Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.
Ευρωπαϊκή Ένωση Κατασκόπων
Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ
τεύχος 1867
04-06-2015
Η πρόταση του Γιούνκερ έπεσε σαν βόμβα στις Βρυξέλλες! Ο πρόεδρος της Κομισιόν ζήτησε να δημιουργηθεί μια υπερεθνική μυστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα αντιμάχεται την κατασκοπεία των αντίστοιχων υπηρεσιών των κρατών – μελών.
Έκπληξη και αμηχανία από την πρόταση Γιούνκερ για υπερεθνική μυστική υπηρεσία
Η πρόταση του Γιούνκερ έπεσε σαν βόμβα στις Βρυξέλλες! Ο πρόεδρος της Κομισιόν ζήτησε να δημιουργηθεί μια υπερεθνική μυστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα αντιμάχεται την κατασκοπεία των αντίστοιχων υπηρεσιών των κρατών – μελών.
Η τοποθέτησή του, μάλιστα, άνοιξε αμέσως δυο μέτωπα στις «κοινότητες» των μυστικών υπηρεσιών. Το πρώτο για την αυξανόμενη κατασκοπεία που ήδη διεξάγεται σε Βρυξέλλες και Στρασβούργο και η δεύτερη για την αναπόφευκτη σύγκρουση που διαφαίνεται, αφού η Ευρώπη… βραχυκυκλώνεται όλο και περισσότερο σε ένα δίκτυο μεταξύ εθνικών και υπερεθνικών υπηρεσιών.
Η απαίτηση του Γιούνκερ έρχεται μετά τις αποκαλύψεις ότι η γερμανική υπηρεσία πληροφοριών (BND) κατασκόπευε συμμάχους – εταίρους κι έδινε ευαίσθητες πληροφορίες στην Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (NSA) σχετικά με υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους των Βρυξελλών, το Ελιζέ και το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών.
Ο βετεράνος των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών Μάθιου Νταν σχολίασε σκωπτικά ότι «ουσιαστικά η NSA εκμεταλλεύτηκε έξυπνα την BND και η BND ήταν εν τέλει ένας πρόθυμος συνεργάτης».
Στην – ζοφερή – πραγματικότητα, λοιπόν, παρά τα όποια επικοινωνιακά παιχνίδια ή λεχθέντα, οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε. κατασκοπεύουν η μία την άλλη. Και όχι μόνο για οικονομικά ζητήματα…
Μπηχτές
Ο Γιούνκερ αποκάλυψε ότι οι 28 επίτροποι της Ε.Ε., δηλαδή το εκτελεστικό όργανο της Ένωσης, συζήτησαν τη δημιουργία μιας υπηρεσίας πληροφοριών για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έριξε, μάλιστα, μπηχτές προς τη Γερμανία δηλώνοντας: «Σε ένα συμβούλιο είπα ότι η Κομισιόν θα πρέπει να αποκτήσει μια μυστική υπηρεσία, διότι οι πράκτορες είναι ήδη εδώ. Δεν ξέρω αν Γερμανοί πράκτορες είναι ενεργοί εδώ. Αυτό θα πρέπει να διευκρινιστεί πρώτα με τους Γερμανούς και με τις κοινοβουλευτικές αρχές. Και θα δούμε…».
Σύμφωνα με τον ειδικό σε θέματα κατασκοπείας και συγγραφέα του βιβλίου «The New Cold War» Έντουαρντ Λούκας, το περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσφέρει πληθώρα στόχων για κατασκοπεία και όχι μόνο από τις χώρες – μέλη. Οι Ρώσοι, για παράδειγμα, ενδιαφέρονται διακαώς να μάθουν τι ακριβώς σχεδιάζει η Ευρώπη στο θέμα της ενεργειακής ασφάλειας, κάτι που για εκείνους έχει τεράστιο ενδιαφέρον.
