο» είπε είναι η Γερμανία να ζητά συνεννοήσεις (εν όψει της γερμανικής προεδρίας) «μέχρι εκεί όμως».

Το κλίμα αυτό, το ότι δηλαδή η Τουρκία εμφανίζεται επανειλημμένως να τινάζει στον αέρα κάθε προοπτική «διαλόγου», ο ΣΥΡΙΖΑ το παρέβλεψε καθώς με τη σχετική ανακοίνωσή του χαιρέτισε την τριμερή (σε επίπεδο υπηρεσιακών παραγόντων, όπως επισήμανε και ο ΥΠΕΞ) περιοριζόμενος κατά τα λοιπά σε αιχμές για τα εσωκομματικά της Ν.Δ. που μπαίνουν εμπόδιο. Σχολίασε ουσιαστικά ότι ο Μητσοτάκης απέκρυψε από τους ακραίους του κόμματός του τη συνάντηση, που έγινε δύο μέρες μετά την προκλητική απόφαση για την Αγία Σοφία για την οποία ζητούσαν αντίποινα.

«Θετικό» γεγονός

Αποφεύγοντας να σχολιάσει τις προσπάθειες της Τουρκίας να εξουδετερώσει την όποια πίεση για τις κυρώσεις (υπό το πνεύμα ότι διάλογος και κυρώσεις δεν πάνε μαζί) – τις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ μετ’ επιτάσεως ζητάει αξιώνοντας πιο διεκδικητικό φρόνημα από την κυβέρνηση – χαιρέτισε προκαταβολικά, όπως είπαμε, και ζήτησε επίσημη ενημέρωση.

«Το γεγονός ότι η Ν.Δ. και ο κύριος Μητσοτάκης επιτέλους, έστω και με τεράστια καθυστέρηση, αντιλαμβάνονται τη σημασία της απειλής των κυρώσεων, της συμμετοχής στον ευρωτουρκικό διάλογο και των ανοιχτών διαύλων, σε αντίθεση με ό,τι έλεγε στο παρελθόν, είναι θετικό» σχολίασε. Προκρίνει με άλλα λόγια ο ΣΥΡΙΖΑ τη λογική του διαλόγου, υπό τον όρο μιας σθεναρής διεκδικητικής στάσης συνολικά αλλά και σε σχέση με τις κυρώσεις.

Χθες ο ΣΥΡΙΖΑ επανέφερε την πίεση για τις κυρώσεις διά του Αλέξη Χαρίτση, ο οποίος θύμισε πως «στον ΣΥΡΙΖΑ πάντα υποστηρίζαμε τους ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας και τον διάλογο με ευρωτουρκικό χαρακτήρα, στον οποίο η Ελλάδα θα πρωταγωνιστεί». Πρόσθεσε δε πως «σε δυο μέρες έχουμε μια Σύνοδο Κορυφής όπου περιμένουμε η κυβέρνηση να διεκδικήσει επιτέλους από την Ευρώπη όχι χλιαρές ανακοινώσεις αλλά μια αποφασιστική παρέμβαση».

Στη δήλωση που έκανε στο πλαίσιο της συνάντησης με τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη ο Αλέξης Τσίπρας σε δύο πράγματα στάθηκε

– Τις κυρώσεις: «θεωρώ θετικό ότι έστω και με μεγάλη καθυστέρηση η Ελλάδα ζητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση επιτέλους κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας για αυτήν την επιθετικότητα».

– Τον διάλογο για ελληνοτουρκικά: «Ο ελληνοτουρκικός διάλογος πρέπει να διεξαχθεί ξανά σε αυτή τη βάση (σ.σ.: ως ευρωπαϊκό πρόβλημα και όχι διμερές) και νομίζω ότι πρέπει να υπάρξει ο μέγιστος δυνατός συντονισμός» είπε.

«Η Μέρκελ δεν πρόκειται…»

Όσον αφορά τις κυρώσεις για τις προκλήσεις σε κυπριακή ΑΟΖ και Λιβύη, ο ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζει την απροθυμία του Βερολίνου να ασκήσει πιέσεις στην Τουρκία. Όπως είπε πρόσφατα στη συνέντευξή του στο «Έθνος» ο Αλέξης Τσίπρας, «ο κύριος Μητσοτάκης πρέπει να απαιτήσει αναβάθμιση του ευρωτουρκικού διαλόγου, με απειλή κυρώσεων στο τραπέζι αλλά και την προοπτική αναθεώρησης της τελωνειακής ένωσης Ε.Ε. – Τουρκίας και επανεγκαταστάσεις προσφύγων από την Τουρκία στην Ε.Ε. Η καγκελάριος Μέρκελ αυτά δεν πρόκειται μόνη της να τα βάλει επί τάπητος, εάν δεν την πιέσει επιτέλους ο κ. Μητσοτάκη». Ως εκ τούτου στρέφει όλη την πίεση στο εσωτερικό, δηλαδή στην κυβέρνηση, ώστε τυχόν αποτυχία να προσδιοριστούν τώρα οι κυρώσεις να τη χρεωθεί η ελληνική πλευρά, που είναι «αδρανής», «καθυστερεί», «δεν διεκδικεί» κ.λπ.

Σε κάθε περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να προτάσσει τον διάλογο εκτιμώντας ότι έτσι θα αποτραπεί τυχόν θερμό επεισόδιο (π.χ. εκτιμάται ότι κάτι τέτοιο δεν είναι απίθανο το φθινόπωρο) ή, ακόμη χειρότερα, μια σύρραξη με την Τουρκία.

