Ανησυχητικές είναι οι διαστάσεις που έχει λάβει η εκδικητική πορνογραφία τα τελευταία χρόνια, τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό, με τις υποθέσεις που έρχονται στο φως της δημοσιότητας να αποτελούν ένα μέρος μόνο του σκοτεινού εφιάλτη που βιώνουν τα χιλιάδες θύματά της.

Με τον όρο εκδικητική πορνογραφία (revenge porn) περιγράφεται η διαδικτυακή διανομή φωτογραφιών ή βίντεο με σεξουαλικό περιεχόμενο χωρίς τη συναίνεση του ατόμου που πρωταγωνιστεί σε αυτά. Συχνά οι δράστες είναι πρώην σύντροφοι, ενώ το κίνητρο είναι συνήθως η εκδίκηση.

Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις η διαδικτυακή διαπόμπευση γίνεται από αγνώστους με γυμνές φωτογραφίες και ροζ βίντεο σε social media, φανερές ιστοσελίδες και κρυφούς ιστοτόπους όπου οι χρήστες δρουν ανενόχλητοι μοιράζοντας «κλεμμένα» προσωπικά δεδομένα, ενώ δε λείπουν και οι περιπτώσεις που το υλικό δίνεται επί πληρωμή.

Πρόκειται για ένα παγκόσμιο φαινόμενο το οποίο στην ψηφιακή μορφή του εντάθηκε κυρίως τα τελευταία χρόνια με την εξάπλωση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Η πανδημία και το lockdown, μάλιστα, φαίνεται ότι οδήγησε σε έξαρση του φαινομένου τόσο στη χώρα μας όσο και το εξωτερικό. Στην Ελλάδα, συγκεκριμένα, μέσα στο 2021 η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος κατέγραψε 13 περιστατικά, όταν στο Ηνωμένο Βασίλειο οι σχετικές καταγγελίες αυξήθηκαν κατά 22% την περίοδο του lockdown.

Στη χώρα μας, το φαινόμενο επανήλθε στην επικαιρότητα με αφορμή τις πρόσφατες αποκαλύψεις για τον μέχρι πρότινος συμπαρουσιαστή των Ράδιο Αρβύλα, Στάθη Παναγιωτόπουλο. Η υπόθεση ήρθε στο φως έπειτα από καταγγελία της πρώην συντρόφου του για διαρροή βίντεο με προσωπικές τους στιγμές σεξουαλικού περιεχομένου  σε γνωστή ιστοσελίδα πορνογραφίας.

Ωστόσο, αυτή δεν είναι η μοναδική υπόθεση εκδικητικής πορνογραφίας με πολλά ακόμα θύματα -γυναίκες στην πλειοψηφία τους- να βιώνουν, εδώ και χρόνια, παρόμοια περιστατικά εκβιασμού και διαπόμπευσης στο διαδίκτυο, με τραγικές -σε κάποιες περιπτώσεις- συνέπειες.

Τρεις γυναίκες – θύματα που έφτασαν στον θάνατο

Λίνα Κοεμτζή

Ένα από τα θύματα της παγκόσμιας αυτής μάστιγας ήταν και η 22χρονη Λίνα Κοεμτζή η οποία τον Φεβρουάριο του 2016 έδωσε τέλος στη ζωή της, πέφτοντας από τον 9ο όροφο φοιτητικής εστίας επί της οδού Λέοντος Σοφού, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Έπειτα από την έρευνα που ακολούθησε αποκαλύφθηκε ότι η αυτοκτονία της ήρθε μετά από εκβιασμό της με υλικό ερωτικού περιεχομένου.

Συγκεκριμένα, η Λίνα είχε ποζάρει ημίγυμνη για ένα φίλο της φωτογράφο στα Γιαννιτσά. Παρά το γεγονός ότι εκείνος της είχε υποσχεθεί ότι θα μείνουν μεταξύ τους, μετά από λίγο καιρό είχαν διαρρεύσει σε όλη την περιοχή.

