Στη «μητέρα» των μαχών θα εξελιχθεί το θέμα της πώλησης του 30% της ΔΕΗ, με την κυβέρνηση να επιλέγει σκληρή ρητορική απέναντι στο ισχυρό μέτωπο που σχηματίζεται από τους εργαζομένους, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, δήμους, περιφέρειες και άλλους φορείς.

Στη «μητέρα» των μαχών θα εξελιχθεί το θέμα της πώλησης του 30% της ΔΕΗ, με την κυβέρνηση να επιλέγει σκληρή ρητορική απέναντι στο ισχυρό μέτωπο που σχηματίζεται από τους εργαζομένους, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, δήμους, περιφέρειες και άλλους φορείς.

Το επικοινωνιακό τρικ των δυο κυβερνητικών κομμάτων με συσκέψεις επί συσκέψεων και διαβεβαιώσεις περί εξασφάλισης των εργαζομένων δεν έπεισε και οι αντιδράσεις τόσο των εργαζομένων όσο και των φορέων της Μακεδονίας, της Θράκης και της Ηπείρου αναμένεται να κλιμακωθούν, φέρνοντας σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το Μαξίμου άλλαξε ήδη γραμμή και απαντά στις αντιδράσεις διαμηνύοντας ότι δεν θα επιτρέψει μπλακ άουτ και απειλώντας ότι θα προχωρήσει ακόμα και στην επιστράτευση των εργαζομένων. Προσπαθεί, μάλιστα, να υποβαθμίσει τις αντιδράσεις υποστηρίζοντας ότι διαφωνούν μόνον οι συντεχνίες που θέλουν να κρατήσουν ζωντανό ένα ξεπερασμένο συνδικαλιστικό σύστημα που ψυχορραγεί. Σύμφωνα με πληροφορίες, μάλιστα, έχει δοθεί εντολή σε όλους τους κυβερνητικούς βουλευτές να επιδοθούν στη συνήθη καταστροφολογία, λέγοντας ότι οι απεργίες θα έχουν συνέπειες στον τουρισμό.

Την ίδια ώρα οι κάτοικοι της Δυτικής Μακεδονίας, περιοχή από την οποία η «μικρή ΔΕΗ» προικίζεται με τέσσερις λιγνιτικές μονάδες και έξι ορυχεία, φέρονται αποφασισμένοι να αποτρέψουν με κάθε τρόπο το ξεπούλημα της ΔΕΗ, ενώ σε αναβρασμό βρίσκονται φορείς και κάτοικοι σε Ήπειρο, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, περιοχές από τις οποίες θα γίνει υφαρπαγή του υδροηλεκτρικού δυναμικού προς χάρη των ιδιωτών που θα αγοράσουν το 30% της Επιχείρησης.

Το «Π» παρουσιάζει με 10 ερωτήσεις και απαντήσεις το τι πραγματικά συμβαίνει με την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας στην Ελλάδα και ποιοι υπαγορεύουν το ξεπούλημα της ΔΕΗ στο όνομα δήθεν της κατάργησης των μονοπωλιακών πρακτικών.

1. Έχει απελευθερωθεί η αγορά ενέργειας στην Ελλάδα;

Με τον νόμο 2773/1999 απελευθερώθηκε η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα η εγχώρια παραγωγή, μεταφορά και διανομή ενέργειας να είναι ανοικτές σε ιδιώτες επενδυτές, καταργώντας το μονοπώλιο που κατείχε η ΔΕΗ. Έτσι πλέον έχει απελευθερωθεί η αγορά στο φυσικό αέριο, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ακόμα και η παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη.

Παράλληλα από τον Οκτώβριο του 2003 η ΔΕΗ έπαψε να είναι 100% δημόσια, αφού εκποιήθηκε σε ιδιώτες το 49% του μετοχικού της κεφαλαίου.

Το ελληνικό Δημόσιο από την πώληση του 49% των μετοχών της ΔΕΗ σε ιδιώτες το 2001-2003 εισέπραξε 1,8 δισ. ευρώ, ενώ την ίδια περίοδο τα καθαρά κέρδη (μετά από φόρους, τόκους και αποσβέσεις) της ΔΕΗ Α.Ε. ήταν 2,4 δισ. ευρώ!

