Όλα άρχισαν μετά την επίθεση της «Αλ Κάιντα» στους δίδυμους πύργους του Μανχάταν, και την επίθεση στο Πεντάγωνο, την 11η Σεπτεμβρίου του 2001.

Τότε, κάτω από το βάρος του πένθους και της φρίκης που δημιούργησε μια επίθεση στο έδαφος των ΗΠΑ (η δεύτερη μετά το Περλ Χάρμπορ), η κυβέρνηση Μπους αποφάσισε να επιτεθεί στο Αφγανιστάν, κυνηγώντας ένα φάντασμα.

Το σχέδιο ήταν να εκδικηθούν τους Ταλιμπάν, να τους εκδιώξουν από την εξουσία και να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια νέα γενιά Αφγανών, που θα εξοικειώνονταν με τους στοιχειώδεις δημοκρατικούς θεσμούς. Ένα Αφγανιστάν όπου οι γυναίκες θα είχαν το δικαίωμα στην παιδεία, την κοινωνική ζωή, και όπου ο ισλαμικός νόμος (η σαρία) δεν θα εκτελούνταν με δημόσιες μαστιγώσεις, λιθοβολισμούς και αποκεφαλισμούς.

Ανιστόρητα λάθη

Ο Αμερικανός αντισυνταγματάρχης ε.α. Τζέισον Ντέμπσι, που πολέμησε σε δύο διαφορετικές περιόδους στο Αφγανιστάν, θα διαπιστώσει εκ των υστέρων: «Πιστέψαμε ότι με τα όπλα και τα χρήματά μας μπορούσαμε να διαμορφώσουμε τον κόσμο κατ’ εικόνα και ομοίωσή μας. Όμως η πίστη μας αυτή, αγνοούσε την αφγανική κουλτούρα, την πολιτική και την ιστορία».

Πράγματι, από το Αφγανιστάν πέρασαν οι Άγγλοι και οι Ρώσοι, και όλοι ηττήθηκαν μακροπρόθεσμα σ’ έναν πόλεμο εκτεταμένης διασποράς, δίχως να μπορέσουν ποτέ να δημιουργήσουν πολιτικά ή πολιτισμικά ερείσματα στη χώρα.

Όμως 20 χρόνια πριν, ο πόνος από τα χτυπήματα της «11ης Σεπτεμβρίου» και το μένος των Αμερικανών για εκδίκηση, τους εμπόδιζε να δουν καθαρά. Οι Αμερικανοί εισέβαλλαν με τις υπέρτερες στρατιωτικές δυνάμεις τους και οι Ταλιμπάν εκδιώχθηκαν ή μάλλον περιορίστηκαν στα δυσπρόσιτα αφγανικά βουνά, αλλά οι πρώτες αυτές επιτυχίες δεν είχαν το ανάλογο μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα. Οι Αμερικανοί αναλυτές καταλάβαιναν ότι έπρεπε να δημιουργήσουν κάποιες στέρεες πολιτικές και πολιτισμικές βάσεις στο Αφγανιστάν. Επιχείρησαν λοιπόν να δημιουργήσουν μια νέα αφγανική κυβέρνηση και ένα «Σύνταγμα» κατά τα δυτικά πρότυπα.

Πύρρειος νίκη

Όμως η οπισθοχώρηση των Ταλιμπάν στα βουνά, δημιουργούσε επιπλέον ανάγκη στρατευμάτων. Οι Αμερικανοί τώρα χρειάζονταν ένα στρατιωτικό σώμα να επιτηρεί τις βασικές αστικές δομές, και άλλο ένα στρατιωτικό σώμα ώστε να συνεχίσει την καταδίωξη των Ταλιμπάν στα ορεινά τους καταφύγια.

Ενώ οι στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ έπρεπε αναγκαστικά να διπλασιαστούν, άρχισε στη Βόννη η προσπάθεια για την πολιτική αναμόρφωση του Αφγανιστάν. Περισσότεροι από 20 Αφγανοί αξιωματούχοι, στελέχη της κυβέρνησης των ΗΠΑ, στελέχη του ΝΑΤΟ και του ΟΗΕ, έπιασαν δουλειά προσπαθώντας να συνθέσουν μια αφγανική κυβέρνηση κατά τα δυτικά πρότυπα.

Η κυρία Μισέλ Φλάουρνοϊ, σύμβουλος του προέδρου Ομπάμα, θυμάται: «Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους, έκαναν λάθος εξ’ αρχής. Ο πήχης τέθηκε με βάση τα δικά μας δημοκρατικά δεδομένα, κι όχι με βάση τι ίσχυε και τι μπορούσε να λειτουργήσει στο Αφγανιστάν».

