Φώντας Λάδης

Ιουλιανά 1965

100 μέρες που συγκλόνισαν την Ελλάδα

Ανάλυση των γεγονότων – 170 φωτογραφίες και ντοκουμέντα

Εκδόσεις: Μετρονόμος

Σελ.: 160

Τα Ιουλιανά αποτελούν σταθμό στη νεότερή μας ιστορία, όπως και να τα εξετάσει κανείς. Φυσικά, μια περιορισμένη ιστορική περίοδος ή ένα «συμβάν» (π.χ. ο εμφύλιος, η δολοφονία Λαμπράκη, τα Ιουλιανά, το πραξικόπημα στην Κύπρο), ανάλογα με το «μήκος» της γενικότερης εποχής που εξετάζεται, μοιάζει να βρίσκεται στο κέντρο ή στην περιφέρειά της, να είναι κορύφωση ή απλό επεισόδιό της. Ωστόσο, τα Ιουλιανά δεν φαίνονται απλώς. Είναι ορόσημο. Και μάλιστα από πάρα πολλές απόψεις.

Η Ελλάδα το καλοκαίρι του 1965 βρέθηκε στο μεταίχμιο. Πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες, συνασπισμοί συμφερόντων και ιδεολογιών, που είχαν παγιωθεί και λειτουργήσει ώς εκείνη τη στιγμή, άρχισαν, μετά την «πύρρειο νίκη» της συντήρησης, να μεταλλάσσουν στη μορφή και στην ουσία, ώς την επόμενη μεγάλη σύγκρουση.

Από το 1965 και μετά τίποτα και κανείς δεν έμεινε όπως ήταν πριν. Βαθιές ανακατατάξεις και διασπάσεις συγκλόνισαν τον πολιτικό χώρο από τη Δεξιά ώς την Αριστερά. Για το πολιτικό εποικοδόμημα είχε φτάσει η ώρα να ακολουθήσει τις αλλαγές της ίδιας της ελληνικής κοινωνίας.

Πωλ Μέισον

Καθαρό λαμπρό μέλλον

Μια ριζοσπαστική υπεράσπιση του ανθρώπινου είδους

Μετάφραση: Μαριάννα Τζιαντζή

Εκδόσεις: Καστανιώτης

Σελ.: 498

Πώς διασώζουμε αυτό που μας καθιστά ανθρώπους σε μιαν εποχή εκτεταμένης αβεβαιότητας; Μήπως σήμερα είμαστε απλώς καταναλωτές που διαμορφώνονται από τις δυνάμεις της αγοράς; Μήπως, σύντομα, οι αλγόριθμοι και η τεχνητή νοημοσύνη θα μας αντικαταστήσουν; Ο συγγραφέας μάς προσκαλεί σε μιαν αταλάντευτη, μαχητική υπεράσπιση της ύπαρξής μας, των δικαιωμάτων και των ελευθεριών μας. Με παραπομπές στην οικονομία και τα μαζικά δεδομένα, στη νευροεπιστήμη, στους πολιτισμικούς πολέμους αλλά και στην άνοδο της ακροδεξιάς, αντλώντας από τις εμπειρίες του και τα επιτόπια ρεπορτάζ σε μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις – από την Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη μέχρι την Ουάσινγκτον – καθώς και με αναφορές στην παιδική του ηλικία σε μια αγγλική πόλη ανθρακωρύχων, ο Πωλ Μέισον μας δείχνει πώς η έννοια του ανθρώπου έχει διαβρωθεί όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν. Στο «Καθαρό λαμπρό μέλλον» υποστηρίζει ότι είμαστε ικανοί να πλάσουμε το μέλλον μας μέσω του λόγου, της καινοτομίας, της απελευθερωτικής χρήσης της τεχνολογίας και της συνεργασίας. Δίνει μια εικόνα των ανθρώπων ως κάτι παραπάνω από ανδρείκελα, πελάτες ή γρανάζια σε μια μηχανή. Ένα έργο ριζοσπαστικής αισιοδοξίας για τους δύσκολους καιρούς μας.

