Η meta αλήθεια, οι επιπτώσεις της σε όλο το φάσμα του δημόσιου βίου και η αντιμετώπιση της, συγκέντρωσε γύρω από ένα ψηφιακό τραπέζι προσωπικότητες κύρους από το χώρο της πολιτικής, της ακαδημαϊκής κοινότητας, της δημοσιογραφίας στο πλαίσιο του συνεδρίου «Fakenews» που διοργάνωσε ο Όμιλος ΑΝΤΕΝΝΑ και ήταν ανοιχτό στον κόσμο του διαδικτύου.

Για παγκόσμιο φαινόμενο που «δηλητηριάζει συνειδήσεις» και «υπονομεύει τη λογική και τον ορθό λόγο», έκανε λόγο στον χαιρετισμό του ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σημειώνοντας ότι τα fakenews «ναρκοθετούν την ίδια την Δημοκρατία» και υποστήριξε πως η κυβέρνηση του στις πρόσφατες αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα εμπεριέχει ειδική ρύθμιση για την αντιμετώπιση των Fake News. «Ένα σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο που χωρίς να εμποδίζει την ελεύθερη έκφραση, την διαχωρίζει από τη διασπορά ψευδών ειδήσεων και τις κοινωνικές τους συνέπειες», σύμφωνα με τον πρωθυπουργό.

Η πρωτοβουλία του ΑΝΤΕΝΝΑ για το συνέδριο, δηλώνει με τρανό τρόπο ότι η αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων είναι για τον Όμιλο πρωτεύουσας σημασίας. «Στον Όμιλο Αντέννα προτεραιότητα είναι πάντα να ενημερώνουμε αξιόπιστα, έγκαιρα και έγκυρα τους πολίτες στην Ελλάδα και σε όλες τις χώρες που δραστηριοποιούμαστε, σε τρεις ηπείρους. Να είμαστε πάντα χρήσιμοι», υπογράμμισε ο πρόεδρος του Ομίλου ΑΝΤΕΝΝΑ, Θοδωρής Κυριακού, στην έναρξη εργασιών του φόρουμ για τις Ψευδείς Ειδήσεις και προέκταση στον συλλογισμό του προέδρου του μιντιακού οργανισμού με το διεθνές αποτύπωμα έδωσε ο πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, Αθανάσιος Κουτρομάνος, λέγοντας ότι «ούτε ένα Μέσο Ενημέρωσης, ούτε ένας λειτουργός Ενημέρωσης δικαιολογεί το όνομά του όταν δεν έχει την αλήθεια ως αξία, ως αξιακή βάση της δράσης του».

Την ανάγκη ισχυρού θεσμικού πλαισίου- ασπίδα κατά της παραπληροφόρησης, αλλά με προσοχή σε θεμελιώδη δικαιώματα, την ενδοσκόπηση των δημοσιογράφων, την προστασία θεσμών υπογράμμισαν με τις θέσεις τους οι ομιλητές του πρώτου κύκλου προβληματισμού με τίτλο «Η πρόκληση των FakeNews» με συντονιστή το Νίκο Χατζηνικολάου.

«Πολλές από αυτές τις ειδήσεις έχουν ουσιαστικά ως σκοπό να αποδυναμώσουν, αν όχι να απαξιώσουν το σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης», τόνισε μεταξύ άλλων ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, ενώ για μια ακτινωτή κεντρομόλο ενέργεια έκανε λόγο ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριακός Πιερρακάκης λέγοντας ότι «σε συνεργασία με τα κράτη, οι ίδιες οι πλατφόρμες να κάνουν θελεμιακές παρεμβάσεις στους αλγόριθμους ώστε τα fake news να βγουν από την εξίσωση, ώστε να διαφυλάξουμε τη φύση και τον πυρήνα του Πολιτεύματος».

Για συνδυαστική- συντονισμένη κίνηση κράτους, δημοσιογράφων, κοινωνίας πολιτών μίλησε η Α’ αντιπρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, Άρια Αγάτσα, ώστε «όλοι μαζί να κάνουμε μια ασπίδα προστασίας».

Η χαμένη εμπιστοσύνη σε πολιτικούς και ΜΜΕ

Μια άλλη πτυχή στο ζήτημα έβαλε στην κουβέντα με την τοποθέτηση του ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δημοσιογραφίας ΑΠΘ, Νίκος Παναγιώτου, λέγοντας ότι «η παραπληροφόρηση εν γένει αποκαλύπτουν τη διάρρηξη που έχει γίνει στο πολιτικό μας σύστημα με τη μείωση της εμπιστοσύνης» και τον συμπλήρωσε ο δημοσιογράφος Στρατής Λιαρέλλης, εντεταλμένος σύμβουλος του ΑΝΤ1, λέγοντας πως «χρειάζεται αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών και στα ΜΜΕ και στους ανθρώπους τους» κα επέστησε την προσοχή για τον κίνδυνο που ελλοχεύει με τις νομοθετικές ρυθμίσεις στο διαδίκτυο. «Οι παρεμβάσεις αυτού του είδους μπορούν να χρησιμοποιηθούν, εσκεμμένα ή όχι, ως κερκόπορτα για λογοκρισία».