2. Υπάρχουν ιδιωτικές εταιρείες παραγωγής και προμήθειας ενέργειας;

Ασφαλώς και υπάρχουν! Είναι χαρακτηριστικό ότι το 46,5% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος προέρχεται από τον ιδιωτικό τομέα, αφού στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα έχει εγκατεστημένη ισχύ 7.531 MW και συγκεκριμένα 4.484 MW από ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ (εκ των οποίων 1.540 αιολικά, 2.076 Φ/Β, 374 Φ/Β στέγης, 220 ΜΗΥΣ, 47 βιοαέριο – βιομάζα, 228 ΣΗΘΥΑ και κατανεμόμενες ΣΗΘΥΑ) και 3.047 MW φυσικό αέριο.

Αντίστοιχα στη ΔΕΗ αντιστοιχεί το 53,5% της εγκατεστημένης ισχύος με 8.667 MW και συγκριμένα 4.302 MW από λιγνιτικές μονάδες, 3.017,7 MW από υδροηλεκτρικά και 1.347 MW από φυσικό αέριο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας), τον Ιούνιο του 2014 οι άδειες παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ ανέρχονταν σε 2.640 και 18 από υβριδικούς σταθμούς. Παράλληλα οι ενεργές άδειες προμήθειας ηλεκτρικού ρεύματος στις 23 Μαΐου 2014 ήταν, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΡΑΕ, 21.

Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τον Ελληνικό Σύνδεσμο Ανεξαρτήτων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ), που αποτελεί μια πρωτοβουλία των μεγαλύτερων ιδιωτικών εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας, μέχρι σήμερα έχουν επενδυθεί πάνω 1,5 δισ. ευρώ σε έξι σύγχρονες ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες φυσικού αερίου. Μέλη του ΕΣΑΗ είναι οι: Elpedison Ενεργειακή Α.Ε., Κόρινθος Power Α.Ε., Ηρων ΙΙ Α.Ε., Αλουμίνιον Α.Ε., Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε., Motor Oil Hellas A.E. και Protergia Α.Ε.

3. Μπορεί ο καταναλωτής να επιλέξει άλλη εταιρεία από τη ΔΕΗ;

Από το 2004 αναγνωρίστηκε το δικαίωμα επιλογής προμηθευτή για όλους τους καταναλωτές πλην των οικιακών, οι οποίοι απέκτησαν αυτή τη δυνατότητα τρία χρόνια μετά, το 2007, με εξαίρεση τα νησιά, που δεν είναι συνδεδεμένα στο δίκτυο. Έτσι τα νοικοκυριά σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα έχουν το δικαίωμα να αλλάξουν προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας.

Σήμερα στην προμήθεια ηλεκτρισμού δραστηριοποιούνται οι εξής εταιρείες:

◆ Elpedison Εμπορία Ηλεκτρικής Ενέργειας (θυγατρική του μεικτού σχήματος ΕΛΠΕ και Edison).
◆ Greek Enviromental & Energy Network.
◆ Ηρων Θερμοηλεκτρική (θυγατρική του ομίλου ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ).
◆ ΝΕCO Α.Ε. (συμφερόντων Ομίλου Κοπελούζου).
◆ Volterra (μεικτή εταιρεία με ίση συμμετοχή της ιταλικής Sorgenia και της ελληνικής κατασκευαστικής J & P ABAΞ και Watt & Volt).
◆ Protergia (συμφερόντων Ομίλου Μυτιληναίου).

4. Γιατί οι καταναλωτές είναι διστακτικοί στην επιλογή ιδιωτικής εταιρείας ηλεκτρικής ενέργειας;

Σύμφωνα με τα στοιχεία, η ΔΕΗ κατέχει σήμερα στη λιανική αγορά μερίδιο 98% στη χαμηλή τάση (νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις) και 96% στη μέση τάση (επιχειρήσεις και πολύ μεγάλες οικιακές καταναλώσεις).

Το 2011, όμως, το μερίδιο της ΔΕΗ στη λιανική είχε υποχωρήσει στο 92%-93%, με τη δραστηριοποίηση τότε των εταιρειών Energa και Ηellas Power, οι οποίες, όμως, δυσφήμισαν την ιδιωτική αγορά, αφού συνδέθηκαν με ένα μεγάλο σκάνδαλο.