Naomi Klein

Στις φλόγες

Το καυτό θέμα της κλιματικής αλλαγής

Μετάφραση: Μιχάλης Μακρόπουλος

Εκδόσεις: Κλειδάριθμος

Σελ.: 320

Για τουλάχιστον μία δεκαετία η καταξιωμένη δημοσιογράφος και πρωτοπόρος διανοούμενη Ναόμι Κλάιν έχει καταγράψει τη μεταβολή της κλιματικής κρίσης από μια μελλοντική απειλή σε μια κρίσιμη κατάσταση με επείγοντα χαρακτήρα.

Ήταν μεταξύ των πρώτων που υποστήριξαν αυτό που τώρα αποκαλείται Πράσινο Νιου Ντιλ – ένα όραμα για τη μεταμόρφωση των οικονομιών μας ώστε να αντιμετωπίσουμε, ταυτόχρονα, την κλιματική κατάρρευση και την ανεξέλεγκτη ανισότητα. Τώρα που η στάθμη των ωκεανών ανεβαίνει μαζί με την παγκόσμια ανησυχία, υποστηρίζει ότι μόνο αυτού του είδους η τολμηρή δράση από τη βάση έχει μια πιθανότητα να μας κινητοποιήσει να αγωνιστούμε για τη ζωή μας – όσο ακόμα υπάρχει χρόνος.

Με ανταποκρίσεις από τον μεταμορφωμένο σε φάντασμα Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο έως τους πνιγμένους στους καπνούς ουρανούς των βορειοδυτικών ακτών των ΗΠΑ, και από το σαρωμένο από τυφώνα Πουέρτο Ρίκο έως το Βατικανό που συνειδητοποιεί την ανάγκη για ριζική αλλαγή, η Κλάιν καταλήγει ότι, για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την υπαρξιακή κρίση της κλιματικής αλλαγής, χρειάζεται να μεταμορφώσουμε τα συστήματα που τη δημιούργησαν.

S.M. Plokhy

Γιάλτα

Το τίμημα της ειρήνης

Μετάφραση: Πέτρος Γεωργίου

Εκδόσεις: Πατάκης

Σελ.: 552

Τον Φεβρουάριο του 1945, τρεις κορυφαίες φυσιογνωμίες του εικοστού αιώνα – ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ και ο Ιωσήφ Στάλιν – συναντήθηκαν στη Γιάλτα, ένα θέρετρο στη Μαύρη Θάλασσα, καθώς οι στρατοί τους συνέκλιναν στο Βερολίνο. Διέφεραν πολύ οι απόψεις τους όσον αφορά το πώς θα έπρεπε να είναι ο μεταπολεμικός κόσμος. Στις οκτώ ιστορικές μέρες της διάσκεψης, οι τρεις τους διχοτόμησαν τη Γερμανία, ενέκριναν την πιο καταιγιστική εκστρατεία βομβαρδισμών στην ιστορία, χάραξαν εκ νέου τα σύνορα της Ανατολικής Ευρώπης και δημιούργησαν έναν νέο διεθνή οργανισμό για τη διευθέτηση μελλοντικών διενέξεων. Δύο μήνες αργότερα, ο Ρούζβελτ ήταν νεκρός, ο Στάλιν ενίσχυε την κυριαρχία του στην Πολωνία και ο Τσόρτσιλ όδευε ολοταχώς προς μια ταπεινωτική εκλογική ήττα.

Από τότε και μέχρι σήμερα οι απόψεις διίστανται ακραία ως προς τα επιτεύγματά τους. Οδήγησε η Γιάλτα στον Ψυχρό Πόλεμο; Μήπως ο ασθενής Ρούσβελτ έδωσε υπερβολικά πολλά στον Στάλιν; Ο S.M. Plokhy, ένας από τους σημαντικότερους ιστορικούς της εποχής μας και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, υπογράφει ένα ρηξικέλευθο βιβλίο, το οποίο αντλεί υλικό από μέχρι πρότινος απόρρητα σοβιετικά έγγραφα.

