Οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται. Έτσι (πρέπει να) είναι, ωστόσο οι Διεθνείς Συνθήκες και Συμφωνίες αποτελούν την έκφραση του συσχετισμού δύναμης σε μια δεδομένη στιγμή και κατά συνέπεια ισχύουν μέχρι να αλλάξει ο συσχετισμός δύναμης που τις διατύπωσε.

Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το διεθνές σύστημα μέσα από συμφωνίες και συνθήκες βρήκε μια «ισορροπία τρόμου», η οποία ωστόσο λειτούργησε για σχεδόν μισό αιώνα μεταξύ του «διπόλου» ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης.

Τη δεκαετία του ’90 με την κατάρρευση του ενός πόλου (Σοβιετική Ένωση) το σύστημα αναζήτησε νέο σημείο ισορροπίας με την αλλαγή των συμφωνηθέντων (επανένωση Γερμανίας) και την προσπάθεια διατύπωσης συνθηκών προς όφελος των δυτικών (ΗΠΑ) νικητών στον Ψυχρό Πόλεμο. Η οικονομική (Ε.Ε.) και στρατιωτική (ΝΑΤΟ) επέκταση της Δύσης σε βάρος της Ρωσίας αποτυπώθηκε με την ενσωμάτωση σχεδόν όλου του χώρου επιρροής της πρώην Σοβιετικής Ένωσης στις ευρωατλαντικές δομές. Για ένα τέταρτο του αιώνα, μέχρι το 2014, το σύστημα ισορρόπησε, όχι βέβαια χωρίς εντάσεις (πόλεμος / διάλυση της Γιουγκοσλαβίας), αλλά αποτελεσματικά ως προς την αποτροπή ενός μεγάλου πολέμου μεταξύ των υπερδυνάμεων.

Η τελευταία δεκαετία, ωστόσο, από το ξέσπασμα της ουκρανικής κρίσης μέχρι και σήμερα, χαρακτηρίζεται από την αδυναμία των ΗΠΑ να ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει σε κάθε γωνιά του πλανήτη, την ανάκαμψη της Ρωσίας και την εμφάνιση της Κίνας ως υπερδύναμης ικανής να αμφισβητήσει την αμερικανική αυτοκρατορία.

Έκτοτε, οι αμερικανικές προτεραιότητες επαναδιατυπώνονται και επικεντρώνονται κατά κύριο λόγο στον Ειρηνικό και την αντιμετώπιση των κινεζικών φιλοδοξιών. Η απόσπαση προσοχής και πόρων από τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κινεζική απειλή, οδήγησε τις ΗΠΑ σε στρατηγική συμφωνία με τη Βρετανία και την Αυστραλία, δίνοντας ταυτόχρονα το έναυσμα σε άλλους φιλόδοξους «παίκτες» να κινηθούν.

Βλέπουμε αυτές τις μέρες πως ο Πούτιν εκμεταλλεύεται την αμερικανική «απουσία» ή αδυναμία στην Ευρώπη, απαιτώντας μια νέας αρχιτεκτονικής ασφάλεια, που θα περιλαμβάνει τη Μόσχα και τα ρωσικά συμφέροντα. Ανάλογη είναι η επιθυμία και η απαίτηση της Τουρκίας, η οποία εμφανίζεται στο προσκήνιο ως περιφερειακός παίκτης πρόθυμος να καλύψει τα κενά που αφήνει η «αποχωρούσα» από την περιοχή αμερικανική υπερδύναμη, ζητώντας παράλληλα την αλλαγή των συνθηκών που έναν αιώνα πριν «ακρωτηρίασαν» την προκάτοχό της Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Οι συνθήκες, λοιπόν, δεν είναι αιώνιες και η οχύρωσή τους πίσω από αυτές ούτε προστατεύουν ούτε διασφαλίζουν κανένα συμφέρον και δικαίωμα (όπως π.χ. τα ελληνικά δίκαια στο Αιγαίο) σε μια χώρα (Ελλάδα για παράδειγμα) που δεν έχει τη δυνατότητα να προασπίσει με τις δυνάμεις της…

Διαβάστε επίσης:

Όταν ο Πούτιν διορθώνει τον Λένιν…

Ιερείς στο απυρόβλητο;

Η Ρωσία επέστρεψε, οι ΗΠΑ υποχωρούν, η ΕΕ στο… κενό