Ο Λούκας θεωρεί ότι η προτεραιότητα για μια μυστική υπηρεσία της Ε.Ε. θα έπρεπε να είναι η αποτροπή και η αναγνώριση κατασκόπων, δηλαδή η αντικατασκοπία. Η Ε.Ε. ουσιαστικά καλείται να «σκανάρει» ανθρώπους σε ευαίσθητα πόστα και να παρακολουθεί τυχόν προσπάθειες εχθρικών συμφερόντων να τους στρατολογήσουν. Επίσης θα πρέπει να βελτιώσει την ασφάλεια των ηλεκτρονικών επικοινωνιών της.
Η ήδη «δουλεμένη» σε επίπεδο Κομισιόν πρόταση Γιούνκερ, που αιφνιδίασε πολλούς, έχει παραλληλισμούς και ομοιότητες με άλλους υπερεθνικούς οργανισμούς, όπως το ΝΑΤΟ και τα Ηνωμένα Έθνη.
◆ Το ΝΑΤΟ δεν έχει μια σκιώδη μυστική υπηρεσία, αλλά το NOS (Nato Office of Security), το Γραφείο Ασφαλείας του ΝΑΤΟ, που έχει αναλάβει την αντικατασκοπία, την ασφάλεια και το απόρρητο των πληροφοριών που μοιράζονται τα κράτη – μέλη.
◆ Τα Ηνωμένα Έθνη, από την άλλη πλευρά, αποτελούν επίσης έναν μόνιμο στόχο των μυστικών υπηρεσιών κρατών – μελών τους, με κατασκόπους συχνά να λειτουργούν υπό την κάλυψη της ιδιότητας του διπλωμάτη. Και τα Ηνωμένα Έθνη, λοιπόν, διαθέτουν υπηρεσία Ασφάλειας και Προστασίας.
Η βασική ερώτηση
Η πρόταση Γιούνκερ προκάλεσε έκπληξη και αμηχανία. Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Γκάλμπρεϊθ, καθηγητή Διεθνούς Ασφάλειας στο Πανεπιστήμιο του Μπαθ, «το σούσουρο προέρχεται από την πιθανότητα μια τέτοια μυστική υπηρεσία να στρέφεται κατά όχι μόνο εξωτερικών εχθρικών δυνάμεων, αλλά κι ενάντια στις ίδιες τις χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Η βασική ερώτηση, λοιπόν, που προκύπτει έχει να κάνει κυρίως με το ηθικό σκέλος: Η πληροφορία ποιου ακριβώς θα προστατεύεται από μια υπηρεσία κατασκοπείας της Ε.Ε.;
Η δημιουργία μιας τέτοιας υπηρεσίας της Ε.Ε. θεωρείται ότι θα πρέπει να έχει σκοπό την προστασία των χωρών – μελών και των ευρωπαϊκών θεσμών από έξωθεν παρεμβολές. Αν, όμως, στοχοποιούνται και κράτη – μέλη, δηλαδή αν η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Αντικατασκοπίας θα προστατεύει την Κομισιόν και από τις μυστικές υπηρεσίες των κρατών – μελών της Ε.Ε., τότε φαντάζει δύσκολο να εγκριθεί ένα τέτοιο σχέδιο.
Ο λόγος, απλός: Η κάθε χώρα – μέλος της Ε.Ε. έχει και τα δικά της εθνικά συμφέροντα, κάτι που αντανακλάται στις λειτουργίες των εθνικών μυστικών υπηρεσιών. Και μπορεί κάποιες φορές να υπάρχουν αμοιβαία συμφέροντα για… πρακτόρικες συνεργασίες διαφορετικών κρατών, αλλά τέτοιες συμμαχίες είναι συνήθως ευκαιριακές.
Ο πρώην αξιωματούχος της βρετανικής μυστικής υπηρεσίας Μάθιου Νταν τονίζει ότι, αν υπάρξει Ευρωπαϊκή Μυστική Υπηρεσία, είναι δεδομένο πως ο κάθε αξιωματικός της θα παίρνει εντολές από τους εθνικούς αξιωματούχους για να αναφέρεται πρώτα στους ανωτέρους του στην πατρίδα του. Και δεν μπορεί κανείς να φανταστεί με τα υπάρχοντα δεδομένα ότι ένας αξιωματικός κυρίαρχου κράτους θα δίνει πληροφορίες με προτεραιότητα τη διακρατική υπηρεσία κι όχι αυτήν της δικής του χώρας.
