Σε μια ιδιαίτερη στιγμή για την Τουρκία, δικαστήριο έλαβε μια απόφαση η οποία, πέραν του ότι έρχεται σε ευθεία «κόντρα» με την κυρίαρχη πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν, ενδεχομένως έχει πολύ βαθύτερες πολιτικές συνέπειες για τη γείτονα χώρα, όπου το πολιτικό Ισλάμ, το οποίο – με τον ένα ή τον άλλο τρόπο – υποστηρίζει το καθεστώς Ερντογάν, έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με την κοσμική κεμαλική παράδοση της χώρας.

Όλα άρχισαν όταν δικαστήριο στην Αττάλεια αθώωσε και ζήτησε την άμεση απελευθέρωση μιας 31χρονης γυναίκας, της Μελέκ Ιπέκ, η οποία στις 7 Ιανουαρίου είχε σκοτώσει τον σύζυγό της ύστερα από 12 χρόνια σωματικής και ψυχολογικής κακοποίησης, σεξουαλικών επιθέσεων, βιασμών και απειλών για τη ζωή της ίδιας και των δύο παιδιών της, παρότι ο εισαγγελέας είχε ζητήσει την εξαετή κάθειρξή της.

Ύστερα από μια εκρηκτική δίκη και λαμβάνοντας υπόψη τις καταθέσεις των μαρτύρων, και κυρίως των παιδιών της Ιπέκ, που είχαν άμεση αντίληψη για το τι είχε υποστεί η μητέρα τους, το δικαστήριο αποφάσισε ότι η γυναίκα όταν σκότωσε τον σύζυγό της βρισκόταν σε «αυτοάμυνα» για να προστατεύσει «τη σωματική και σεξουαλική της ακεραιότητα». Την ίδια μέρα, έπειτα από 108 ημέρες κράτησης, η Ιπέκ αφέθηκε ελεύθερη.

Ζωή εφιάλτης

Στη διάρκεια της δίκης αποκαλύφθηκε σε όλες τις λεπτομέρειές του ο εφιάλτης που ζούσε η Ιπέκ: ο σύζυγός της την κακοποιούσε, τη χτυπούσε, την έδενε γυμνή και την άφηνε σε αυτή την κατάσταση για ώρες και, κατά καιρούς, κραδαίνοντας το όπλο του απειλούσε ότι θα σκοτώσει και αυτήν και τα δύο παιδιά τους. Μάλιστα, της είχε ξεκαθαρίσει ότι, αν κινηθεί δικαστικά σε βάρος του, θα την εκτελέσει μπροστά σε όλο τον κόσμο.

Τη μοιραία ημέρα, ενώ ο σύζυγός της είχε ζητήσει διαζύγιο, το βράδυ εμφανίστηκε κρατώντας ένα κυνηγετικό όπλο, της δήλωσε ότι θα τη σκοτώσει και μάλιστα πυροβόλησε μια φορά. Εν συνεχεία τη χτύπησε βάναυσα με το όπλο, την έγδυσε, την έδεσε, τη βίασε και την άφησε δεμένη, ενώ ο ίδιος αποχώρησε λέγοντας ότι, όταν επιστρέψει, θα σκοτώσει και εκείνη και τα δύο παιδιά. Η γυναίκα τελικά βρήκε ένα μικρό όπλο και, όταν ο σύζυγός της επέστρεψε, τον απείλησε με αυτό. Εκείνος της επιτέθηκε και το όπλο εκπυρσοκρότησε σκοτώνοντάς τον.

Αύξηση στις γυναικοκτονίες

Όταν η Ιπέκ συνελήφθη, τα σημάδια της κακοποίησης που είχε υποστεί ήταν εμφανή στο πρόσωπο και το σώμα της: μαυρισμένα μάτια, εκχυμώσεις, μώλωπες και ό,τι άλλο μπορεί κάποιος να φανταστεί.
Ωστόσο στην Τουρκία του Ερντογάν, σύμφωνα με γυναικείες οργανώσεις και οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ιστορίες όπως αυτή της Ιπέκ είναι πλέον καθημερινότητα. Οι ίδιες οργανώσεις, που κινητοποιήθηκαν για τη δικαστική δικαίωση της Ιπέκ, αναφέρουν πως στην πραγματικότητα το ότι η ίδια επέζησε είναι η εξαίρεση σε έναν αιματηρό κανόνα.