Για τον τρόπο που έχουν επηρεάσει τα fake news τη δουλειά της μίλησε στην Μαρία Σαράφογλου η Κλαρίσα Γουόρντ, επικεφαλής του τομέα ανταποκριτών ( Chief International Correspondent) του CNN: «Αισθάνομαι θυμό, ειλικρινά. Νιώθω θυμωμένη, γιατί για εμάς που διακινδυνεύουμε τη ζωή μας για να διηγηθούμε τα όσα συμβαίνουν, είναι θράσος να κάθεται κάποιος στο σπίτι του και να λέει, όχι δεν έχεις δίκιο, εγώ έχω».

Μην παίζεις το παιχνίδι (της παραπληροφόρησης)

Ο Ίαν Μπρέμερ , πρόεδρος του Eurasia Group – GZERO Media, στη συνομιλία που είχε με τον Νικόλα Βαφειάδη, και στο ερώτημα, πώς μπορούν οι δημοσιογράφοι να αμυνθούν και να αποφύγουν τις παγίδες, που στήνουν οι κατασκευαστές Fake News απάντησε : «O καλύτερος τρόπος για να το κάνεις είναι να μην παίζεις το παιχνίδι. Ο καλύτερος τρόπος να το κάνεις είναι να μην τρως το δόλωμα του εύκολου τίτλου, να μην καλύπτεις τα άτομα που προσπαθούσαν να αιχμαλωτίσουν όλη σου την προσοχή και αντίθετα να επικεντρωθείς σε πραγματικό περιεχόμενο. Κι επίσης να μείνεις προσηλωμένος στον τομέα σου και να μιλάς για θέματα, όπου έχεις όντως εξειδίκευση».

Σε επίπεδο θεσμών κινήθηκε η συζήτηση της δεύτερης ενότητας του συνεδρίου για τις Ψευδείς ειδήσεις καθώς για το θέμα «Fake News και Δικαιοσύνη» μίλησαν οι κ.κ. Κώστας Τσιάρας, Υπουργός Δικαιοσύνης, Δημήτρης Βερβεσός, Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Βασίλειος Παπακώστας, Δ/ντης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, ΕΛ.ΑΣ, Χρήστος Μυλωνόπουλος, Καθηγητής Ποινικού Δικαίου, ΕΚΠΑ και συντόνισε ο Γιώργος Παπαδάκης.

Τα fakenews αιτία θανάτων

Την επιτακτική ανάγκη να τεθεί όριο στην εξάπλωση και ύπαρξη των ψευδοειδήσεων εξέφρασε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας, λέγοντας δε ότι «εξαιτίας των fake news εκατοντάδες άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους».

Τα προφανή, αλλά θεμελιώδη, θύμισε ο πρόεδρος του ΔΣΑ, Δημήτρης Βερβεσός λέγοντας ότι «στην εφημερίδα, ήξερες ποιος είναι ο διευθυντής σύνταξης, ήξερες ποιος είναι ο αρχισυντάκτης, ήξερες ποιος είναι ο ιδιοκτήτης του Μέσου. Στο Διαδίκτυο, αυτό δεν υπάρχει».

Για την ευελιξία και την ταχύτητα που δίνουν τα νέα και περισσότερα εργαλεία ώστε «να αναζητήσεις αδικήματα, να κινηθείς πιο γρήγορα για να ταυτοποιήσεις τους δράστες για το αδίκημα διασποράς ψευδών ειδήσεων», έκανε λόγο ο διευθυντής Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, ΕΛ.ΑΣ. Βασίλης Παπακώστας.

Τη σημασία να γνωρίζει κάποιος τον ηθικό αυτουργό υπογράμμισε ο καθηγητής Ποινικού δικαίου του ΕΚΠΑ, Χρήστος Μυλωνόπουλος λέγοντας ότι διαφορετικά «δεν υπάρχει τιμωρία» σημειώνοντας πως η δημοσιογραφία «συχνά βρίσκεται μπροστά σε αδιέξοδο αν τα θέματα κινούνται σε μια λεπτή γραμμή, καθώς προφανώς ο καθένας δεν μπορεί να μεταδίδει ό,τι θέλει».

Μια άλλη πτυχή στο θέμα φώτισε ο Κρέγκ Σίλβερμαν της έγκριτης ProPublica (της μη κυβερνητικής δεξαμενής ερευνητικής δημοσιογραφίας με διακρίσεις Πούλιτζερ) , βάζοντας στην συζήτηση τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο πλαίσιο τηλεδιάσκεψης που είχε με τον Τάσο Τέλλογλου. «Καθώς τα παραδοσιακά Μέσα αναγκάσθηκαν να μετακινηθούν και να κινηθούν προς τα ψηφιακά Μέσα, και να αγκαλιάσουν, επίσης, και τα κοινωνικά δίκτυα, αντιλήφθηκαν ότι οφείλουν να αρχίσουν να φέρνουν σε αυτά τις επανορθώσεις που χρειάζονται», είπε ο Καναδός δημοσιογράφος.

