Αποτελεί κλασσικό παιχνίδι εγκεφαλικής εξάσκησης και με μια πρώτη ματιά φαίνεται πολύ απλό: είναι απλά ένας κύβος που η κάθε του πλευρά αποτελείται από εννιά τετράγωνα και έχει διαφορετικό χρώμα από τις άλλες –κόκκινο, πράσινο, κίτρινο, πορτοκαλί, πράσινο και λευκό.

 

Οι σειρές του κύβου μετατοπίζονται οριζόντια και κάθετα και μόλις μπερδευτούν τα χρώματα, ο κάτοχός του πρέπει να στριφογυρίζει σειρές και γραμμές ώστε η κάθε πλευρά να έχει μόνο τετράγωνα του ίδιου χρώματος.

 

Όποιος έχει πιάσει στα χέρια του τον κύβο του Ρούμπικ, ξέρει πως πρόκειται για σπαζοκεφαλιά. Οι δυνατοί συνδυασμοί είναι λίγο περισσότεροι από 46 τετράκις εκατομμύρια!

Διάφορες τεχνικές έχουν αναπτυχθεί και πολλά βιβλία και online tutorials έχουν δημοσιευτεί για το εν λόγω παζλ, το οποίο όμως δε δημιουργήθηκε από κάποιον κατασκευαστή παιχνιδιών αλλά από έναν αρχιτέκτονα.

 

Το 1974, ο Ούγγρος αρχιτέκτονας Έρνο Ρούμπικ έψαχνε έναν τρόπο για να εξηγήσει με παραστατικό τρόπο στους φοιτητές του την κίνηση των αντικειμένων στις τρεις διαστάσεις. Επί μήνες, πειραματιζόταν με μοντέλα αποτελούμενα από ξύλινα και χάρτινα κυβάκια, συνδεδεμένα με λαστιχάκια, συνδετήρες ή κόλα, μέχρι που κατέληξε σε αυτό που ονόμασε “Bűvös kocka”, δηλαδή Μαγικό Κύβο. Το να φτιάξει το τελικό μοντέλο αποδείχτηκε πιο απλό από το να το λύσει: χρειάστηκε έναν ολόκληρο μήνα μέχρι να καταφέρει να ξαναφέρει τα τετράγωνα στη θέση τους!

 

Ο Ρούμπικ θεωρούσε πως ο κύβος του θα έβρισκε ανταπόκριση μόνο σε όσους ασχολούνταν με τη φυσικά, τα μαθηματικά (μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε προβλήματα της θεωρίας των συνόλων) ή τη μηχανολογία και σίγουρα δεν περίμενε τη μεγάλη επιτυχία που θα είχε ως παιχνίδι-παζλ. Στην αίτηση του στο Γραφείο ευρεσιτεχνιών της Ουγγαρίας το 1975, περιέγραφε τη δημιουργία του ως «χωροταξικό παιχνίδι λογικής».

 

Η Ουγγαρία βρισκόταν ακόμα υπό την επιρροή της Σοβιετικής Ρωσίας και οι συνθήκες δεν άφηναν πολλά περιθώρια για μαζική παραγωγή παιχνιδιών. Τα παζλ και τα παιχνίδια λογικής ειδικότερα, δεν έβρισκαν μεγάλη ανταπόκριση στην αγορά και πωλούνταν κυρίως ως σουβενίρ ή αξιοπερίεργα αντικείμενα.

 

Εντούτοις, ο κύβος του Ρούμπικ έκανε τη δειλή του εμφάνιση στα παιχνιδάδικα της Ουγγαρίας το 1977 και συμμετείχε και σε διεθνείς εκθέσεις παιχνιδιών, όπως το Παζάρι Παιχνιδιών της Νυρεμβέργης το 1979. Εκεί, ο Αμερικάνος Τομ Κρέμερ εντυπωσιάστηκε από το απλό μεν περίπλοκο δε παιχνίδι και αποφάσισε να το κυκλοφορήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες.

 

Πολύ σύντομα, ο κύβος «έπαιζε» σε διαφημιστικά σποτ στην τηλεόραση και έφτασε να γίνει και ήρωας κινουμένων σχεδίων το 1983 (“Rubik, the Amazing Cube”), ενώ στην Αγγλία, λαμβάνει το Βραβείο Καλύτερου Παιχνιδιού για τις χρονιές ’80-‘81.

Τη δεκαετία του ’80, οι καινοτομίες εμφανίζονταν –και εξαφανίζονταν- με αστρονομικές ταχύτητες και ο κύβος του Ρούμπικ δεν κατάφερε να αντέξει τον ανταγωνισμό: ήδη το 1982, οι New York Times χαρακτήρισαν το παιχνίδι ως ένα trend που ήταν πια ξεπερασμένο.

 

Ευτυχώς για τους λάτρεις των λογικών δοκιμασιών, ο κύβος δε χάθηκε ποτέ εντελώς από το παρασκήνιο, και δέκα χρόνια μετά ξαναήρθε στην επιφάνεια. Πλέον, θεωρείται το πιο διάσημο παζλ, έχει πουληθεί εκατομμύρια φορές, έχει εμπνεύσει πολλά έργα τέχνης και ταινίες και είναι και το αντικείμενο ενός εναλλακτικού …αθλήματος, του speedcubing, όπου οι παίκτες ανταγωνίζονται στο ποιός θα λύσει γρηγορότερα το μπερδεμένο χρωματιστό κύβο.

 

Εκτός από τον κλασσικό τρόπο, αγώνες «κυβοπαιξίας» γίνονται και με κλειστά μάτια, μόνο με το ένα χέρι ή και με τα πόδια. Το 2003, ιδρύθηκε και ο επίσημος οργανισμός speedcubing, ο World Cube Association, που είναι υπεύθυνος για την απονομή βραβείων στους νικητές.

Όσο για τα σκορ:

 

• Το παγκόσμιο ρεκόρ επίλυσης του κλασσικού 3×3×3 κύβου του Ρούμπικ ανήκει στον Κινέζο Du Yusheng, που κατάφερε να λύσει το παζλ σε 3,47 δευτερόλεπτα το 2018.

 

• Ο Jeremy Smith έλυσε έναν κύβο 17x17x17 σε 45 λεπτά και 59,4 δευτερόλεπτα.

 

• Το ρεκόρ για παίκτες που αγωνίζονται χρησιμοποιώντας ένα μόνο χέρι ανήκει στον Αμερικάνο Max Park και είναι 6,82 δευτερόλεπτα, ο οποίος κατέχει και το ρεκόρ επίλυσης με ένα χέρι και 5 κινήσεις (9,42 δευτερόλεπτα).

 

• Σε διαγωνισμό με χρήση ποδιών, γρηγορότερος ήταν ο Ινδός Mohammed Aiman Koli με 15,56 δευτερόλεπτα.

 

• Με κλειστά μάτια και μόνο όπλο την απομνημόνευση, νικητής είναι ο Αμερικάνος Max Hilliard με 15.5 δευτερόλεπτα.

 

• Το ρεκόρ λιγότερων κινήσεων, με μια ώρα διαθέσιμο χρόνο για το σχεδιασμό της λύσης, ανήκει στον Ιταλό Sebastiano Tronto, που τα κατάφερε με 16 μόλις κινήσεις.