Η τρέχουσα πανδημία του covid 19 έχει κάνει ακόμα πιο φανερές τις συνέπειες του επικρατούντος νέο-φεουδαρχικού συστήματος οργάνωσης των κοινωνιών και των κρατών. Ο πολιτικότητα των κυβερνώντων -δηλαδή η αδιαίρετη σχέση τους με την «πόλιν»- έχει προ πολλού χαθεί. Ζούμε σε προ-πολιτικές κοινωνίες, υπό τον έλεγχο μιας δήθεν πολιτικής εξουσίας, απολύτως διαχωρισμένης από τους εξουσιαζόμενους,  οι οποίοι επίσης λειτουργούν ατομικώς και ιδιοτελώς.

Η έλλειψη συλλογικής συνείδησης από τα μέλη των κοινωνιών γίνεται ολοένα και περισσότερο φανερή.   Οι σχέσεις εξουσιαστών και εξουσιαζομένων περιορίζονται στη δήθεν επιλογή, στιγμιαίως και ανά κάποια χρόνια, των πρώτων από τους δεύτερους. Με  την επισήμανση   πως οι    εκλεγμένοι  ελέγχουν, ολοένα και περισσότερο αποτελεσματικώς, τους δήθεν ελεύθερους εκλογείς,   με δημαγωγικά και ψυχολογικά τεχνάσματα.   

Στις κρίσιμες όμως στιγμές, οι «πολιτικές» αρχές  περιέρχονται σε πανικό επιβίωσης. Το δυστύχημα είναι πως στις περιπτώσεις αυτές   καταφεύγουν, κατά κανόνα, σε εύκολες λύσεις, όπως τώρα. Καταφεύγουν στους «ειδικούς», ιδίως όταν αυτοί με τις προτάσεις τους προσφέρουν το μικρότερο «πολιτικό κόστος». Το δε «πολιτικό κόστος» συνίσταται στις άμεσες δυσάρεστες συνέπειες της κρίσης. Οι μελλοντικές συνέπειες των κρίσεων τίθενται σε δεύτερη μοίρα, ιδίως όταν αυτές επισυμβούν όταν  θα  έχουν αντικατασταθεί από άλλες αρχές. 

Πέραν της βοήθειας που τους προσφέρει η ασθενής μνήμη των λαών.  

Όπως όμως έγραφε ο Αριστοτέλης, «ένα σπίτι   δεν μπορεί να το κρίνει μονάχα εκείνος που το έχτισε, αλλά θα το εκτιμήσει καλύτερα εκείνος που θα το χρησιμοποιήσει, όπως και ένας πλοίαρχος θα κρίνει καλύτερα ένα τιμόνι από τον κατασκευαστή του, και τα φαγητά ενός συμποσίου όσοι θα συμμετάσχουν σ’ αυτό κι όχι ο μάγειρος». Οι σημερινοί όμως κομματικοί αρχηγοί θεωρούν πως αυτοί και μόνο μπορούν να κρίνουν τις «πολιτικές» αποφάσεις  που παίρνουν, αποφάσεις στηριγμένες σε «ειδικούς» και συγχέοντας τον όρο «πολιτική» με τον όρο «διακυβέρνηση». Άλλωστε έτσι έχει διαμορφωθεί το ψευδεπίγραφο «δημοκρατικό» πολίτευμά μας. 

Πιστεύουμε πως θα πρέπει να ανακαλύψουμε ξανά τη Δημοκρατία  με τον τρόπο που την εννοούσε ο Περικλής -στον Επιτάφιο του Θουκυδίδη-, με τους πολίτες   ισότιμους, συνυπεύθυνους και συναποφασίζοντες για τη μοίρα της «πόλεως».  Θεωρούμε πως ο δρόμος προς αυτήν είναι ανοικτός, δεδομένων των δυνατοτήτων πληροφόρησης και επικοινωνίας  που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία.  Έως τότε όμως, ας απαιτήσουμε από τους   «πολιτικούς» μας να ερευνούν πολύπλευρα τα ζητήματα της «πόλεως» -να γίνουν δηλαδή περισσότερο πολιτικοί- και να μας πληροφορούν σχετικώς με ειλικρίνεια και   επιστημοσύνη.   