Το 2009, ο πρόεδρος Ομπάμα αναγκάστηκε να διπλασιάσει τον αριθμό των στρατευμάτων στο Αφγανιστάν. Το σχέδιο ήταν να μπορέσουν να δημιουργήσουν δομές δυτικού τύπου, και η κυρία Φλάουρνοϊ ταξίδευε συχνά στο Αφγανιστάν συναντώντας αξιωματούχους και πολίτες που συμμερίζονταν τη δημιουργία μιας δυτικότροπης κοινωνίας. Αυτό ήταν το δεύτερο λάθος της αμερικανικής πολιτικής. Το Αφγανιστάν είναι ένα μωσαϊκό από διάφορες φυλές και φατρίες, με τις κόντρες και τις αντιζηλίες τους, και δεν διαθέτει ένα ομοιογενές κοινωνικό σώμα. Το Αφγανιστάν δεν διαθέτει ούτε έστω μια παλαιού τύπου εκτεταμένη γεωργία, απαραίτητη προϋπόθεση της οργανωμένης κοινωνικής ζωής. Οι διάφορες φυλές, είτε ασχολούνται με την κτηνοτροφία, είτε κάνουν επιδρομές ληστεύοντας άλλες φυλές, είτε καλλιεργούν όπιο, που αποτελεί κύριο προϊόν των οροπεδίων του Αφγανιστάν, και έχει μια σοβαρή ανταλλακτική αξία για αγορά όπλων και κάποιων βασικών αγαθών.

Το 2010, ο πρόεδρος Ομπάμα, έβλεπε το παιχνίδι να χάνεται στο Αφγανιστάν. Τα δισεκατομμύρια δολάρια που διοχετεύονταν στη χώρα, απλά δημιούργησαν μια μεγαλύτερη πολιτική διαφθορά. Τότε, η εξουδετέρωση του Οσάμα Μπιν Λάντεν, στις 2 Μαΐου του 2011, από τις αμερικανικές δυνάμεις πεζοναυτών, ήλθε να θολώσει λίγο τα νερά. Ήταν η πρώτη και η μόνη νίκη των ΗΠΑ σ’ αυτό τον ακήρυχτο πόλεμο, και ο πρόεδρος Ομπάμα τουλάχιστον καθησύχασε το αίσθημα χιλιάδων οικογενειών των ΗΠΑ που είχαν χάσει τους ανθρώπους τους την «11η Σεπτεμβρίου». Τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια των άγρια φορολογούμενων Αμερικανών, που δαπανήθηκαν στο Αφγανιστάν όλα αυτά τα χρόνια, έφερναν πίσω στην πατρίδα χιλιάδες φέρετρα σκεπασμένα με την αστερόεσσα. Η δυσφορία ήταν διάχυτη στην αμερικανική κοινωνία.

Όμως, κανείς δεν σκέφτεται τόσο τους νεκρούς απλούς στρατιώτες, όσο τα χαμένα χρήματα! Έτσι, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να αποσυρθούν από το Αφγανιστάν, επί διακυβέρνησης Ντόναλντ Τραμπ, που «ήθελε να κάνει την Αμερική ξανά μεγάλη».

Οι ΗΠΑ πίστευαν πως μετά από 20 χρόνια παρουσίας στο Αφγανιστάν, θα μπορούσαν να φύγουν συντεταγμένα αφήνοντας πίσω τους ένα δυτικότροπο κυβερνητικό κέλυφος, που θα μπορούσε τουλάχιστον να αυτό- προστατευτεί. Όμως τα πράγματα κατέρρευσαν άμεσα, καθώς οι συνεργάτες των ΗΠΑ αποδείχθηκαν απλά διεφθαρμένοι, και προτίμησαν να πάρουν το αμερικάνικο χρήμα και να φύγουν, από το να δώσουν μια μάχη επιβίωσης κόντρα στη επέλαση των Ταλιμπάν, οι οποίοι τουλάχιστον στην Καμπούλ «παραβίασαν ανοιχτές πύλες».

«Καταλάβαμε ότι η στρατηγική μας δεν θα απέδιδε. Πήραμε ένα ρίσκο, βάλαμε ένα μεγάλο στοίχημα, αλλά οι εταίροι μας αποδείχθηκαν σάπιοι!», αυτό ισχυρίζεται η σύμβουλος Μισέλ Φλάουρνοϊ, πετώντας το μπαλάκι της αποτυχίας στην αφγανική πλευρά, και σκέφτεται τι θα απογίνουν οι παλιοί τους συνεργάτες, οι νέοι άνθρωποι και κυρίως οι νέες γυναίκες που πίστεψαν ότι θα είχαν μια θέση στην παιδεία και την κοινωνική ζωή του Αφγανιστάν.