Πληροφοριοδημία

Για την άλλη αόρατη πανδημία, την ψηφιακή, μίλησε ο Ντέιβιντ Πατρικαράκος, συγγραφέας του βιβλίου «Warin 140 Characters» («Πόλεμος με 140 γράμματα»), στην συζήτηση που έκανε με την ειδκή αναλύτρια του ΑΝΤ1, Ελένη Βαρβιτσιώτη. «Ασχολούμαι εδώ και πολλά χρόνια με το πεδίο των πληροφοριών, κυρίως σε όλη την Ευρώπη και πρόσφατα και στην Ελλάδα. Τώρα αυτό που συνέβη στην πανδημία, είναι αυτό που λέμε “πληροφοριο-δημία” (infodemic), που σημαίνει επιδημία παραπληροφόρησης. Αυτό που συνέβη ήταν ότι η παραπληροφόρηση, η ηθελημένη διάδοση ψεμάτων, συνοδεύθηκε από μαζική αποπληροφόρηση, που είναι η ακούσια διάδοση ψεμάτων».

Οι κουβέντες του Πατρικαράκου θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως η καλύτερη προαναγγελία για την τρίτη ενότητα του φόρουμ. Σα να προετοίμασε συμμετέχοντες και θεατές για την επόμενη (και τελευταία) συζήτηση καθώς είχε τίτλο «Πανδημία και Παραπληροφόρηση». Την συντόνισε η Ρίτσα Μπιζόγλη.

Για τα δομικά υλικά του υπόβαθρου πάνω στο οποίο αναπτύσσεται η παραπληροφόρηση έκανε λόγο ο υ Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ, Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου: «Όσο υπάρχει πολιτική πόλωση, από τη μια, αλλά και μεγάλος εμπορικός ανταγωνισμός από τα Μέσα, όχι μόνο από αυτά μέσα από τα οποία διαδίδονται τα fake news, αλλά και τα υπόλοιπα, τόσο περισσότερο ευάλωτοι γινόμαστε στη διάχυση αυτών των πληροφοριών», ενώ τον παραλογισμό του καιρού και εξαιτίας της παραπληροφόρησης κατέδειξε η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Μίνα Γκάγκα, λέγοντας: «Βγαίνει το 95% των γιατρών και λέει ένα συγκεκριμένο πράγμα και βγαίνει το 3% και εσύ θέλεις να πιαστείς από αυτό το 3% που σκέφτεται διαφορετικά».

«Εύφορη γη» η Υγεία για τις ψευδείς ειδήσεις

Για τα συστατικά που ποροκαλούν ένταση στην κοινωνία μίλησε ο ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Θεοκλής Ζαούτης, καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στο πανεπιστήμια της Πενσιλβάνια λέγοντας ότι «έχουμε τον φόβο της Πανδημίας, αλλάζουν γρήγορα τα δεδομένα κι έτσι αυτός ο συνδυασμός δημιουργεί μια ένταση».

Ψηφιακά αναλφαβητοί

«Το μεγαλύτερο ποσοστό, περίπου το 25%, των παραποιημένων και των ψευδών ειδήσεων, κυρίως των παραποιημένων, αφορά την Υγεία γιατί η ζωή μας είναι πρώτη προτεραιότητα. Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο προσφέρεται η Πανδημία, για τη διάδοση fake news, είναι επειδή συνιστά κρίση. Στις κρίσεις, δεν έχουμε μια ακριβή εικόνα ούτε πώς προέκυψε, ούτε πού θα πάει», είπε ο Γιώργος Πλειός, καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Κοινωνικής Έρευνα στα ΜΜΕ του ΕΚΠ και μέλος του ΕΣΡ, ενώ ο Μανώλης Σφακιανάκης, πρόεδρος του Cyber Security International Institute (CSI) έδωσε μια άλλη διάσταση στο ζέον θέμα του συνεδρίου μιλώντας για ψηφιακό εγγραμματισμό και ψευδοπληροφόρηση. Σύμφωνα με το πρώην στέλεχος της ΕΛΑΣ (υπήρξε επικεφαλής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος), η Ελλάδα είναι στις τελευταίες θέσεις του ηλεκτρονικού αλφαβητισμού. «Δεν υπάρχει κουλτούρα στο διαδίκτυο. Ο Έλληνας χρήστης του διαδικτύου ό,τι διαβάζει το θεωρεί ότι είναι αλήθεια, ότι είναι είδηση», επισήμανε ο Σφακιανάκης, καθώς το συνέδριο ολοκλήρωσε τον κύκλο εργασιών του.

FAKE NEWS FORUM | Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΩΝ FAKE NEWS – CLARISSA WARD

FAKE NEWS FORUM | Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΩΝ FAKE NEWS – IAN BREMMER

Διαβάστε επίσης:

Τηλεθέαση Top10 22/12 – Βολίδες οι «Άγριες μέλισσες»

Πρωινό: «Πλακώθηκαν» Λιάγκας και Σκορδά – «Δεν σε κάνει πιο μάγκα, άνανδρο σε κάνει» (Video)

Φάρμα: Άγριος καβγάς στο ριάλιτι – Παίκτες πιάστηκαν στα χέρια (Video)