Guy Hermet

Ιστορία των εθνών και του εθνικισμού στην Ευρώπη

Μετάφραση: Αλεξάνδρα Νεστοροπούλου

Εκδόσεις: Πεδίο

Σελ. 446

Οι ισχυροί εθνικοί δεσμοί εμφανίστηκαν σχετικά πρόσφατα ή, αντίθετα, πολύ παλιά; Ποιοι υπήρξαν οι οικονομικοί, πολιτισμικοί ή πολιτικοί μηχανισμοί που πυροδότησαν την εθνικιστική μανία τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή της Ευρώπης; Το έθνος – κράτος, όπως εξάλλου και ο εθνικισμός, βιώνουν σήμερα το κύκνειο άσμα τους μπροστά στις νέες πολλαπλές ταυτότητες και σε ένα αναδυόμενο ευρωπαϊκό κράτος – έθνος; Ή μήπως πρόκειται ήδη για μιαν ελπίδα χαμένη στην εθνικιστική φωτιά που κατακαίει τις πρώην κομμουνιστικές χώρες;

Το βιβλίο παρουσιάζει τα ιστορικά εκείνα στοιχεία που μας επιτρέπουν να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ερωτήματα χωρίς βεβιασμένες εκτιμήσεις. Εξετάζει επίσης τις απόψεις που προσπάθησαν να αναλύσουν τα περίπλοκα εθνικά πάθη τα οποία θεωρούσαμε ξεχασμένα, που, όμως, αναστατώνουν για μίαν ακόμη φορά την Ευρώπη.

Φοίβος Καρζής

Το μεσαίο κενό

Η ακμή και η κρίση της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα και τον κόσμο

Εκδόσεις : Παπαδόπουλος

Σελ. 304

Πώς εξηγείται η πτώση της δύναμης της μεσαίας τάξης στον σύγχρονο δυτικό κόσμο και, παράλληλα, η άνοδός της στις αναπτυσσόμενες χώρες; Τι οδήγησε στη συντριβή των αμερικανικών νοικοκυριών ανάμεσα στις συμπληγάδες πέτρες της φτώχειας και της εκτόξευσης του πλούτου των ανωτέρων οικονομικών στρωμάτων; Πώς άνθισε ένα καπιταλιστικό φαινόμενο – η ανάδυση των μεσοστρωμάτων – σ’ ένα κομμουνιστικό καθεστώς όπως αυτό της Κίνας; Η ανάδυση μιας μεσαίας τάξης οδηγεί, τελικά, σε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, πράγμα που πολλοί θεωρούν αυτονόητο; Η περίπτωση της Ρωσίας, δυστυχώς, υποδεικνύει πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει πάντα.

Και στην Ελλάδα, τι γίνεται; Πώς αποτυπώνεται η αποδυνάμωση της άλλοτε ανθούσας μεσαίας τάξης, ειδικά κατά την περίοδο της κρίσης; Τι περιμένει μικροαστούς, μεσοαστούς και μεγαλοαστούς σε ορίζοντα δεκαετίας; Και, εν τέλει, ποιοι αποτελούν αυτή τη διαρκώς ρευστή τάξη στη χώρα μας, σε ιστορικό πλαίσιο;

Μέσα από μιαν εξαιρετική χρήση αριθμών και στατιστικών και με την συνολική εποπτεία του φαινομένου σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Φοίβος Καρζής ιχνηλατεί, αναλύει και εξηγεί τα ρήγματα, τις προσδοκίες, τις συνεχείς μετακινήσεις και τις προοπτικές της πιο δυναμικής κι ευρύχωρης ομάδας του παγκόσμιου πληθυσμού: της «μεσαίας τάξης».