Αν, για παράδειγμα, ένας Γερμανός κατάσκοπος αποσπασμένος στην Ευρωπαϊκή Μυστική Υπηρεσία ανακαλύψει ότι μια άλλη χώρα – μέλος κατασκοπεύει τη Γερμανία, δεν θα ενημερώσει την BND; Κι αν αποσιωπήσει μια κρίσιμη πληροφορία δεν θα κινδυνεύει από δυνητικές αυστηρές τιμωρίες, σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας του, ακόμη και με δίωξη για προδοσία;
Προφανώς συνειδητοποιώντας ότι άνοιξε το κουτί της Πανδώρας, ο Γιούνκερ δεν έχει προς το παρόν πυροδοτήσει το θέμα με περαιτέρω απαιτήσεις για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Μυστικής Υπηρεσίας. Το ζήτημα, όμως, μπήκε στο τραπέζι αυτές τις μέρες, μετά τις αποκαλύψεις περί συνεργασίας Γερμανίας – ΗΠΑ, κι έχουν ήδη αρχίσει οι ζυμώσεις σε επίσημο επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημεία των καιρών, βλέπετε.
Θα πρέπει, λοιπόν, να θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι τα θέματα της κατασκοπείας, της ανταλλαγής απόρρητων πληροφοριών και κυρίως το ζήτημα της εθνικής πίστης στην εποχή των υπερεθνικών οργανισμών πρόκειται να βαθύνουν και να συνεχίσουν να μας απασχολούν. Ο ανταγωνισμός, άλλωστε, για την «πληροφορία» έχει γίνει εντονότερος και σκληρότερος από ποτέ!
«Οι εχθροί θα πρέπει να γνωρίζουν ότι είμαστε σε εγρήγορση»
Όταν ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς ρωτήθηκε σχετικά με τη δημιουργία μυστικής υπηρεσίας της Ε.Ε., απάντησε διπλωματικά πως, αν και η ιδέα ενδέχεται να μην καρποφορήσει, «όλοι οι πιθανοί εχθροί θα πρέπει να γνωρίζουν ότι βρισκόμαστε σε εγρήγορση».
Η αποκάλυψη ότι η γερμανική μυστική υπηρεσία BND βοήθησε τις ΗΠΑ να παρακολουθούν αξιωματούχους και εταιρείες στην Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται δυο χρόνια μετά το σκάνδαλο που ξέσπασε, όταν αποκαλύφθηκε ότι η NSA είχε παγιδεύσει το τηλέφωνο της Μέρκελ, αλλά και εκατομμύρια γερμανικές επικοινωνίες. Τότε η καγκελάριος είχε δηλώσει ότι «η κατασκοπεία μεταξύ φίλων είναι απλώς απαράδεκτη».
Στις 12.5.15 η εφημερίδα «Die Zeit» αποκάλυψε ότι η BND στέλνει κάθε μήνα έναν τεράστιο όγκο δεδομένων στην NSA. Σύμφωνα με την εφημερίδα, 220 εκατομμύρια πακέτα δεδομένων συγκεντρώνονται καθημερινά και από αυτά περί τα 1,3 δισεκατομμύρια στοιχεία αποστέλλονται κάθε μήνα στην NSA. Σε αυτά τα δεδομένα περιλαμβάνονται πληροφορίες και υλικό από τηλεφωνικές συνομιλίες και γραπτά μηνύματα, όπως η διάρκεια των κλήσεων και ο χρόνος που πραγματοποιήθηκαν, όμως όχι το ακριβές περιεχόμενό τους. Η «Zeit» τονίζει, επικαλούμενη αξιωματούχο της BND, ότι είναι αμφίβολο αν αυτή η πρακτική καλύπτεται από τη γερμανική νομοθεσία.