Έπειτα από λίγο καιρό, φέρεται να δέχτηκε απειλές και εκβιασμούς από άτομα του Πανεπιστημίου που ισχυρίζονταν πως είχαν τις εν λόγω φωτογραφίες και ότι επρόκειτο να τις δημοσιοποιήσουν.

Αν και η υπόθεση έφτασε στο Δικαστήριο, εν τέλει μπήκε στο αρχείο με τον θάνατο της Λίνας Κοεμτζή να χαρακτηρίζεται αυτοκτονία.

«Τη Γαλήνη μου τη σκότωσε η εκδικητική πορνογραφία, οι φωτογραφίες, ο διασυρμός, κορίτσια μιλήστε, μην κλείνετε τα στόματά σας, μην αφήσετε να σας τα κλείσει κανένας, μην κλείσουν άλλα σπίτια, μην κλαίνε άλλες μάνες» είχε δηλώσει η μητέρα της άτυχης 22χρονης, μιλώντας στον Alpha.

Τιζιάνα Καντόνε

Άλλη μια γυναίκα που δεν άντεξε τον διασυρμό και τον ευτελισμό ήταν η 31χρονη Τιζιάνα Καντόνε από τη Νάπολη, η οποία την ίδια χρονιά, το 2016, έδωσε τέλος στη ζωή της δια του απαγχονισμού. Λίγους μήνες πριν, προσωπικό της βίντεο με σεξουαλικό περιεχόμενο είχε κάνει τον γύρο του διαδικτύου, ενώ αποτέλεσε αφορμή για τον εκτεταμένο χλευασμό της, μέσω διαφόρων βίντεο -παρωδιών, memes, ακόμα και σταμπών σε μπλουζάκια.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η 31χρονη είχε στείλει το εν λόγω βίντεο στον σύντροφό της και σε τρία ακόμα άτομα πριν αυτό διαρρεύσει σε social media και πορνογραφικές σελίδες.

Η Καντόνε είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει τη δουλειά της, να μετακομίσει, ακόμα και να αλλάξει το όνομά της. Παρά το γεγονός ότι τα εν λόγω στιγμιότυπα αφαιρέθηκαν από το διαδίκτυο, η ίδια έδωσε τέλος στη ζωή της έχοντας -όπως υποστήριξε η μητέρα της- αποπειραθεί να αυτοκτονήσει άλλες δυο φορές στο παρελθόν.

Τζούλια Ρεμπέκα

Τρία χρόνια πριν το τραγικό τέλος της Καντόνε, άλλη μια γυναίκα, η Τζούλια Ρεμπέκα, μια 17χρονη μαθήτρια από τη Βραζιλία αυτοκτόνησε -επίσης δια του απαγχονισμού- έπειτα από ένα βίντεο που διέρρευσε στο διαδίκτυο και το οποίο απεικόνιζε την ίδια να συνευρίσκεται σεξουαλικά με δυο -επίσης ανήλικα- άτομα.

«Σας αγαπάω, σας ζητάω συγγνώμη που δεν είμαι η τέλεια κόρη, αλλά προσπάθησα , συγγνώμη, συγγνώμη, σας αγαπώ τόσο πολύ και είμαι τρομαγμένη αλλά νομίζω ότι αυτό το αντίο είναι για πάντα» ήταν τα λόγια που η 17χρονη έγραψε σε ανάρτηση στο Twitter λίγο πριν την αυτοκτονία της, απολογούμενη στους γονείς της.

Η περίπτωσή της, μάλιστα, στάθηκε αφορμή ώστε η κυβέρνηση της χώρας να ποινικοποιήσει το εκδικητικό πορνό, προασπίζοντας τα δικαιώματα των ατόμων στο διαδίκτυο, κάτι που εν τέλει επετεύχθη με έγκριση του σχετικού νόμου τον Μάρτιο του 2014.