Σύμφωνα με τον υπουργό Εσωτερικών της Τουρκίας Σουλεϊμάν Σοϊλού, το 2020 στην Τουρκία σκοτώθηκαν 266 γυναίκες σε επεισόδια ενδοοικογενειακής βίας. Ωστόσο γυναικείες οργανώσεις αναφέρουν ότι ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος: κάνουν λόγο για τουλάχιστον 370 γυναικοκτονίες και μιλούν για άλλες 171 υποθέσεις που έχρηζαν περαιτέρω διερεύνησης, μεταξύ αυτών και πολλές περιπτώσεις που χαρακτηρίζονται ως «αυτοκτονίες».

Ο Ταγίπ αποκαλύπτεται…

Ακτιβίστριες στην Τουρκία και ξένοι παρατηρητές αποδίδουν στην πολιτική του ΑΚΡ, του κόμματος του Ερντογάν που κυβερνά τη χώρα από το 2002, την αύξηση των γυναικοκτονιών και, κυρίως, τη συγκάλυψη περιπτώσεων στις οποίες η ενδοοικογενειακή βία καταλήγει σε φόνο.

Αν και αρχικά ο Ερντογάν εμφανίστηκε ως μεταρρυθμιστής και ως υγιής απάντηση στο διεφθαρμένο τουρκικό πολιτικό status quo, όσο περισσότερες εξουσίες συγκέντρωνε στο πρόσωπό του τόσο αποκάλυπτε τις αυταρχικές του διαθέσεις, αλλά και τον σκληρό πυρήνα των πιστεύω του.

Σύμφωνα με γυναικείες οργανώσεις στην Τουρκία, τα τελευταία χρόνια το καθεστώς του Ερντογάν εμμέσως ενθαρρύνει πρακτικές βίας εναντίον των γυναικών εκφράζοντας υπερσυντηρητικές απόψεις για την οικογένεια και τη θέση των γυναικών στην κοινωνία. Παράλληλα αναφέρουν ότι η δικαιοσύνη ουσιαστικά αφήνει ατιμώρητη τη βία κατά των γυναικών, ακόμα και αθωώνοντας δράστες γυναικοκτονιών.

Προσθέτουν δε ότι συντηρητικοί ισλαμιστές σύμμαχοι του Ερντογάν πιέζουν για ακόμα πιο εξωφρενικούς νόμους, όπως τη μείωση της ηλικίας σεξουαλικής συγκατάθεσης στα 12 (!) χρόνια από τα 18 που είναι σήμερα ή για αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο για τη διατροφή.

Κατά της τουρκικής παράδοσης τα γυναικεία δικαώματα

Σε μια κίνηση υψηλού συμβολισμού ο Ερντογάν ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η Τουρκία αποχωρεί από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την προστασία των γυναικών από την ενδοοικογενειακή βία (παρότι η Τουρκία ήταν από τις πρώτες χώρες που την είχαν κυρώσει, το 2012), λέγοντας ότι διατάξεις της στρέφονται κατά του μοντέλου της παραδοσιακής οικογένειας, άρα και της τουρκικής παράδοσης.

Μάλιστα, παρότι η σύμβαση είχε εγκριθεί από την Εθνοσυνέλευση, ο Ερντογάν απέσυρε την Τουρκία με προεδρικό διάταγμα.
Αναλυτές αναφέρουν ότι οι κινήσεις αυτές του Ερντογάν, εκτός από ιδεολογικό πρόσημο, έχουν και προεκλογικό χαρακτήρα, καθώς ο Τούρκος Πρόεδρος, εν όψει των εκλογών του 2023 και των μειωμένων δημοσκοπικών επιδόσεων του ΑΚΡ, επιχειρεί να συσπειρώσει τον σκληρό πυρήνα των οπαδών του, οι οποίοι είναι υπέρ της μουσουλμανικής παράδοσης και δεν καλοβλέπουν νόμους και αποφάσεις που διασφαλίζουν δικαιώματα στις γυναίκες.

Σημειωτέον ότι, σύμφωνα με το κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA), από τη στιγμή που ο Ερντογάν απέσυρε την Τουρκία από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, 27 γυναίκες δολοφονήθηκαν από χέρια ανδρών στη χώρα.