Πρόσφατα η Μέρκελ ρωτήθηκε από δημοσιογράφους αν η παλαιότερη δήλωσή της περί κατασκοπείας μεταξύ φίλων (2013) συνεχίζει να ισχύει και απάντησε «ναι». Όμως τόνισε ότι το ζητούμενο είναι να υπάρχει η σωστή ισορροπία μεταξύ ελευθερίας και ασφάλειας. Και πρόσθεσε: «Δεν μπορούμε, όμως, να παραβλέπουμε ότι οι μυστικές μας υπηρεσίες έχουν χρέος να συνεργάζονται με άλλες διεθνείς υπηρεσίες ώστε να προστατεύουν τις ζωές 80 εκατομμυρίων Γερμανών».
Η κατακραυγή που έχει προκληθεί πλήττει – πρώτη φορά σε τέτοιον βαθμό – τη δημοτικότητα της Μέρκελ, καθώς οι Γερμανοί είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στο θέμα των μαζικών παρακολουθήσεων και των προσωπικών ελευθεριών, με όχι και τόσο μακρινές τις μνήμες από την κατασκοπεία της Γκεστάπο και, αργότερα επί Ανατολικής Γερμανίας, της Στάζι.
Μετά την αρχική αποκάλυψη της «Zeit» βγαίνουν στο φως διάφορες λεπτομέρειες. Φαίνεται ότι η NSA, μέσω της συνεργασίας της με την BND, δεν κατασκόπευε μόνο εταιρείες, αλλά και πολιτικούς και οργανισμούς στην Ευρώπη. Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει από τα search criteria (κριτήρια αναζήτησης) που έδωσαν οι Αμερικανοί στους Γερμανούς συνεργάτες τους.
Το γραφείο του ομοσπονδιακού εισαγγελέα της Γερμανίας ερευνά τώρα κατά πόσο υπάρχουν στοιχεία στην υπόθεση που να στοιχειοθετούν ποινικό αδίκημα σε σχέση με κατασκοπεία και προδοσία.
Το «Spiegel» αποκάλυψε ότι η BND ήταν πολύ πιο «πρόθυμη» για συνεργασίες από ό,τι αρχικά νόμισαν οι Γερμανοί. Σχεδιαζόταν μια top secret επιχείρηση με το όνομα Monkeyshoulder, στην οποία η BND θα δρούσε μαζί με τη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών GCHQ σε ένα πρόγραμμα όπου θα υπήρχε ανάμειξη και της αμερικανικής NSA.
Τις τελευταίες μέρες, μάλιστα, στη Γερμανία υπάρχουν υποψίες για το αν η NSA κατασκόπευε και μέλη της Καγκελαρίας, καθώς και δημοσιογράφους. Είναι νωπές, άλλωστε, οι παρακολουθήσεις σε βάρος της Μέρκελ.
Οι… υπηρεσίες των Γερμανών προς τις ΗΠΑ έχουν ιστορία…
Οι πρόσφατες διευκολύνσεις που προσέφεραν οι γερμανικές μυστικές υπηρεσίες στην NSA έχουν τις ρίζες τους σε κάτι πολύ παλιότερο και ελάχιστα γνωστό, που άρχισε στις 23 Οκτωβρίου 2001.
Ο τότε Γερμανός υπουργός Εσωτερικών Όττο Σίλι βρισκόταν στην Ουάσιγκτον σε μια συνάντηση με θέμα τις τρομοκρατικές επιθέσεις που είχαν συμβεί έξι εβδομάδες πριν. Οι Αμερικανοί τού ανέφεραν ότι τρεις από τους πιλότους και τρεις από τους συνεργούς τους είχαν στο παρελθόν μείνει στο Αμβούργο. Αργότερα μια αμερικανική επιτροπή διερεύνησης συμπέρανε ότι η Γερμανία είχε μέρος της ευθύνης (!) επειδή απέτυχε να αποτρέψει αυτές τις επιθέσεις.