Στρατιωτικά λάθη

Από στρατιωτική άποψη, ο Κάρτερ Μαλκάζιαν, επιχειρησιακός σύμβουλος των Αμερικανών διοικητών στο Αφγανιστάν, πιστεύει ότι: «Οι Ταλιμπάν βασίζονται στην ακραιφνή πίστη τους στο Ισλάμ, στην πατρογονική κουλτούρα και στη δύναμη της εντοπιότητας, ενώ οι αφγανικές στρατιωτικές δυνάμεις που δημιουργήθηκαν βασίζονταν υπερβολικά στους Αμερικανούς». Βετεράνοι πολεμιστές του Αφγανιστάν, όπως ο Τζέισον Ντέμπσι, υποστηρίζουν ότι: «Η μακρόχρονη πολεμική εμπλοκή, πάντα έχει το ρίσκο της ήττας. Η τυφλή πίστη των Αμερικανών στις ένοπλες δυνάμεις τους κάποια στιγμή θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην ήττα. Η ανεξέλεγκτη στρατιωτική γραφειοκρατία, δεν θα έχει ποτέ καλά αποτελέσματα!»

Το λάθος των ΗΠΑ, είναι ότι από το 2010, προσπαθούσαν να διασώσουν μια «στρατηγική που δεν απέδιδε» με τακτικές κινήσεις, και όχι με αλλαγή της ίδιας της στρατηγικής τους. Προφανώς ως υπερδύναμη, δεν μπορούσαν να δεχτούν την ήττα ως επιλογή τους. Αυτό όμως τους οδήγησε να απωλέσουν ακόμη και το ενδεχόμενο της «ισοπαλίας». Έτσι, οι εικόνες των ελικοπτέρων και των αεροπλάνων που έπαιρναν άρον άρον τους διπλωμάτες και τους άμεσους συνεργάτες τους, είναι ένα ακόμη καρφί στο φέρετρο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, που επιστρέφει στην πατρίδα. Πρόκειται για ένα μεγάλο χτύπημα στο γόητρο των ΗΠΑ, αλλά και ένα βήμα προέλασης των αντιπάλων Ρώσων και Κινέζων των οποίων οι πρεσβείες συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά στην Καμπούλ.

Το νέο δόγμα

Οι ΗΠΑ, αντιλήφθηκαν ότι δεν είναι σε θέση πλέον να χρηματοδοτούν ελλειπώς σχεδιασμένες επιχειρήσεις στο εξωτερικό. Ούτε να προσπαθούν να εκδημοκρατίσουν τον μουσουλμανικό κόσμο, όταν δυσκολεύονται να διατηρήσουν το επίπεδο της αμερικανικής δημοκρατίας, όπως φάνηκε με τον κλαυσίγελο της διακυβέρνησης Τραμπ και την τραγική εισβολή οπλοφόρων στο αμερικανικό Κονγκρέσο, που ήταν πρωτοφανής για δυτική δημοκρατία του 21ου αιώνα.

Οι ΗΠΑ, δεν έχουν τους πόρους και το κλέος να διεξάγουν «σταυροφορίες χωρίς σταυρό». Η Έβριλ Χέινς, διευθύντρια των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, πιστεύει ότι: «η εξωτερική πολιτική θα καθοδηγείται από πιο περιορισμένες φιλοδοξίες, και προέχει η ανασύνταξη των υπηρεσιών».

Το νέο δόγμα (όπως φαίνεται και από τη Συρία), δεν θα είναι η επίλυση κάποιου προβλήματος, αλλά η διαιώνιση ενός προβλήματος και η διαχείριση (δηλαδή η εκμετάλλευση) «μακροχρόνιων προβλημάτων».

Διαβάστε επίσης:

Μετάλλαξη Δέλτα – Έρευνα: Μολυσμένοι καθυστερούν να εμφανίσουν συμπτώματα, ενώ μεταδίδουν τον ιό

Αφγανιστάν: Στην Καμπούλ ο συνιδρυτής των Ταλιμπάν έφτασε για συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης

Νοσοκομείο του Καναδά ανακοινώνει πως τα ανεμβολίαστα μέλη του προσωπικού του θα απολυθούν