Η τρέχουσα πανδημία, όπως και άλλες κρίσεις που συχνά-πυκνά απειλούν τις εκάστοτε  κοινωνικές πραγματικότητες, φανερώνει τα αποτελέσματα της προ-πολιτικής νοοοτροπίας μας. Οι «πολιτικοί» φέρονται αμυντικά, αμήχανα και ιδιοτελώς. Άλλωστε η ατομικότητα είναι η κύρια συνέπεια της νεωτερικότητας και αποτελεί χαρακτηριστικό όλων μας. Στις μέρες μας, με την εξάπλωση του covid19, φροντίζουν πρωτίστως να σώσουν εαυτούς, μη λαμβάνοντας μέτρα που θα τους εκθέσουν σήμερα.   

Έτσι καλούν ειδικούς, ειδικούς στους ιούς και τις πανδημίες, να προτείνουν μεθόδους θεραπείας του προβλήματος.

Οι οποίοι βεβαίως προτείνουν την πλέον σίγουρη   γι’ αυτούς λύση: lockdown  παντού. Όπως αν καλούσαν μηχανικούς,  μετά τους σχετικά πρόσφατους θανατηφόρους σεισμούς στη Αθήνα, στην Καλαμάτα και στη Θεσσαλονίκη, θα πρότειναν μεγάλη αύξηση του αντισεισμικού συντελεστή για τις κατασκευές των κτηρίων. Ή, αν καλούσαν ειδικούς στην ασφάλεια των οδών, θα πρότειναν ανακατασκευή όλου του οδικού δικτύου της επικράτειας. Τούτο γιατί οι επιστήμες των «ειδικών» έπαψαν προ πολλού και είναι πολιτικές, με την ορθή έννοια του όρου «πολιτική», δηλαδή οι «ειδικοί» δεν ασχολούνται παρά μόνο με το στενό αντικείμενό τους.

Η διαδικασία όμως θα μπορούσε να είναι σωστότερη και δημοκρατικότερη. Να προβούν σε ενδελεχή μελέτη και πληροφόρησή μας για τις άμεσες, έμμεσες και μελλοντικές συνέπειες των όποιων ενεργειών μας. Μόνο έτσι θα επιλέγαμε δημοκρατικώς, όλοι μαζί δηλαδή, την καλλίτερη λύση. Με αυτό το «όλοι μαζί» να συνίσταται και στην ομόθυμη  αποδοχή από εμάς των όποιων αποφάσεων.  Προτού επιλέξουν/με το  lockdown, ας ερευνήσουν/με πρώτα τις συνέπειές του στην οικονομία, στην υγεία, στην σωματική υγεία αλλά  και στην ψυχική υγεία του πληθυσμού και να αντιπαραβάλλουμε τις συνέπειες αυτές με τα οφέλη που θα προκύψουν από την επιβολή του.   

Κατόπιν   ενδελεχούς ερεύνης ίσως να εμμέναμε στην διακοπή κάθε κοινωνικής δραστηριότητας, μέχρι να ανακαλυφθεί και διαδοθεί η χρήση εμβολίου. Δηλαδή ίσως να είναι απολύτως σωστή η επιλογή των διαφόρων lockdown που επιβάλλονται. Ίσως όμως προκρίναμε ως καλλίτερη λύση τον άμεσο έλεγχο μεγάλου μέρους του πληθυσμού -με την ανάλογη δαπάνη και οργάνωση- και, ως συνέχεια αυτού, την προστασία των ευπαθών συμπολιτών μας, μέχρι να ανακαλυφθεί φάρμακο ή εμβόλιο, με την εφαρμογή της «κοινωνικής απόστασης» και μάσκας.