Τότε ο καγκελάριος Σρέντερ υποσχέθηκε στους Αμερικανούς άνευ όρων αλληλεγγύη. Αυτό, όμως, σηματοδότησε την αρχή μιας νέας εποχής για τις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες. Εκτός από το Βερολίνο, θα είχε πια και η Ουάσιγκτον λόγο στις λειτουργίες τους. Λίγο μετά, εκατοντάδες Αμερικανοί πράκτορες δρούσαν και ήλεγχαν στόχους σε όλη τη χώρα, από το Αμβούργο μέχρι το Βισμπάντεν.
Τον Απρίλιο του 2002 υπογράφτηκε ένα πολυσέλιδο Μνημόνιο Συμφωνίας (Memorandum of Agreement) που έθετε τις βάσεις για ένα νέο επίπεδο συνεργασίας ΗΠΑ – Γερμανίας, με κύριο στόχο την αποτροπή της τρομοκρατίας. Στο μνημόνιο υπήρχαν δεσμεύσεις που απέτρεπαν την κατασκοπεία σε Γερμανούς ή Αμερικανούς που βρίσκονταν στη Γερμανία. Τα υποκλαπέντα δεδομένα από την Ευρώπη θα επιτρεπόταν να χρησιμοποιηθούν μόνο αν υπήρχαν σαφείς ενδείξεις για τρομοκρατική απειλή.
Τα δύο μέρη (Γερμανία, ΗΠΑ) δεσμεύονταν αμοιβαία ότι η κάθε πλευρά θα είχε εποπτεία των υποθέσεών της. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, πολλοί από τους συμφωνηθέντες όρους του μνημονίου ξεχάστηκαν ή παρακάμφθηκαν. Χάρη σε έξυπνες παραμέτρους αναζήτησης και λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης η κατασκοπεία απλώθηκε σε οικονομικούς και βιομηχανικούς στόχους, όπως και σε στόχους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και είναι δεδομένο ότι η συνεργασία ΗΠΑ – Γερμανίας εξακολουθεί να υπάρχει. Τους δένει το… μνημόνιο!
Ένα τεράστιο ποτάμι δεδομένων ρέει μέσα από τα κανάλια της BND με προορισμό τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. Σύμφωνα με τους όρους του μνημονίου του 2002, ο όγκος αυτός φιλτράρεται ώστε να μην αποτελούν στόχους κατασκοπείας όσοι δεν χρειάζεται. Υποτίθεται ότι δεδομένα από τηλεφωνικές συνδέσεις με κωδικό Γερμανίας και διευθύνσεις Ίντερνετ που λήγουν σε «.de» δεν θα καταλήγουν στα χέρια των Αμερικανών. Η μόνη εξαίρεση γίνεται αν τα δεδομένα εικάζεται ότι ανήκουν σε «πρωτοκλασάτους» εγκληματίες, όπως τρομοκράτες ή λαθρέμπορους όπλων.
Η υπόθεση έχει όλα τα στοιχεία που μπορούν να τη μετατρέψουν σε σκάνδαλο μεγατόνων. Η Μέρκελ, απόλυτος κυρίαρχος στην πολιτική σκηνή της Γερμανίας, βλέπει τις αποκαλύψεις να έχουν εξαιρετικά αρνητικό αντίκτυπο στη δημοτικότητά της. Μάλιστα, οι αντιδράσεις στη Γερμανία έχουν βάλει εμπόδια και στην επιχειρούμενη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου μεταξύ Ε.Ε. – ΗΠΑ, με τη Μέρκελ να προσπαθεί την περασμένη εβδομάδα να αλλάξει κάπως το κλίμα.
Το παιχνίδι επίρριψης ευθυνών βαραίνει την καγκελάριο και θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ένα σημείο καμπής στην πολιτική της καριέρα. Επειδή, πολύ απλά, η πολιτική ευθύνη και τελική εποπτεία της γερμανικής μυστικής υπηρεσίας ανήκει στην ίδια, σύμφωνα με την επίσημη νομοθετημένη δομή του ανώτατου ελέγχου της BND , όπου πρώτη στην ιεραρχία εμφανίζεται η καγκελάριος!
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
Μάθε πρώτος για την επικαιρότητα με εγγραφή στο Newsletter.
Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.