Τουρκικό «μπουρλότο»

Από την άλλη το πλαίσιο που διαμορφώνει η Τουρκία δυναμιτίζει συνεχώς όχι απλώς την προοπτική διαλόγου αλλά ακόμη και την εγχώρια συζήτηση περί του «αναγκαίου» διαλόγου: γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, τουρκολιβυκό σύμφωνο που παραβιάζει την ελληνική ΑΟΖ, προαναγγελία ερευνών και γεωτρήσεων νότια της Κρήτης, άρνηση της ύπαρξης ΑΟΖ για την περίπτωση του συμπλέγματος του Καστελλόριζου, αμφισβήτηση και προσπάθεια αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης, υπερπτήσεις στον Έβρο, αμφισβήτηση της κυριαρχίας ελληνικών νησιών κ.λπ. Υποκινεί δε το ερώτημα αν οι παραινέσεις για διάλογο, εν προκειμένω από τον ΣΥΡΙΖΑ, περιλαμβάνουν όλη την ατζέντα Ερντογάν, ή πτυχές του που μέχρι σήμερα δεν συζητούσε η ελληνική διπλωματία.

Στην πράξη ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως δείχνει η μέχρι τώρα θετική σε γενικές γραμμές στάση του στη Χάγη (για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ), στην προώθηση λύσης στο Κυπριακό, στην τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο (που εκ των πραγμάτων αφήνει εκτός το Καστελλόριζο) θέτοντας κάποιες τυπικές προϋποθέσεις, συναινεί στη λογική της προώθησης λύσεων (ήδη από την περίοδο της διακυβέρνησής του).

«Ειρηνικές» λύσεις

Εξάλλου, ακολουθεί παραδοσιακά τη διεθνιστική – κοσμπολίτικη γραμμή στα εθνικά ζητήματα που προκρίνει τον διάλογο, τον κατευνασμό και τις λύσεις πάνω σε «αμοιβαίες» υποχωρήσεις στον βαθμό που αυτές θα εξασφαλίζουν την ειρηνική συνύπαρξη με την Τουρκία. Σύμφωνα με τα νέα ρητορικά σχήματα που έχει υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια η Κουμουνδούρου, το ζητούμενο είναι η Ελλάδα να αναδειχθεί σε «πυλώνα σταθερότητας και ειρήνης στην περιοχή». Η γραμμή αυτή πλέον στο εσωτερικό του ενισχύεται:

 Τόσο από τη διάθεση της ηγεσίας να ζυγίζει και το κλίμα του διεθνούς παράγοντα – τον οποίο δεν θέλει να έχει απέναντι στον βαθμό που διεκδικεί εκ νέου την εξουσία. Αμερικανοί και Ευρωπαίοι δεν θέλουν τον ελληνοτουρκικό μπελά να στέκεται εμπόδιο στις γεωπολιτικές τους επιδιώξεις στην περιοχή, ως εκ τούτου επιθυμούν την προώθηση λύσεων.

 Όσο και από την είσοδο, στο πλαίσιο της διεύρυνσης του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, πληθώρας εκσυγχρονιστικών στελεχών που πέρασαν απ’ το ΠΑΣΟΚ την περίοδο Σημίτη, ή την επιστροφή στελεχών με καταγωγή το ΚΚΕ εσωτερικού που στήριξαν τον Σημίτη.

Ωστόσο, δεδομένου ότι ο Αλέξης Τσίπρας θέλει να απευθύνεται και στον πατριωτικό χώρο του Ανδρεοπαπανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ και εν γένει του Κέντρου, μερίδα του οποίου έχει ακόμη ευαισθησίες στα εθνικά, ισορροπεί τη ρητορική του ενσωματώνοντας ανάλογες αποχρώσεις. Η «πατριωτική» αντίληψη στα εθνικά πάντως, στην περίπτωση του Αλέξη Τσίπρα, δεν έχει πολιτικο-ιδεολογικό βάθος.

Τα κάστανα και η φωτιά

Τέλος, στο πεδίο της αντιπολιτευτικής τακτικής, ο Αλέξης Τσίπρας:

– Από τη μία προσφέρει συναίνεση στον Κυριάκο Μητσοτάκη στα εθνικά αφήνοντας να εννοηθεί ότι για τις δύσκολες αποφάσεις που επισύρουν πολιτικό κόστος (και συγκρούσεις στο εσωτερικό της Ν.Δ.) – το οποίο το κόμμα του δεν δίστασε να αναλάβει στην περίπτωση των Πρεσπών – ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να βάλει πλάτη επειδή τα εθνικά είναι κρίσιμα και δεν σηκώνουν αντιπαραθέσεις αλλά ενότητα. Στην πράξη, ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζει τη συνέχιση της πολιτικής του, (η οποία είχε το πράσινο φως από τον ευρωπαϊκό και αμερικανικό παράγοντα) από τον σημερινό πρωθυπουργό που ακολουθεί τα βήματα των προκατόχων του, έστω σε πλαίσιο μεγαλύτερης όξυνσης με τη γείτονα και άρα με μεγαλύτερες δυσκολίες.

– Από την άλλη κραδαίνει το χαρτί της πιο υπεύθυνης και πιο ικανής πολιτικής δύναμης που μπορεί να διαπραγματευθεί με επιτυχία υπέρ των εθνικών συμφερόντων, και με προθυμία να αναλάβει το πολιτικό κόστος όπου χρειάζεται . Η αναφορά του Αλέξη Τσίπρα στην προαναφερθείσα συνέντευξη στο «Έθνος», ότι δηλαδή «εμείς είμαστε εδώ (…) έτοιμοι να ξαναβγάλουμε τα κάστανα από τη φωτιά» – αν χρειαστεί, όπως διευκρίνισε – μπορεί να διαβαστεί και υπό το πρίσμα των εθνικών.