Συγκεκριμένα, 19 στελέχη των δυο εταιρειών θα καθίσουν στο εδώλιο με κατηγορίες σε βαθμό κακουργήματος για υπεξαίρεση με τις επιβαρυντικές διατάξεις του νόμου περί καταχραστών του Δημοσίου, λαθρεμπορία και νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (ξέπλυμα βρόμικου χρήματος).

Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, οι δυο επίμαχες εταιρείες ως πάροχοι ηλεκτρικού ρεύματος εισέπρατταν τον ειδικό φόρο κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και το τέλος ακίνητης περιουσίας (το λεγόμενο χαράτσι) για λογαριασμό της ΔΕΗ, αλλά δεν απέδιδαν τα χρήματα αυτά στο Δημόσιο, με αποτέλεσμα να προκαλέσουν ζημιά, η οποία εκτιμάται στα 270 εκατομμύρια ευρώ.

5. Έχει ή δεν έχει απελευθερωθεί η παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη;

Το άνοιγμα των κοιτασμάτων λιγνίτη σε ιδιώτες ήταν επιταγή της Κομισιόν και ήδη από το 2009 η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύθηκε έναντι της Κομισιόν να προκηρύξει εντός ενός έτους διαγωνισμούς για την εκχώρηση δικαιωμάτων εξόρυξης σε τρία νέα λιγνιτικά κοιτάσματα της χώρας και συγκεκριμένα της Ελασσόνας, της Δράμας και της Βεγόρας, και να κλείσει την εκκρεμότητα με το λιγνιτωρυχείο της Βεύης. Στους διαγωνισμούς αυτούς δεν θα έχει δικαίωμα να συμμετάσχει η ΔΕΗ.

Παράλληλα, σύμφωνα και με το πρώτο μνημόνιο, το 2010, η χώρα έχει την υποχρέωση να υλοποιήσει σχέδιο για το άνοιγμα της παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη στους ιδιώτες.

Έτσι οι ιδιώτες μπορούν, εάν θέλουν, να επενδύσουν στον λιγνίτη, αφού και άδειες κατασκευής λιγνιτικών εργοστασίων υπάρχουν και έχουν διατεθεί προς τους ιδιώτες και κοιτάσματα υπάρχουν διαθέσιμα. Κανείς όμως μέχρι στιγμής δεν έχει προχωρήσει σε επενδύσεις.

6. Αφού και η παραγωγή και η προμήθεια ενέργειας έχουν απελευθερωθεί, γιατί πωλείται το 30% της ΔΕΗ;

Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης, ο διαχωρισμός και η ιδιωτικοποίηση της «μικρής ΔΕΗ» δεν συνιστά μνημονιακή δέσμευση, αλλά υποχρέωση της χώρας έναντι της Ε.Ε., ώστε να μην υπάρχουν μονοπωλιακές πρακτικές.

Οι ισχυρισμοί αυτοί δεν στέκουν, αφού η πώληση του 30% της ΔΕΗ είναι ένα από τα 12 προαπαιτούμενα για την εκταμίευση των δύο θερινών δόσεων, ύψους 2 δισ. ευρώ. Παράλληλα, με δεδομένο το γεγονός ότι έχει επιτευχθεί η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας είναι αφελές να μιλάει κανείς για μονοπωλιακές πρακτικές.
Οι εργαζόμενοι και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που είναι αντίθετα με την πώληση του 30% της ΔΕΗ, επισημαίνουν ότι το ξεπούλημα γίνεται προκειμένου να δοθούν στο «πιάτο» λιγνιτικές μονάδες και υδροηλεκτρικά έργα έτοιμα, χωρίς οι ιδιώτες να ρισκάρουν και να επενδύσουν φτου κι απ’ την αρχή.

7. Τι πωλείται από τη ΔΕΗ;

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, η «μικρή ΔΕΗ» θα προικοδοτηθεί με 10 ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες, συνολικής ισχύος 2.318 MW, μία άδεια ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο λιγνίτη ισχύος 450 MW, έξι ορυχεία και περίπου δυο εκατομμύρια πελάτες, μαζί με τους εργαζόμενους που απασχολούνται στις αντίστοιχες μονάδες και υπηρεσίες.

