Η κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη είναι ένα σκληρό ναρκωτικό με εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως και είναι ευρύτατα διαδεδομένη στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και στη νοτιοανατολική Ασία, που σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα κέντρα διακίνησης ναρκωτικών.

Για την Ιστορία, η μεθαμφεταμίνη παρασκευάστηκε πρώτη φορά στην Ιαπωνία το 1919, όπου ανακαλύφθηκε ότι η κρυσταλλική της δομή, που παρουσίαζε υψηλά επίπεδα διαλυτότητας σε νερό, την καθιστούσε κατάλληλη για εισαγωγή στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω ένεσης.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 άρχισε να χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση νευρολογικών διαταραχών, όπως η ναρκοληψία και η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), ενώ κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Pervitin, ένα είδος μεθαμφεταμίνης, αποτελούσε το «θαυματουργό χάπι» που αύξανε σε εκθετικό βαθμό τις αντοχές των Γερμανών στρατιωτών στο πεδίο της μάχης.

Στη δεκαετία του 1960 η διαθεσιμότητα της ενέσιμης μεθαμφεταμίνης παρουσίασε ραγδαία αύξηση και τη δεκαετία του 1980 έγινε γνωστή στις πιάτσες των ναρκωτικών με την εισπνεόμενη μορφή της ως «ice» (πάγος) ή «glass» (γυαλί) και οι εθισμένοι μπορούσαν πλέον να την καπνίσουν με ειδικά γυάλινα σωληνάρια.

Στις Φιλιππίνες, όπου είναι γνωστή με την αργκό ονομασία της «shabu», βρίσκεται στο στόχαστρο της αιματηρής εκστρατείας κατά των ναρκωτικών του Προέδρου Ροντρίγκο Ντουτέρτε, η οποία άρχισε το 2016 και έχει αφήσει πίσω της πάνω από 6.000 νεκρούς.

Τι είναι;

Το shabu είναι ένα από τα ναρκωτικά που έχουν κάνει θραύση τα τελευταία χρόνια στις Φιλιππίνες, λόγω των επιδράσεων που προκαλεί στο ανθρώπινο σώμα. Είναι ένα ισχυρό διεγερτικό, άκρως εθιστικό, που μπορεί να κρατήσει τον χρήστη ξύπνιο για μέρες και χρησιμοποιείται συχνά και από εργαζομένους με βεβαρημένο ωράριο ημερήσιας απασχόλησης που επιθυμούν να αυξήσουν την αποδοτικότητά τους.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η χρήση του μπορεί να προκαλέσει παραισθήσεις και ψυχώσεις πιο ισχυρές από εκείνες που προκαλούν άλλες ιδιαίτερα εθιστικές ναρκωτικές ουσίες, όπως η ηρωίνη, η κοκαΐνη και το LSD, ενώ η αστυνομία των Φιλιππίνων αποδίδει τη διάπραξη πολλών δολοφονιών και άλλων ειδεχθών εγκλημάτων στην επιθετική συμπεριφορά που εκδηλώνουν οι χρήστες του.

Παράλληλα το shabu ευθύνεται για την αύξηση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων στη χώρα, καθώς πρόσφατες έρευνες συσχετίζουν τη χρήση του με τις σεξουαλικές δραστηριότητες χωρίς τη λήψη προφυλάξεων.

Οι επιπτώσεις στην υγεία

Αυτό το είδος κρυσταλλικής μεθαμφεταμίνης επηρεάζει αρχικά το νευρικό σύστημα και βραχυπρόθεσμα μπορεί να προκαλέσει αϋπνία, ευερεθιστότητα, επιθετικότητα, παραληρηματικές διαταραχές και να οδηγήσει ακόμα και σε παράνοια. Ακόμα πιο σοβαρές είναι οι επιπτώσεις του στους χρόνιους χρήστες, καθώς μπορεί να επιφέρει βλάβες στα κύτταρα του εγκεφάλου που παράγουν ντοπαμίνη αλλά και σε αυτά που περιέχουν σεροτονίνη, προκαλώντας συμπτώματα παρόμοια με αυτά της νόσου του Πάρκινσον.

Επίσης έχει αποδειχθεί ότι είναι εξίσου επιβλαβές και για τη στοματική υγιεινή, καθώς τα τοξικά συστατικά που περιέχει ευνοούν την εμφάνιση του ιδιαίτερα αποκρουστικού φαινομένου του τερηδονισμού των δοντιών, το λεγόμενο «meth mouth» (στόμα μεθαμφεταμίνης). Βασικά χαρακτηριστικά του «meth mouth» είναι το μαύρισμα και η φθορά της οδοντοστοιχίας μέχρις ότου να επέλθει το σταδιακό σάπισμά της και να απαιτείται η πλήρης αντικατάστασή της.