Revenge porn: Η νέα μορφή σεξουαλικής κακοποίησης

Αυτές, φυσικά, δεν αποτελούν τις μοναδικές περιπτώσεις εκδικητικής πορνογραφίας με τον συνολικό αριθμό ανάλογων περιστατικών να αυξάνεται συστηματικά τα τελευταία χρόνια, τη στιγμή που οι ιστοσελίδες που επιδίδονται στη διάδοση «εκδικητικού πορνό» πολλαπλασιάζονται.

Έρευνες, μάλιστα, καταδεικνύουν ότι το 90% των θυμάτων είναι γυναίκες με αυτές που μιλούν να αποτελούν τη μειοψηφία, καθώς οι περισσότερες επιλέγουν τη σιωπή είτε από φόβο είτε από ντροπή.

Τρεις γυναίκες – θύματα που είχαν το θάρρος να μιλήσουν

Ιωάννα Τούνη: «Δε μπορώ να επιτρέψω όλοι να μιλάνε για εμένα κι εγώ να σκύβω το κεφάλι»

Μέσω ενός βίντεο διάρκειας 13 λεπτών στο προσωπικό της κανάλι στο Youtube η Ιωάννα Τούνη με δάκρυα στα μάτια μίλησε, τον Ιούλιο του 2020, για το ροζ βίντεο που διέρρευσε στο Διαδίκτυο με την ίδια να πρωταγωνιστεί χωρίς τη συγκατάθεσή της.

«Νομίζω πως το να μιλήσω γι’ αυτό το θέμα ήταν ό,τι πιο δύσκολο έχω κάνει μέχρι σήμερα. Ήταν κάτι που απέφευγα με κάθε τρόπο -για χρόνια- μέχρι σήμερα… Πλέον το θέμα έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις και “αναγκάζομαι” να τοποθετηθώ δημόσια, καθώς δεν μπορώ να επιτρέψω στο εξής όλοι να μιλάνε για εμένα και εγώ να σκύβω το κεφάλι. Πριν με κρίνεις προσπάθησε να ακούσεις με την καρδιά σου και να νιώσεις με την ψυχή σου…. Είναι πολύ άσχημο που υπάρχει κόσμος που θέλει συνέχεια να σε βλέπει κάτω στο χώμα να σέρνεσαι. Θέλω να πω σε αυτόν τον κόσμο ότι δεν θα το πετύχει ποτέ» είχε αναφέρει μεταξύ άλλων.

Σπυριδούλα Καραμπουτάκη: «Η υπόθεση αυτή με κατέστρεψε ψυχολογικά»

Άλλο ένα θύμα εκδικητικής πορνογραφίας ήταν και η Σπυριδούλα Καραμπουτάκη την οποία το κοινό γνώρισε μέσα από τη συμμετοχή της στο Masterchef. Μεταξύ άλλων, η Σπυριδούλα εξομολογείται ότι η υπόθεση αυτή την κατέστρεψε ψυχολογικά.

«Το κομμάτι με το ροζ βίντεο, που διέρρευσε, το βιώνω και θα συνεχίσω να το βιώνω πολύ άσχημα ψυχολογικά.” λέει η ίδια και προσθέτει: “Είναι κάτι πολύ βαρύ και αυτό που θέλω είναι να γίνουν αυτά που πρέπει να γίνουν για να φτιάξω το ψυχολογικό κομμάτι μου. Δεν θα ευχόμουν ούτε στον εχθρό μου να του συμβεί κάτι τέτοιο. Μόνο που το συζητάω, με πάει πίσω. Έχουν ήδη ξεκινήσει όλες οι νομικές διαδικασίες. Σε καταστρέφει ψυχολογικά κάτι τέτοιο».

Χριστίνα Ορφανίδου: «Θέλω το revenge porn να γίνει κακούργημα»

Η Χριστίνα Ορφανίδου η οποία έγινε γνωστή μέσα από τη συμμετοχή της στο Big Brother υπήρξε ένα ακόμα θύμα εκδικητικής πορνογραφίας.