Πολλοί διακεκριμένοι επιστήμονες προκρίνουν τη λύση αυτή, αλλά προτιμούμε να τους λοιδορούμε (δεν δεχόμαστε μήτε   το «πάταξον μεν άκουσον δε»).  Ίσως πάλι επιλέγαμε να θυσιάσουμε συμπολίτες μας, χάριν της επιβίωσης της κοινωνίας, όπως παλαιότερα αγόγγυστα θυσιάζαμε τα παιδιά μας σε πολέμους για την πατρίδα: προφανώς βεβαίως αυτό δεν το θέλουμε, καθόσον όλοι μας ευελπιστούμε σε καλλίτερη λύση από αυτήν.    

Πάντως να ξέρουμε πως οι «πολιτικοί» μας, με   πίεση   δική μας μάλιστα, έχουν ήδη αποφασίσει να θυσιάσουν συμπολίτες μας έναντι κάποιας άλλης ωφέλειας και εξακολουθούν να θυσιάζουν: Οι μηχανικοί έχουν τρόπους να κάνουν τα σπίτια μας απολύτως αντισεισμικά, δεν αλλάξαμε όμως τον αντισεισμικό κανονισμό γιατί το κόστος κατασκευής των οικοδομών θα πολλαπλασιαζόταν με δραματικές κοινωνικές συνέπειες.   

 Καθυστερήσαμε επί δεκαετίες να ολοκληρώσουμε την Εθνική οδό Κορίνθου-Πατρών (το έργο τελείωσε πέρσι), με συνέπεια δεκάδες θανατηφόρα ατυχήματα. Ούτε διορθώνουμε τους χιλιάδες επαρχιακούς επικίνδυνους δρόμους, παρά τα συνεχή δυστυχήματα εξ αιτίας αυτών. Επέλεξαν και επιλέξαμε την ικανοποίηση  συνδικαλιστικών απαιτήσεων ή τις αποζημιώσεις των αγροτών από φυσικές καταστροφές των καλλιεργειών τους ή την χρηματοδότηση της Παιδείας και λοιπές άλλες, πραγματικές ή μη, ανάγκες της κοινωνίας. Επαναλαμβάνω: με δική μας πίεση, ενίοτε εκβιαστική. Έτσι όμως προδιαγράψαμε και θανάτους. Ακούγονται κυνικά αυτά, αλλά έτσι είναι.

Αυτή η έλλειψη δημοκρατίας -η έλλειψη «Δήμων»- δεν αφορά μόνο στα προβλήματα που δημιούργησε και θα επιφέρει μελλοντικώς η τρέχουσα πανδημία, με τους «πολιτικούς» μας σε εμφανή αμηχανία, αμυντικώς και ιδιοτελώς αντιδρώντες περίπου στα «τυφλά». Αφορά και στις άλλες κρίσεις που μας έχουν εγκλωβίσει σε αδιέξοδα. Το ίδιο δηλαδή συνέβη και με την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, που αποφασίσθηκε να επιλυθεί μέσω ΔΝΤ, «τρόϊκας» και μνημονίων και με τη συνθηματική και όχι επιστημονική δαιμονοποίηση    της δραχμής (και τους στιγμιαίους έρπητες μετά τις kolotoumpes). Το ίδιο συνέβη και συμβαίνει και στα ζητήματα της «εξωτερικής πολιτικής» μας.

Τα παραπάνω  αφορούν τόσο στις   συμπεριφορές των εκάστοτε κυβερνήσεων, όσο και στις συμπεριφορές των εκάστοτε «αξιωματικών» αντιπολιτεύσεων (που περιμένουν τη σειρά τους, όπως όταν παίζουμε βόλεϊ εναλλάσσονται οι θέσεις των παικτών).   Αμφότερες δημαγωγούν, χωρίς να είναι «διαβασμένες» και ενίοτε ιδιαιτέρως ανοήτως, π.χ. με τις γιορτές των γενεθλίων με τις τούρτες και τα κεράκια, γιατί αυτά «πωλούν». Βέβαια δεν έχουν ευθύνη μόνο οι «πωλώντες», έχουν ευθύνη και οι «αγοράζοντες», δηλαδή εμείς.