Φθηνό και «εύκολο»

Πολλοί αποκαλούν το shabu «ναρκωτικό των φτωχών», πράγμα που επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι είναι φθηνό και εύκολο στην παρασκευή του. Το κύριο δραστικό συστατικό του, η εφεδρίνη (ουσία απαγορευμένη στις Φιλιππίνες), βρίσκεται σε πολλά νόμιμα φάρμακα για την καταπολέμηση του άσθματος και του κοινού κρυολογήματος. Συχνά όμως οι παρασκευαστές του αναμειγνύουν τη δραστική του ουσία με χημικά, όπως οξύ μπαταρίας, αποφρακτικό αποχετεύσεων, φωτιστικό πετρέλαιο και αντιψυκτικό, προκειμένου να το κάνουν πιο δραστικό.

Το shabu διανέμεται σε μικρούς κρυστάλλους που καπνίζονται, χωρίς να αναδίδουν κάποια οσμή, σε μικρά σωληνάρια αντίστοιχα με αυτά που χρησιμοποιούνται για την κατανάλωση ηρωίνης, αλλά η δοσολογία του είναι πολύ μικρότερη (της τάξης του 0,1 γραμμαρίου) εν συγκρίσει με αυτή που λαμβάνει ένας μέσος χρήστης οπιούχων.

Ένα φακελάκι αυτής της ποσότητας, με ποιότητα της τάξεως του 80%, αξίζει σήμερα λιγότερο από 580 πέσος (10 ευρώ) στην παράνομη αγορά των Φιλιππίνων, αν και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση στην τιμή του λόγω της διαρκώς αυξανόμενης ζήτησης. Αυτή η ποσότητα shabu είναι αρκετή για να δώσει στον χρήστη το απαραίτητο «διεγερτικό αποτέλεσμα» που θα τον κάνει να αισθανθεί μία δραστική αύξηση της ενέργειάς του και θα του δημιουργήσει ένα αίσθημα ευφορίας και τόνωσης της αυτοπεποίθησης για οκτώ έως και δώδεκα ώρες.

Ωστόσο, μόλις παρέλθει η «ευεργετική επίδρασή» του, ακολουθεί μία σειρά συμπτωμάτων που περιλαμβάνει συστολή των μυών, εφίδρωση και παραισθήσεις, για να επέλθει η «κορύφωση» με τις πρώτες εκδηλώσεις ψυχώσεων και βίας.

Η τεράστια ζήτηση και οι μαφίες

Το shabu παρασκευάζεται συνήθως σε μικρά «αποσυναρμολογούμενα» εργαστήρια, ώστε τα μέλη των συμμοριών να μπορούν σε σύντομο χρονικό διάστημα να τα διαλύσουν προτού πέσουν στα χέρια των ανδρών της αρμόδιας υπηρεσίας δίωξης ναρκωτικών, της PDEA.

Μάλιστα πολλά από τα εργαστήρια παρασκευής που έχουν εντοπιστεί στις μουσουλμανικές επαρχίες του νότιου νησιωτικού συμπλέγματος των Φιλιππίνων, Μιντανάο, ανήκουν στην ισλαμιστική τρομοκρατική οργάνωση Αμπού Σαγιάφ, που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα παρακλάδια του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) στη νοτιοανατολική Ασία.

Επίσης, τεράστιες ποσότητες εισάγονται στις Φιλιππίνες από οργανώσεις της μαφίας της Κίνας, του Χονγκ Κονγκ και της Ταϊβάν, τις επονομαζόμενες «τριάδες», οι οποίες εκμεταλλεύονται τα σημεία πρόσβασης που προσφέρουν η στρατηγική θέση της χώρας και οι πλημμελώς φυλασσόμενες ακτογραμμές. Βέβαια η διακίνησή του συχνά μπορεί να πραγματοποιηθεί με ακόμα ευκολότερους τρόπους από τη στιγμή που δεν υφίστανται αυστηροί έλεγχοι στα λιμάνια και τα αεροδρόμια.

Γενικότερα η ισχύς των συμμοριών των ναρκωτικών στις Φιλιππίνες είναι τέτοια, ώστε μπορεί να επηρεάζει τη λειτουργία του κράτους, εάν λάβουμε υπ’ όψιν ότι πολλοί υψηλόβαθμοι κρατικοί αξιωματούχοι είναι επιρρεπείς στη δωροληψία, ενώ ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες για την άνθηση της διαφθοράς δημιουργεί και η απουσία νομικού πλαισίου για την επιβολή κυρώσεων για πράξεις σχετικές με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Τέλος, μιλώντας στη γλώσσα των αριθμών, έρευνες του Συμβουλίου για τα Επικίνδυνα Ναρκωτικά που υπάγεται στη δικαιοδοσία της κυβέρνησης των Φιλιππίνων αποδεικνύουν ότι στο σύνολο των 106 εκατομμυρίων πολιτών που διαβιούν στη χώρα οι χρήστες ναρκωτικών ανέρχονται στο 1,5 εκατομμύριο και ότι το shabu είναι η συνηθέστερα χρησιμοποιούμενη ναρκωτική ουσία, ξεπερνώντας στις προτιμήσεις τόσο τη μαριχουάνα όσο και τα εισπνεόμενα ναρκωτικά.

Η ίδια πηγή αναφέρει ότι το 97% εκ των 5.402 ατόμων που εισήχθησαν πέρυσι στα κέντρα απεξάρτησης το είχαν επιλέξει ως βασική εξαρτησιογόνο ουσία.