Η θέση της Εκκλησίας της Ελλάδος στο θέμα του εμβολιασμού και της τήρησης των μέτρων κατά της διάδοσης του ιού covid-19 κατά τα τελευταία δύο περίπου χρόνια υπήρξε μάλλον αμφίσημη.

Οι εξαιρέσεις των ναών από την εφαρμογή των εκάστοτε γενικότερων κανόνων για την πρόσβαση σε εσωτερικούς χώρους και η επιμονή ενός τμήματος της ιεραρχίας να διαχωρίζει τη Θεία Κοινωνία από άλλες κοινωνικής δράσεις που ευνοούν τη διάδοση του ιού μεταξύ των συμμετεχόντων διαμόρφωσε εξ αρχής την αίσθηση ότι η Εκκλησία ήταν το λιγότερο απρόθυμη να προσαρμόσει τη δική της κανονικότητα στις έκτακτες συνθήκες της πανδημίας.

Στη δεύτερη φάση του πανδημικού φαινομένου, μετά την έναρξη του μαζικού εμβολιασμού, και παρά τις επίσημες δηλώσεις στήριξης του εμβολιαστικού προγράμματος από τον επικεφαλής της Εκκλησίας της Ελλάδος, η αίσθηση ασυμβατότητας της επιστήμης με την θρησκευτική πίστη επιτάθηκε λόγω της συχνής προβολής δηλώσεων μεμονωμένων ιερέων που δε δίσταζαν ακόμα και να παροτρύνουν στον μη εμβολιασμό. Ποια είναι άραγε η θέση της κοινής γνώμης έναντι του αντί-εμβολιαστικού λόγου ιερέων;

Πρόσφατη έρευνα κοινής γνώμης της εταιρείας Abacus κατέγραψε ότι το 57% των πολιτών τάσσονται υπέρ μιας αυστηρής στάσης έναντι των αντί-εμβολιαστών ιερέων, καθώς στην έρευνα απάντησαν ότι συμφωνούν με την προοπτική παύσης καθηκόντων τους, ενώ μόνο το 25% του δείγματος διαφώνησαν με την άποψη αυτή. Το ποσοστό των διαφωνούντων στο συγκεκριμένο ερώτημα παραπέμπει στο ποσοστό όσων έχουν αρνηθεί μέχρι σήμερα τον εμβολιασμό τους, όμως το συγκεκριμένο ερώτημα της έρευνας μετρούσε ουσιαστικά την ανοχή στον αντί-εμβολιαστικό λόγο –όχι απλώς δηλαδή την επιφυλακτικότητα ή και την άρνηση εμβολιασμού– και συνεπώς η αποτύπωση αυτού του 25% του δείγματος μαρτυρά τη διάθεση υποστήριξης του παρεμβατικού λόγου των ιερέων σε θέματα πέραν της πίστης.

Το εύρημα δεν ξαφνιάζει όσους αντιλαμβάνονται τον βαθιά συνδεδεμένο με την κοινωνική και την πολιτική ζωή ρόλο της Εκκλησίας της Ελλάδος εδώ και αιώνες, ούτε και εκείνους που περιγράφουν την ελληνική κοινωνία ως διχασμένη μεταξύ μιας «παρωχημένης» και μιας «εκσυγχρονιστικής» πολιτικής κουλτούρας. Σύμφωνα με τους δεύτερους, ένα τμήμα της ελληνικής κοινωνίας –οι λιγότερο μορφωμένοι, οι πιο ηλικιωμένοι και οι κοινωνικά πιο αποστασιοποιημένοι– δυσπιστούν έναντι της επιστήμης και της τεχνολογίας και μένουν προσκολλημένοι στη βεβαιότητα ενός δογματικού λόγου.

Υπάρχει ωστόσο στην ανάλυση των στοιχείων της συγκεκριμένης έρευνας ένα στοιχείο που ξαφνιάζει: όσοι διαφωνούν με την παύση καθηκόντων των ιερέων που προωθούν τον μη εμβολιασμό δεν είναι λιγότερο μορφωμένοι, ούτε πιο ηλικιωμένοι, ούτε κοινωνικά πιο αποστασιοποιημένοι.

Αυτό το 25% διατηρείται σε όλες τις διαφορετικές κατηγορίες ερωτηθέντων: από τους νεότερους έως τους ηλικιωμένους, από τους αποφοίτους γυμνασίου έως τους κατόχους μεταπτυχιακών τίτλων, και από τις νοικοκυρές έως τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Μικρή διαφορά ίσως εντοπίζεται μεταξύ των κατοίκων μη αστικών κέντρων από τη μία και της Αττικής από την άλλη, με τους πρώτους να εκφράζουν διαφωνία με την προοπτική παύσης των ιερέων σε ποσοστά πάνω από το 30%. Αξιοσημείωτη και σίγουρα χρήζουσα περαιτέρω ανάλυσης η καταγραφή στην έρευνα ενός ανάλογα υψηλού ποσοστού διαφωνίας στους κατοίκους του δεύτερου μεγαλύτερου αστικού συγκροτήματος της χώρας, της Θεσσαλονίκης.

Η θέση της θρησκείας, και πιο συγκεκριμένα των εκπροσώπων της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης, στην ελληνική κοινωνία παραμένει ισχυρή και μάλιστα ακόμα και μεταξύ των πλέον δυναμικών στρωμάτων. Κατά συνέπεια, η συζήτηση για τον ρόλο της Εκκλησίας στην αντιμετώπιση ενός οξύτατου και επείγοντος προβλήματος, της πανδημίας του covid-19, δε θα πρέπει να θεωρείται ούτε γραφική, ούτε δευτερεύουσα.

*Ο Γιάννης Κωνσταντινίδης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Διαβάστε επίσης:

Η Ρωσία επέστρεψε, οι ΗΠΑ υποχωρούν, η ΕΕ στο… κενό

Κούβα – Ουκρανία οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος

Η τακτική Τσίπρα για την «απομόνωση» Μητσοτάκη και η καρδάρα με το γάλα