Αφορμή όπως η ίδια τονίζει αποτέλεσε η απόφασή της να χωρίσει από τον τότε σύντροφο της, κάτι για το οποίο εκείνος θέλησε να την εκδικηθεί αργότερα, διαρρέοντας κοινές τους προσωπικές στιγμές ερωτικού περιεχομένου.

Έκτοτε, η ίδια δυσκολεύεται να κάνει σχέση καθώς -όπως τονίζει- της είναι δύσκολο να εμπιστευτεί.

Εκδικητική πορνογραφία: Τι προβλέπει η ελληνική νομοθεσία

Με την ισχύουσα νομοθεσία το συγκεκριμένο αδίκημα, πλην εξαιρέσεων, διώκεται σε βαθμό πλημμελήματος, ενώ για την ποινική δίωξη απαιτείται η πρωτοβουλία του θύματος, δηλαδή η υποβολή μήνυσης.

Την ίδια στιγμή, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως στη Γαλλία, την Ιταλία και τη Γερμανία, η ίδια πράξη έχει γίνει αυτοτελές ποινικό αδίκημα, δηλαδή δεν εξαρτάται από τις προϋποθέσεις εφαρμογής του νόμου για τα προσωπικά δεδομένα.

Ωστόσο, με αφορμή την υπόθεση του Στάθη Παναγιωτόπουλου και τον σάλο που προκάλεσε, το υπουργείο Δικαιοσύνης εξετάζει και στη χώρα μας την αυστηροποίηση της νομοθεσίας σχετικά με αδικήματα που σχετίζονται με την παράνομη διοχέτευση και διακίνηση, μέσω Διαδικτύου ή άλλου μέσου, ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων για την προσωπική ζωή των πολιτών.

Συγκεκριμένα, εξετάζεται η αναβάθμιση του ποινικού χαρακτηρισμού της πράξης σε κακούργημα και κατ’ επέκταση η αύξηση της επαπειλούμενης ποινής, ενώ παράλληλα, εξετάζεται να υπάρξει ειδική επιβαρυντική περίσταση όταν η πράξη στρέφεται κατά ανηλίκου θύματος στο πλαίσιο της γενικότερης προστασίας των ανηλίκων και των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων που έχει επιδείξει το υπουργείο Δικαιοσύνης με τις πρόσφατες τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Τι πρέπει να κάνει άμεσα ένα θύμα της εκδικητικής πορνογραφίας

Αν κάποιος διαπιστώσει ότι έχει πέσει θύμα του revenge porn,το πρώτο που πρέπει να κάνει είναι να αποθηκεύσει τα αποδεικτικά στοιχεία (στιγμιότυπο οθόνης της δημοσίευσης, τυχόν μηνύματα, διευθύνσεις URL) κι έπειτα να ζητήσει νομική συμβουλή επιδιώκοντας, παράλληλα να αποσυρθεί το υλικό από την εκάστοτε ιστοσελίδα.

Κατόπιν, το θύμα θα πρέπει να απευθυνθεί στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για την καταγγελία. Εάν η μήνυση κριθεί σκόπιμη από τον νομικό σύμβουλο, αυτή μπορεί να υποβληθεί είτε κατά αγνώστου, είτε κατά συγκεκριμένου προσώπου, στην περίπτωση που το θύμα γνωρίζει τον δράστη.

Στη χώρα μας καταγγελίες για τέτοια φαινόμενα μπορούμε να κάνουμε στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, στο 11188

Διαβάστε επίσης:

Σεξουαλική Παρενόχληση – Κακοποίηση: Γιατί τα θύματα δε μιλούν

Εργασιακός εκφοβισμός: Τι είναι – Πώς να τον αντιμετωπίσετε νομικά

Social Media: Αγένεια, χυδαιότητα και κακεντρέχεια από τους… δικαστές του διαδικτύου!