Συγκεκριμένα θα πουληθούν:

◆ Η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής ΑΗΣ Αμύνταιο Ι & ΙΙ, ισχύος 600 MW.
◆ Η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής ΑΗΣ Μελίτη Ι, ισχύoς 330 MW.
◆ Άδεια ηλεκτροπαραγωγής για τον σταθμό παραγωγής Μελίτη ΙΙ, ισχύος 450 MW.
◆ Το ορυχείο Αμυνταίου, συμπεριλαμβανομένου του ορυχείου Λακκιάς.
◆ Το ορυχείο Κλειδιού.
◆ Το ορυχείο Λόφων Μελίτης.
◆ Τα ορυχεία Κομνηνών Ι & ΙΙ.
◆ Το ορυχείο Βεύη.
◆ Η υδροηλεκτρική μονάδα παραγωγής ΥΗΣ Πλατανόβρυση, ισχύος 116 MW.
◆ η υδροηλεκτρική μονάδα παραγωγής ΥΗΣ Θησαυρού, ισχύος 384 MW
◆ Η υδροηλεκτρική μονάδα παραγωγής ΥΗΣ Άγρας, ισχύος 50 MW.
◆ Η υδροηλεκτρική μονάδα παραγωγής ΥΗΣ Εδεσσαίος, ισχύος 19 MW.
◆ Η υδροηλεκτρική μονάδα παραγωγής ΥΗΣ Πουρνάρι Ι και ΙΙ, συνολικής ισχύος 334 MW.
◆ Η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο ΑΗΣ Κομοτηνής, ισχύος 485 MW.

8. Τι άλλο πωλείται εκτός από το 30% της ΔΕΗ;

Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη ο διαγωνισμός για την πώληση του 66% του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) Α.Ε., εταιρεία θυγατρική κατά 100% της ΔΕΗ. Στην επόμενη φάση του διαγωνισμού, που προβλέπει την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών, συμμετέχουν τέσσερα σχήματα. Όσον αφορά το τίμημα, πληροφορίες αναφέρουν ότι ως κατώτερο όριο θεωρούνται τα 660 εκατομμύρια ευρώ, με βάση τη λογιστική αποτίμηση που έχει γίνει και είναι 1 δισεκατομμύριο ευρώ.

Επιπροσθέτως, μετά την πώληση της «μικρής ΔΕΗ» θα βγει στο σφυρί το 17% των μετοχών της ΔΕΗ που θα απομείνει. Το ποσοστό αυτό έχει μεταβιβαστεί στο ΤΑΙΠΕΔ από τα μέσα Απριλίου. Έτσι η πώληση του 30% της ΔΕΗ και στη συνέχεια η πώληση του 17% των μετοχών είναι δυο διαφορετικές διαδικασίες.

9. Μπορεί ένας πελάτης να αρνηθεί τη μεταφορά του στην ιδιωτική εταιρεία που θα αγοράσει τη «μικρή ΔΕΗ»;

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμουμ τα δυο εκατομμύρια των πελατών που θα μεταφερθούν στην ιδιωτική εταιρεία θα μπορούν να λύσουν μονομερώς τη σύμβαση ύστερα από ένα τετράμηνο. Παράλληλα η ΔΕΗ για χρονικό διάστημα έξι μηνών από την ολοκλήρωση της απόσχισης θα πρέπει να απέχει από κάθε μορφή επιθετικής εμπορικής πρακτικής με σκοπό την επαναπροσέλκυση των πελατών, οι συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας των οποίων μεταφέρθηκαν στη νέα εταιρεία.

10. Διασφαλίζονται τα δικαιώματα των εργαζομένων που θα μεταφερθούν στη νέα εταιρεία;

Στη νέα εταιρεία θα μεταφερθούν περιπου 2.650 εργαζόμενοι. Σύμφωνα με τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις διασφαλίζονται πλήρως τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματά τους. Πληροφορίες αναφέρουν, πάντως, ότι όρος του διαγωνισμού, ο οποίος θα προκηρυχθεί αμέσως μετά την ψήφιση του επίμαχου νομοσχεδίου στη Βουλή, θα προβλέπει ότι ο αγοραστής της «μικρής ΔΕΗ» δεν θα μπορεί να απολύσει το προσωπικό που θα μεταβιβαστεί για τουλάχιστον μια 5ετία.